Hepsi "hükümetin kararını bekliyor".Hükümet bu yıl TMO'ya fındık satın alma görevi verdi. TMO'nun fındık alımıyla ilgili politikasının 15 Eylül'de kamuoyuna duyuracağı açıklandı.Bunlar (1) Hükümetin destek fiyatı belirleyeceğinin, (2) Fındık fiyatının bu fiyatın altına düşmesi halinde ve de piyasada arz fazlası olması halinde, TMO'nun fındık alımına geçerek piyasadaki fındığı depolarda stoklayacağının işareti olarak kabul ediliyor.Bilinmeyenler şunlar: (1) TMO nereden para bulacak? (2) Fındığı nasıl toplayacak, nerede depolayacak? (3) Stoktaki fındığı ne yapacak?Sorunun temelinde fındık üretiminin giderek artması ve bu yıl tahminleri aşan bir üretimin gerçekleşmesi yatıyor. Normal olarak iç ve dış piyasada satılabilecek kabuklu fındık rakamı 550 bin ton dolayında. Trabzon'a gittim. Fındık üreticileriyle, fındık tüccarı, fındık ihracatçıları ve Fiskobirlik yöneticileriyle konuştum. Bu yıl 700 bin ton ve hatta bu rakamın üzerinde ürünün piyasaya çıkması olasılığı var. Bu durumda en az 200 bin ton kabuklu fındığın piyasadan toplanarak stoklanması gerekiyor. (Tekrarda yarar var. Stoklanacak fındığa para bulmanın ötesinde, stoklanacak fındığın ne yapılacağı da sorun. Her yıl üretim arttığına göre stoktaki fındık başa bela olacak demektir.)Fındık, Karadeniz'in dik yamaçlarının ürünüdür. Yamaçlarda dekar başı verim 88 kg'dir. Ama şimdilerde fındık, Bartın, Düzce, Adapazarı, İzmit derken Bursa'da bile yetiştirilir oldu. Buralardaki sulak alanın verimi dekar başı 132 kg.Fındığı yüz yılda ilk defa ve bir defa don vurunca, fındık üretimi 350 bin tona kadar geriledi. Yıllardır tonunu ortalama 2 bin-4 bin dolara sattığımız fındığı 8 bin-10 bin dolara ihraç ettik. Üretici fındığının kilosunu 5-6 YTL'den satma imkânını elde etti. Ama o fiyat kıtlık fiyatı idi. Şimdi bolluk var. Fındık 700 bin tonu aşabilir Tüketici gene aynı fiyatı bekliyor. Dış alıcı ise kilo başına 3.0 YTL'den fazla fiyat vermek istemiyor.Bizim kısa dönemde ne yapacağımız önemli.(I) "Böyle geldi, böyle gider" dersek, kabuklu fındık 3.0 YTL'den işlem görür. Çünkü şimdilerde yabancıların ihracata iç fındığa ödedikleri döviz ton başına 3.600 dolar. Satılan fındık satılır. Üretim fazlası piyasaya dökülünce fiyatlar daha da düşer.(II) TMO, destek alımı ve depolama için Fiskobirlik ile anlaşır, destekleme fiyatı açıklanır ve ofis sınırlama olmadan üreticinin getireceği tüm fındığı satın alarak stok yaparsa, fiyatlar destek fiyatının biraz üzerine çıkar.(III) Olmayacak ya... Mesela, hükümet Fiskobirlik'e 250 milyon YTL dolayında bir kredi kolaylığı sağlanacağını açıklar ise, bu havayla kabuklu fındık fiyatı 4 ve belki de 5 YTL'ye kadar yükselir ama, bu defa da üretim fazlası stoku Fiskobirlik'in sırtında kalır.Görünen o ki, TMO tarafından 4.0 YTL dolayında bir destekleme fiyatı açıklanacak ve bu yıldaki üretim fazlasının finansmanı ve stokun taşınması TMO'nun sorunu olacak. guras@milliyet.com.tr Üretici bolluğa sevinemiyor