Güngör Uras

Güngör Uras

guras@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

İşte bu çerçevede bir konuya açıklık getireyim. Önce cari işlemler (döviz) açığı verip de, daha sonra bu açığı kapatmak için döviz arayışına girmiyoruz.Tersine ülkeye (hangi nedenle olursa olsun) talebi aşan ölçüde döviz girdiği ve bu nedenle döviz fiyatı düştüğü için, cari işlemler (döviz) açığı veriyoruz. Daha basitleştirerek anlatayım. Her yıl ülkemize, talebi aşan ölçüde döviz girişi devam ettiği içindir ki, (1) Önce döviz ucuzluyor. (2) Ucuz döviz ihracatı köstekliyor. İthalatı coşturuyor. Ve de sonuç olarak her yıl döviz açığımız giderek büyüyor.Bir şeyi daha hatırlatayım: Ülkeye giren dövizi üretken yatırımlarda kullansak, ihracata dönük üretim artışını hızlandırsak, ekonomimiz sağlıklı olarak büyür. Ama biz gelen dövizi tüketiyoruz.Yurtdışından kimse bize "hayır için" döviz göndermiyor. Biz dövize başka ülkelerin ödediğinin üzerinde net getiri verdiğimiz için bu dövizler geliyor. Bu ülkede (1) Dövizin fiyatı arza ve talebe göre serbestçe oluşuyor. (2) Ülkeye döviz girişi ve çıkışı serbest. Dövizler gelsin diye önce net bir getiri ödüyoruz. Bu ödemeyi dövizleri kullananlar değil, bu ülkede yaşayan tüm insanlar ödüyor. Bu yüksek getirinin (faizin) yükü maydanoz satın alırken KDV olarak Ayşe Hanım Teyzemin sırtına, dolmuşa binerken, akaryakıt vergisi olarak Ali Rıza Bey Amcamın sırtına biniyor.Gelen dövizlerin büyük bölümü "kalıcı" değil "gidici" döviz... İleride bunları geri ödeyeceğiz. (1) Giren dövizler bugün gelirimize ekleniyor. Ürettiğimizden daha fazlasını tüketmemize imkân sağlıyor.(2) Yarın bunları ödemek için gelirimizin bir bölümünü feda edeceğiz. Ürettiğimizden daha az tüketmek zorunda kalacağız.Bu uzun anlatımdan sonra geleyim bu yılın ilk iki ayında olan bitene. Bu yılın ilk iki ayında ithalatımıza ödediğimiz döviz 16.8 milyar dolar. İhracattan gelen döviz 11.1 milyar dolar. İthalat ile ihracat arasındaki fark (ki buna dış ticaret açığı diyoruz) 5.7 milyar dolar. Geçen yıl aynı dönemde bu fark (dış ticaret açığı) 3.5 milyar dolardı. Neden bu fark büyüdü? Çünkü ucuz dövizle daha fazla ithalat yapıyoruz. Çünkü ucuz döviz nedeniyle üretim ve ihracatı coşturamıyoruz. Koşturamıyoruz. Faturayı halk ödüyor Döviz açığı sadece "dış ticaret açığı"ndan (ithalat ile ihracat dövizi arasındaki farktan) oluşmaz. Diğer olağan döviz gelirleri (örneğin turizm geliri, müteahhitlerin ve taşımacıların geliri) ile, diğer döviz giderleri (örneğin, faiz giderleri, yabancılara yapılan ödemeler), ithalat ve ihracat rakamlarına eklenir. Sonuçta da ülkenin "cari işlemler (döviz) açığı" ortaya çıkar. - Yılın ilk iki ayındaki "cari işlemler (döviz) açığı" 5.9 milyar (dış ticaret açığı 5.7 milyar dolar) olarak gerçekleşti. Geçen yılın aynı döneminde "cari işlemler açığı" 3.5 milyar dolar ("dış ticaret açığı" 3.5 milyar dolar) idi.Sayın okuyucularım, görüyorsunuz ki "cari işlemler (döviz) açığı"nın nedeni ve kaynağı "dış ticaret açığı"dır. Biz dövize reel olarak yüksek getiri verdikçe dışarıdan ülkeye bol döviz girecek.Dışarıdan bol döviz girdikçe döviz fiyatı ucuz kalacak. Belki daha da ucuzlayacak.Döviz fiyatı ucuzladıkça ithalat artacak. İhracat yerinde sayacak. "Dış ticaret açığı" büyüyecek.Her ay, her yıl giderek daha fazla "cari işlemler (döviz) açığı" vereceğiz. Fatura büyüyor guras@milliyet.com.tr