Turkcell hisse senetleri 11 Temmuz'dan bu yana New York Borsası'nda ADR (American Despositary Receipts / Depozit Makbuzu / Yatırma Senedi) olarak işlem görüyor.
Turkcell senedi, uluslararası piyasalarda (ABD ve Avrupa) alınıp satılan ilk ve tek Türk kağıdı değil. Daha önce 19 Türk şirketine ait 29 adet kağıt (hisse senedi) ADR karşılığı işlem görmeye başlamıştı.
Turkcell kağıdının farkı "New York Borsası'nda (New York Stock Exchange), en yüksek kademeden kote edilen (İngilizcesi 'Listing') ADR karşılığı işlem gören ilk ve tek Türk kağıdı" olmasında.
Sayın okuyucularıma tekrar ADR'nin ne olduğunu hatırlatayım. ADR, Türk borsasında, Türk piyasasında işlem gören herhangi bir menkul kıymetin, New York veya Londra piyasalarında da alınıp satılmasını kolaylaştıran bir "depozit makbuzu"dur. Bir aracı banka Türk kağıtlarını alıp depo ediyor. Sonra bu kağıtlar karşılığında kendi güvencesiyle depo makbuzları bastırıp, piyasaya sürüyor. ADR adı verilen bu makbuzlar aynen menkul kıymet gibi uluslararası piyasalarda alınıp satılıyor.
ADR'lerin farklı kademeleri var. "144A" denilen kademede, ADR'leri ABD'de büyük fonlar alıyor. Bu fonlar kurumsal yatırımcılarla sınırlıdır. "RegS" denilen kademede ADR'nin Avrupa piyasaları ile ilişkisi kuruluyor ve örneğin Londra'da alınıp satılması sağlanıyor. Sonra Level'li (Kademeli) ADR türleri var. Level - I denilen birinci kademede kotasyon (İngilizcesi "Listing") şartı yok. Mevcut hisse senetlerinin ABD'de tüm yatırımcılar tarafından borsa dışındaki piyasalarda (tezgah üstü piyasa ya da İngilizcesi Over - the - Counter (OTC) işlem görmesine imkan sağlanıyor. Level - II denilen kademede mevcut hisselerin bu kez borsaya kote edilmesi ve bu borsalarda (New York Stock Exchange veya NASDAQ) alınıp satılması söz konusu. Level - III denilen üçüncü kademede ise halka arz edilen yeni hisse senetleri borsaya kotasyon yoluyla alınıp satılabiliyor. İşte Turkcell bu şekilde borsaya kote edildi.
ABD piyasalarında ADR karşılığı işlem gören ilk kağıt Net Holding hisse senetleridir. 1990 yılında bu işleme Citibank aracılık etti. Daha sonra yüzde altmışı The Bank of New York aracılığıyla 18 ayrı Türk şirketinin hisseleri ADR karşılığı olarak ABD ve Avrupa'da (çoğunlukla Londra) işlem görme imkanına kavuştu. Bunlar dışında Bankers Trust (Deutsche Bank) ile J. P. Morgan da bu konuda Türk şirketlerine yardımcı oldu.
Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr
