Özelleştirmeye çalıştığımız KİT'leri yabancılara satamadık diye üzülmüştük. Şimdi özel bankalarımızı yabancılar satın alacak diyerek sevinçten uçuyoruz.
Yabancılar bizim bankalarımızı satın alınca bankalarımız kurtulur da... Acaba ekonomiye bir yararı olur mu?
Bu soruyu tartışmadan önce bugünkü tabloyu hatırlamakta ve de bir başka soruya cevap aramakta yarar var? Türkiye'de yabancı banka yok mu ki, (49 bankanın 15'i yabancı sermayeli banka) yenileri gelince ekonomi kurtulacak?
İkinci İtalyan geliyor
Türkiye'de 49 banka var. Bunların 14'ü mevduat kabul etmeyen "yatırım bankaları". Mevduat kabul etmeyen 14 bankanın 3'ü (Credit Agricole Indosuez, Deutsche ve Taib) yabancı sermayeli. 35 mevduat kabul eden bankanın 3'ü (Ziraat, Halk ve Vakıflar) kamu bankası. 2'si (Bayındır ve Pamukbank) TMSF'nin yönetiminde. 18'i özel sektör bankası.
Mevduat kabul eden 18 özel sektör bankası yanında, mevduat kabul eden 12 yabancı banka var. Bunlar da kuruluş statülerine göre farklı konumlarda.
Türkiye'de kurulmuş 5 yabancı banka var: Arap - Türk Bankası, Bank Europa, BNP - Ak - Dresdner Bank ve Citibank.
Türkiye'de şube açan 7 yabancı banka var: Abn Amro, Banca di Roma, Bank Meliat, Habib Bank, JP Morgan - Chase, Societe Generale ve WestLB AG bankaları.
Daha önce Koçbank'ın sermayesinin bir bölümünü bir İtalyan banka grubu satın almıştı. Şimdilerde Garanti Bankası'nın sermayesinin bir bölümünü gene bir İtalyan banka grubunun satın alması söz konusu.
Türkiye'de yerleşiklerin toplam Türk lirası ve yabancı para mevduatının yüzde 43.5'u kamu bankalarında. Buna karşılık kamu bankalarının toplam kredilerdeki payı yüzde 26.0 oranında.
Esnaf, çiftçi ne olacak?
Özel mevduat bankalarının mevduattaki payı yüzde 54.5, kredilerdeki payı yüzde 68.8 oranında. Yabancı bankaların ise mevduattaki payı yüzde 2.0, kredilerdeki payları yüzde 5.2 oranında.
Özetle görülüyor ki, yabancı bankalar bugüne kadar mevduatın sadece yüzde 2.0'sini toplayabilmiş, kredilerin sadece yüzde 5.2'sini verebilmiş. Türk ekonomisinde etkili bir konuma gelememiş...
Bu durumu yorumlayanlar, bugüne kadar enflasyon muhasebesinin olmamasının ve yüksek enflasyonun bu sonucu ortaya çıkardığını, yabancı bankaların enflasyon karşısında eridiği için Türkiye'ye kaynak transferinden kaçındıklarını söylüyor. Bu yorumculara göre enflasyon muhasebesi kaynakların erimesini önleyecek, düşük enflasyon bankaları cesaretlendirecek...
Cesaretlendirecek de, yabancı bankalar bizim Bitlis'teki esnafa, Kars'taki peynirciye, Doğubeyazıt'taki çiftçiye kredi verecek mi? Hayır... O sorunluluk gene bizim bankaların sırtında... Unutmayalım.
| Trilyon TL | Yüzde dağılım | |
| Bankalardaki mevduat | 147.618 | 100.0 |
| - Kamu bankaları | 64.214 | 43.5 |
| - Özel bankalar | 80.435 | 54.5 |
| - Yabancı bankalar | 2.969 | 2.0 |
| Bankaların kredileri | 51.776 | 100.0 |
| - Kamu bankaları | 13.451 | 26.0 |
| - Özel bankalar | 35.632 | 68.8 |
| - Yabancı bankalar | 2.691 | 5.2 |
Kaynak: MB, 12 Mart 2004.
Açıklama: Toplam mevduat rakamına yurtdışı yerleşiklerin mevduatı, kredilerde kalkınma ve yatırım bankalarının kredileri dahil değildir. Toplam mevduat 150.3 katrilyon TL, toplam krediler 56.0 katrilyon TL'dir.