Uzun vade ve düşük faizle dış borç buluyoruz
Hazine, (1) Daha az dış borç ihtiyacı içinde, (2) Daha uzun vade ve daha ucuz faiz ile borçlanıyor. (Hazine daha az dış borçlanmaya gidiyor da, ülkenin döviz ihtiyacı azaldı mı? Azalmadı ise, döviz ihtiyacı nasıl karşılanıyor? Bu soruların cevabı yazının sonunda.)
2012 yılının ilk 9 ayında kamunun dış borç stoku sadece 6.7 milyar dolar arttı. Merkezi Yönetim’in borç stokundaki artış ise 2.4 milyar dolar.
Hazine 2013 yılında 6.5 milyar dolar dış kredi kullanmayı hedef almıştı.
2013 yılının ön finansmanı için 4 Aralık 2012 tarihinde 2041 vadeli 1 milyar dolarlık borçlanma gerçekleştirildi. Bu borçlanmada faiz yüzde 4.35 idi.
Hazine 9 Ocak 2013 tarihinde 10 yıl vade ile 1.5 milyar dolarlık eurobond sattı. Bu borçlanmada faiz yüzde 3.25 oldu. Eurobondun yatırımcıya getirisi yüzde 3.47 olarak hesaplanıyor. Satılan eurobondun yüzde 20’si Türkiye’deki alıcılara, kalanı yabancı ülkelerdeki alıcılara gitti.
Hazine böylece yılın başında yıllık dış borçlanma hedefinin üçte birini gerçekleştirmiş oldu.
Toplam borç 326 milyar $
Bu tablo sevinilecek bir tablodur. Görülüyor ki, kredi dereceleme kuruluşlarından daha yüksek not bekleyişinin gerçekleşmemesine rağmen, Türkiye ucuz faizle borç bulabilecek bir pozisyonda.
On yıl vadeli borçlanmada Almanya yüzde 1.47, ABD yüzde 1.86, Çin yüzde 3.58, İtalya yüzde 4.29, İspanya yüzde 5.10, Portekiz yüzde 6.11 faiz ödüyor.
Kamunun dış borçlanmasında faiz oranı düştükçe, yıllık faiz yükü de azalıyor. Bizim milli gelirimizde, kamunun dış borçlarının faiz yükünün ağırlığı 2002 yılında yüzde 2.8 idi. 2009’da yüzde 1.7 oldu. Şimdilerde yüzde 1.1’e geriledi.
Kamu borçlanmıyor da Türkiye’nin döviz açığı nasıl kapanıyor? Kamunun yerine bankalar ve özel sektör dış kredi kullanıyor. Döviz borçlarını özel sektör taşımaya başladı.
Hazine’nin yayınladığı bilgilere göre, Türkiye’nin brüt dış borç stoku 326 milyar dolar. Bunun 101 milyar doları kamu borcu. 7 milyar doları Merkez Bankası borcu. 217 milyar doları özel sektör borcu.
Özel sektör borcu 217 milyar $
Özel sektör borcunda bankalar üzerindeki borç yükü 89 milyar dolar. Reel sektör üzerindeki yük 111 milyar dolar.
2012 yılının ilk 9 ayında ülkenin brüt borcundaki artış 21 milyar dolar. Kamu borcu 6 milyar dolar artarken, özel sektörün borç stoku 21 milyar dolar büyüdü.
Önemli bir nokta şudur: Kamu uzun vade ve ucuz faiz ile borçlanınca bunun rüzgarından bankalar ve özel sektör de yararlanır.
Son bir not: Türkiye’nin brüt borç stoku acaba yüksek mi? Ülkelerin dış borç stokları, mili gelirlerine oranlanarak değerlendiriliyor. AB’de 27 ülkenin ortalama borcunun milli gelire oranı yüzde 82.5 iken, bizde yüzde 39.2 oranında.
