Tütün ekimi hava şartlarına bağlı olarak bu aylarda başlar. Ege’de tohum bir ay önce toprağa atıldı. Fideler büyüdü. Şimdilerde fidelerin dikimine geçilecek... Sonra diğer bölgelerdeki ekiciler aynı şeyi yapacak...
Ama... Ama... Yapamıyorlar... Çünkü ne yapacaklarını bilemiyorlar. Uluslarüstü sigara tekellerinin istekleri doğrultusunda ve de IMF talimatı ile hazırlanan, Türkiye’de tütün ekimine son vermeyi hedef alan kanunu Cumhurbaşkanı veto etti ama, koalisyon ortakları Ecevit’in ABD seyahati öncesi hiçbir değişiklik yapmadan kanunu Meclis’ten ikinci defa geçirdi. Bu kanun tütün ekicisini kaderi ile baş başa bırakıyor. "İster ek, ister ekme... Malını satabilirsen satarsın, satamazsan satamazsın... Ne halin var ise gör" diyor. "Ben tütünden başka şey ekmeyi bilmiyorum... Tütün ekmeyecek isem ne ekeyim?" diyerek sual edene ise, "Ne halin var ise gör... Ne ekeceğini ben mi düşüneceğim" cevabını veriyor.
Bugüne kadarki uygulamada, Tekel görevlileri ekim öncesi üreticinin toprağını, ekim gücünü inceleyerek, her üreticiye "kota" veriyordu. "Sen bu toprakta bu yıl 100 kilo, sen 200 kilo üretebilirsin" diyordu. Tekel, üreticiye verdiği kotanın yüzde 10 altında, yüzde 10 üstünde ürününü satın alma güvencesi veriyordu.
Eğer üretici tüccara satamaz ise, kota limitleri dahilindeki tütününü Tekel’e satarak, parasını alma güvencesine sahipti.
Yeni kanun ile Tekel devreden çıkıyor. Tekel’in tütün üreticisine yol gösterme, ürününü satın alma hizmeti ortadan kalkıyor. Tütün üreticisi eğer imkanı var ise, tüccar ile "ekim öncesi sözleşme yaparak" üretime geçecek. Eğer tüccar ile sözleşmesi var ise ürettiği tütünü, sözleşmedeki fiyattan tüccara satabilecek. Eğer sözleşme yapamamış ise hapı yutmuş demektir. Çünkü üreteceği tütünü satıp satamayacağı ve kaça satacağı "Allah’a kalmış" olacak.
Üretimini "açık artırma pazarları"na götürecek. Eğer pazarda alıcı çıkar ise ve alıcı kaç para verir ise tütününü satabilecek. Yoksa tütünü elinde kalacak. Bu anlatım sadece Ege, Marmara ve Karadeniz bölgesi tütün ekicileri için geçerli. Doğu ve Güneydoğu’da tütün ekenler çoktan "hapı yuttu". Çünkü Doğu ve Güneydoğu Anadolu tütününün cinsi ve kalite farkı nedeni ile Tekel dışında alıcısı yok.
Bu bölgelerdeki tütün üreticileri ne sözleşme ile ve ne de açık artırma ile tütün satabilir.
Tarım konularında uzman gazeteci Ali Ekber Yıldırım diyor ki: "Kanun destekleme alımlarının 2002 yılında sona ermesini öngörüyor. Önümüzdeki şubat sonu ve en geç mart ayı başı devlet son defa olmak üzere 2001 ürünü tütünlerin alım fiyatını açıklayacak. Tekel son defa alarak 2001 ürünü tütünden ihtiyacı kadar alım yapacak. Şimdilerde fidelenmesi gereken 2002 ürünü tütün için destekleme alımı söz konusu değil. Ama fideler odanın bir köşesinde saklanacak bir şey değil ki... Üretici fideyi ya tarlaya dikecek ya söküp atacak! Fide tarlaya dikilir ise yetişen tütün ne olacak? Eski uygulama terk edildiğinden Tekel kota vermiyor. Yeni uygulama başlamadığından, tüccar ve Tekel üretici ile sözleşme yapmıyor." Bu belirsizlik içinde 600 bin üretici aile ne yapsın? Tütün eker ise satıp satamayacağı belli değil... Tütün ekmez ise ne ekeceği belli değil...
Ama bütün bunlar önemli değil... Uluslarüstü sigara tekellerinin Türkiye’deki paralı askerleri tarafından hazırlanan ve de Türk tütün ve sigara pazarını uluslarüstü tekellerin at oynatabilecekleri biçimde düzenleyen kanun Meclis’ten kazasız belasız çıktı ya... Boş veriniz, tütün üreticisi ne yapacak, tütünler ne olacak gibi ufak tefek şeyleri dert edinmeyi!.. Umudumuz halkçı Ecevit, tütün yasasını kolunun altına sıkıştırıp ABD’ye gidecek... IMF’den paralar gelecek... Bu paralarla borç faizleri ödenecek, bankalar kurtarılacak...
Kaynak: Tekel.
