(1) 2003 yılında milli gelirimiz cari fiyatlarla (GSMH) 360 katrilyon lira. İç borç stoku 194 katrilyon lira. İç borcun milli gelire oranı yüzde 54.(2) 2002 yılında milli gelirimiz cari fiyatlarla 273 katrilyon lira, iç borç stoku 150 katrilyon lira. İç borcun milli gelire oranı yüzde 55 idi.Demek ki, iç borçta bir yılda 1 puan gerileme var.(1) Dış borcumuz 2003 Eylül sonu itibariyle 146 milyar dolar, bunun 76 milyon doları kamu kesimi borcu.(2) Kamu kesiminin dış borcu 2002 yılı sonunda 80 milyar dolar idi.Demek ki, kamunun dış borcunda bir yılda 4 milyar dolar eksilme olmuş. Başbakan, Washingtonda Stratejik ve Uluslararası Etütler Merkezinde yaptığı konuşmada, "2001de milli gelirin yüzde 92sine ulaşan kamu net borç stokunun 2003 sonu itibariyle yaklaşık yüzde 70e düşmesinin beklendiğini, böylece Avrupa Birliğinin ekonomik kriteri olan (kamu borcunun milli gelirin yüzde 60ından küçük olması şeklindeki) Maastricht kriterlerinin kısa sürede yakalanacağını söyledi. Rakamlar böyle ise Başbakanımızın söyledikleri yanlış mı? Hayır. Başbakan doğru söylüyor. Başbakan milli gelir ve borç rakamlarını dolara dönüştürüyor. Rakamlar dönüştürülünce ucuz döviz fiyatı nedeniyle yanıltıcı sonuçlar ortaya çıkıyor.Mahfi Eğilmez geçen salı günü Radikalde "Basit bir borç aritmetiği" başlığıyla ucuz dövizin milli geliri nasıl büyüttüğünü, borcun milli gelire oranını nasıl küçülttüğünü anlattı.Mahfi Eğilmezin anlatımını ben de sayın okuyucularıma kendi ifademle aktaracağım.(1) 2003 yılı milli gelirini 360 katrilyon lira olarak kabul edelim. Eğer dolar 2003 yılı başında öngörüldüğü gibi 1 milyon 900 bin liraya yükselseydi, milli gelir dolar olarak 189 milyar dolar, kişi başı gelir (189 milyar dolar / 70.7 milyon kişi) 2.673 dolar olacaktı. Başbakan doğru söylüyor (2) 2003 yılında dolar 1 milyon 500 bin lirada kaldı. Türk lirasıyla hesaplanan milli gelir dolara dönüştürüldüğünde (360 katrilyon lira/1.500.000) milli gelir 240 milyar dolar oldu. Kişi başı gelir (240 milyar dolar/70.7 milyon kişi) 3.394 dolara yükseldi.(3) Demek ki, dolar fiyatı 1 milyon 900 bin lira yerine 1 milyon 500 bin lira olunca Türk lirası ile aynı olduğu halde milli gelir 189 milyar dolar yerine 240 milyar dolar olarak hesaplanıyor.(4) Kamu iç borç stoku 194 katrilyon lira. Bunu dolara çevirince de kur farkı nedeniyle iç borç stoku 102 milyar dolar yerine 130 milyar dolara çıkıyor ama, milli gelir rakamı daha büyük olduğundan ve döviz kurundan daha çok etkilendiğinden kamu borcunun milli gelire oranı yüzde 94ten yüzde 86ya düşüyor.Sonuç olarak dolar hesabında aynı borç ödenmediği halde milli gelire oranı küçülmüş görüntü veriyor. Dolar hesabı değiştirdi Göstergeler Dolar 1.500.000 TL hesabı ile Dolar 1.900.000 TL hesabı ileGSMH (katrilyon TL) 360 360TL/USD (bin TL) 1.500 1.900GSMH (milyar USD) 240 189Kamu iç borç stoku (katrilyon TL) 194 194Kamu iç borç stoku (milyar USD) 130 102Kamu dış borç stoku (milyar USD) 76 76Kamu toplam borç stoku (milyar USD) 206 178Kamu kesimi borç yükü (%) 86 94 guras@milliyet.com.tr Türk lirasıyla aynı milli gelir ve iç borç rakamı dolar kuru değişince nasıl farklılaşıyor?