Bugünlerde gazeteler üniversite eki veriyor. Radyolar, TV kanalları üniversite programları yayımlıyor. Vakıf üniversitelerinin öğrenci arayışları ön plana çıkıyor. Devlet üniversiteleri öğrenci fazlalığından yakınırken, vakıf üniversiteleri acaba neden, öğrenci arayışında? Çünkü vakıf üniversitelerinin yaşaması büyümesi, daha fazla öğrenci almalarına bağlı.
Öğrenciler devlet üniversitesi yerine vakıf üniversitesini neden tercih eder? (1) Devlet üniversitesinden daha iyi eğitim vereceğine, diplomasının daha değerli olduğuna inanır. (2) İstediği dalda eğitim yapma şansını elde etmek için (3) Puan durumu herhangi bir devlet üniversitesine girme imkânı vermediğinden mecburen... Ama bütün bunların ötesinde çok önemli bir şart var: Öğrencinin yılda en az 5 ila 9 milyar lira veya 6 ila 9 bin dolar ücret ödeyebilecek bir ailesinin olması gerekir. (Devlette, öğrencilerin yıllık harçları birinci öğretimde 150 milyon lira, ikinci öğretimde 400 milyon lira dolayındadır.)
22 vakıf üniversitesinde 49 bin öğrenci okuyor. Bu öğretim dönemi için vakıf üniversiteleri 28 bin (mevcut öğrencinin yarısından fazla) öğrenci alma arayışında. Devlet üniversitelerinde okuyan öğrenci sayısı ile 1.5 milyon dolayında. Avrupa ülkelerinde toplam üniversite öğrencilerinin yaklaşık yüzde 20’si, ABD’de ise yüzde 30’u vakıf üniversitelerinde. Ancak Batı’da vakıf üniversitelerinin uzun geçmişi var. Uzun yıllar boyu oluşan güçlü fonları var. Bu fonların geliri ve öğrencilerden her yıl alınan 20 - 30 bin dolar ücret nedeniyle devlet üniversitelerinden daha farklı eğitim verme imkânına sahipler. Bizde ilk vakıf üniversitesi 1984’te İhsan Doğramacı’nın kurduğu Bilkent Üniversitesi. Bugüne kadar en fazla öğrenci sayısına ulaşan vakıf üniversiteleri 9 bin öğrencisi ile Bilkent, 7 bin öğrencisi ile Yeditepe ve 6 bin öğrencisi ile Bilgi Üniversitesi. Koç Üniversitesi’nde 1.560, Sabancı Üniversitesi’nde 888 öğrenci okuyor. Henüz vakıf üniversitelerimizin gelir getiren fonları oluşmadı. Öğrencilerden alınan ücret ile hem öğretim üyelerinin maaşını hem işletme giderini karşılamak zorundalar.
Vakıf üniversitelerine devlet bütçesinden yardım imkanı var. Bu yıl 9 üniversite yardım için başvuru yaptı. Koç, Bilkent, Başkent ve Işık üniversitelerine devlet bütçesinden yardım kararı çıktı. Devlet üniversitelerinde bir öğrencinin maliyeti 1981’de 2.014 dolar idi. 1993’te 2.658 dolara yükseldi. 2001 yılında ise bir öğrenci için sadece 1.190 dolar Türk Lirası karşılığı harcama yapılabildi. Dünyada üniversite öğrencisinin ortalama maliyeti ise 8.130 dolar.
Bu tabloda vakıf üniversitesi kurmak, işletmek ve eğitim kalitesinde iddialı olmak çok pahalı bir iş... Vakıf üniversiteleri arasında çok güçlü bir rekabet var. Vakıf üniversitesine her ne sebep ile olursa olsun, bir defa kaydını yaptırıp, faturayı ödeyen gencin daha iyi eğitim istemesi, diplomasının saygın olmasını beklemesi çok doğal.