"Bodrum Hakimi"

Geçen gün, Sümer Ezgü'nün okuduğu "Bodrum Hakimi" türküsünden söz etmiştik. Sümer Ezgü, Bodrum Hakimi "Mefaret Hanım"ın (Mefharet olmalı) bir yasak aşkın kurbanı olduğunu söylüyordu. İlginç bir rastlantı "Folklor/Edebiyat" dergisinin 1999 - 2 sayısında da Halil Atılgan'ın bu türkü üzerinde bir araştırması vardı.(*)
Halil Atılgan, 1965 yılında, bu türküyle, Azdavay'ın Çengel köyünde tanışır, köy öğretmeniyken, bu türküyü radyoda dinler, plağını getirtir. Aradan yıllar geçer, Halil Atılgan, Kültür Bakanlağı'na atanır, türküler ve halk müziği üzerine araştırmalar yaparken, eline fırsat geçer:
"Kimdir bu Mefaret Hanım, niçin intihar etmiştir?"
* * *
MEFARET Hanım 1951 yılında Kütahya, Tavşanlı'dan Bodrum'a tayin edilmiş ve 1954 yılında da intihar etmiştir.
Anlatılanlara göre intihar nedeni değişiktir; kimi "Nişanlısının ölümünden sonra intihar etti" der... Kimi ise bambaşka bir hikaye anlatır: "Güya, hakim hanım Bodrumlu bir gence idam cezası vermiş, gencin ağabeyi de hakim hanımı kaçırarak tecavüz etmiş, Mefaret Hanım da bunu hazmedemeyerek canına kıymıştır." Bir başka rivayete göre, hakim hanım, sevdiği gence idam cezası veremeyince intihar etmiştir. Aşık olduğu savcının kendisini terk etmesinin intihara sebep olduğu da söylenir.
* * *
PEKİ, kim yazıp, okumuştur bu türküyü?
Mumcular'ın Çiftlik köyünden, "Çelik" lakaplı Mustafa Bacaksız... Cümbüş de çalan "Çelik Usta" türkünün öyküsünü Halil Atılgan'a şöyle anlatmış:
"1950'li yıllarda, benim çok hızlı olduğum, cümbüş çalıp düğünlere gittiğim dönemlerdi. Bodrum'a bir bayan hakim geldiğini duyduk. Hakim hanımın halkla iç içe olması, at sırtında keşiflere gitmesi, kısa zamanda dillere destan olmasını ve Bodrum'da çok sevilmesini sağlamıştı. (.....) Bir gün duyduk ki, hakim hanım, nişanlısının ölümünden sonra intihar etmiş. (....) Bu beni çok etkiledi, kısa bir müddet sonra türküyü besteledim. Kendi aramızda çalıp söylüyorduk. Milaslı Nazmi Yükselen yaktığım türküyü duyunca, benden aldı ve plağa okudu."
* * *
MUSTAFA Bacaksız'ın başı, bu türkü yüzünden, az kalsın derde giriyormuş... Bir gün Bodrum Adliyesi'nden çağırmışlar, hakim sormuş:
"Sen kim oluyorsun da devletin hakimine türkü besteliyorsun? Mefharet Hanım'a yaktığın türkü herkesin dilinde!" demiş... O da "Hakim Bey, elini kaldır sana da türkü yakayım" karşılığını vermiş, hakim de onu serbest bırakmış...
* * *
"BODRUM Hakimi" türküsünün hikayesi bu...
Halil Atılgan, türküyü Mustafa Bacaksız (Çelik Usta)'ya okutmuş, "Notalamış" ve araştırmasının sonuna eklemiş:
"İki dörtlük, bilinen türkü sözleri, bizim tesbitlerimize göre, iki dörtlüğü nota altında olmak üzere, beş dörtlüktür."

------------
(*) Hatay Sok. 9 / 19 Kızılay / Ankara
Tel: (312) 425 39 20


Yazara E-Posta: h.pulur@milliyet.com.tr