Vatandaş, "verginin nereye gittiğini" bütçeden izle!
Haberin Devamı
Vatandaş şu günlerde "cambaza bakmaya ara ver"... Bütçeye bak... TBMM'de bütçe müzakereleri başladı. Politikacılar "büyük laflar" ediyor... Ama kimse senin, verginin nasıl harcanacağını sana anlatmıyor. Bütçe denilen şey, vatandaştan toplanan paraların nerelere nasıl harcanacağını gösteren belgedir. Mevcut vergiler yetmiyor ise, vatandaştan alınacak ek vergilere kapı açan belgedir.
Vatandaş, şunları sor:
- Ey politikacı de... Benden vergiyi söke söke alıyorsun... Aldığın parayı nereye veriyorsun? Bu vergi geliri ile bana ne hizmet getiriyorsun?
- Benden söke söke aldığın parayı helal edeceğim... Edeceğim ama... Anlat bakayım bana... Bu para ile nerelere yol, nerelere baraj yapacaksın? Elektrik, su derdini nasıl çözeceksin? Hastaneleri, okulları nasıl düzelteceksin? Adalet sistemi nasıl ıslah olacak? Reel ekonominin hala yarısına sahip olan devlet ne yatırımlar yapacak? Üretimi nasıl artıracak? Kaç kişiye iş ve aş sağlayacak?
Vatandaş, sen bunları sormadıkça kazık yiyorsun... Yediğin kazığın ölçüsü, bu yazının altındaki tabloda görülüyor.
Vatandaş, şunları sor:
- Ey politikacı de... Benim sağlığıma ayrılan para koskoca bütçe harcamalarının sadece yüzde 2.7'si... 1990'larda bu oran yüzde 4.1 idi... Sağlığa giderek daha az para ayrılıyor. Ne zaman vatandaşın sağlığına önem verilecek? Ne zaman hastaneler düzelecek?..
Bu yıl böyle de gelecek yıl için bir ümit var mı? Gelecek yıl sağlığa daha çok para mı ayrılacak?.. Yoksa böyle geldi, böyle mi gidecek?
- Ey politikacı de... Eğitime 1990'larda toplam harcamaların yüzde 17.1'i giderken bu pay düştü düştü... Şimdilerde bütçe harcamasının yüzde 11.2'si eğitime gidebiliyor. Hani eğitim önemli idi? Cumhuriyet'in sekseninci yılına geliyoruz, vatandaşa hala okuma yazma belletilemedi ise, devrimler anlatılamadı ise, hala köktendincilik, gericilik tehlikesi var ise, bu eğitim bütçesi ile bu ülke nereye gider?
- Ey politikacı de... Adalet'e, emniyete toplam harcamaların yüzde 3.4'ünü ayırabilirseniz, kültüre, turizme toplam harcamaların yüzde yarımını verirseniz, bu ülkenin polisinden, adaletinden, turizminden, kültüründen ne iyilik beklersiniz?
- Ey politikacı de... 1990'larda toplam harcamaların yüzde 15.2'si yatırıma giderken, yatırıma ayrılan pay 2001 yılında yüzde 7.2'ye düşerse, toplam harcamaların sadece yüzde 2.7'si su işlerine, yüzde 2.1'i karayollarına, binde 4'ü bayındırlığa, binde 3'ü ulaştırmaya ayrılırsa bu ülkede bütün yatırımlar durmaz mı?
- Ey politikacı de... Bu ülkede tarım kesiminin desteklenmesine ayrılan para, toplam harcamaların sadece yüzde 2'si kadar ise, köylü, çiftçi ne yapar, ne eder?
Sayın vatandaş, bunları sormazsan, böyle geldi, böyle gider... Senin gönüllü olarak ödediğin vergiler ile senden söke söke alınan vergiler sana hizmet olarak dönmez... İlgisiz işlere harcanır. Sonra da bolca palavra dinlersin: "Efendim. adalet önemli, sağlık önemli, eğitim sistemi düzelmeden bu ülke kalkınamaz, yatırım ve de üretim olmadan refah gelmez!.."
Vatandaş, aç gözünü, ödediğin verginin önümüzdeki yılda nasıl paylaşıldığını izle... Bütçe bugünlerde TBMM'de tartışılıyor.
| 2001 | 2000 | 1995 | 1990 | |
| Genel Hizmetler | 26.6 | 23.3 | 24.6 | 22.6 |
| Savunma | 12.4 | 10.3 | 13.9 | 13.6 |
| Adalet - Emniyet | 3.4 | 2.8 | 4.1 | 4.1 |
| Tarım - Orman - Köy | 2.7 | 2.1 | 3.2 | 4.8 |
| Su İşleri | 2.7 | 1.9 | 3.0 | 4.9 |
| Karayolları | 2.1 | 1.3 | 2.1 | 2.8 |
| Bayındırlık | 0.4 | 0.4 | 0.8 | 0.5 |
| Ulaştırma | 0.3 | 0.2 | 0.3 | 0.7 |
| Madencilik | 0.1 | 0.1 | 0.3 | 0.4 |
| Eğitim | 11.2 | 9.4 | 13.6 | 17.1 |
| Sağlık | 2.7 | 2.3 | 3.7 | 4.1 |
| Kültür - Turizm | 0.5 | 0.4 | 0.6 | 0.9 |
| Sosyal Hizmetler | 0.4 | 0.4 | 0.6 | 0.8 |
| Borç faizleri | 34.5 | 45.2 | 29.2 | 22.7 |
| Konsolide bütçe | 100.0 | 100.0 | 100.0 | 100.0 |
| 2001 | 2000 | 1995 | 1990 | |
| 1. Cari | 33.3 | 27.9 | 41.5 | 42.7 |
| a) Personel | 23.3 | 19.7 | 32.0 | 31.0 |
| b) Diğer cari | 10.0 | 8.2 | 9.5 | 11.7 |
| 2. Yatırım | 7.2 | 5.0 | 6.6 | 15.2 |
| 3. Transfer (*) | 59.5 | 67.1 | 51.9 | 42.1 |
| Toplam | 100.0 | 100.0 | 100.0 | 100.0 |
(*) Transfer harcamaları ile ilgili açıklama:
2000 yılı transfer ödemelerinin % 67.5'u faiz ödemeleri, % 12.4'ü sosyal transferlerdir. (SSK ve E.S. açıkları dahil.) Kalanlar, sermaye transferi, mali transferler, kamulaştırma giderleri gibi harcamalardır.
