Cuma akşamı IMF yönetimi Türkiye'nin 5. gözden geçirmeye ilişkin niyet mektubunu onayladı. Bu beklenen bir gelişmeydi. Ancak bu kararla birlikte, borçların geri ödenmesi konusunda esneklik gösterilmesi piyasaları şaşırtıverdi. Çünkü 2004 yılında vadesi gelen IMF borçları 2005 ve 2006 yıllarına ertelenmiş oldu.
Ertelenen borç tam 8.2 milyar SDR; yani 11 milyar dolar. Malum; Türkiye 4 Şubat 2002'de yaptığı stand - by anlaşmasıyla IMF'den 18 milyar dolar kredi kazanmış ve şimdiye dek bunun 15 milyar dolarını çekmişti. Ayrıca, son gözden geçirme aşamasıyla 476 milyon dolar daha elde ediliyor.
Kararın ertesinde IMF Başkanı Horst Köhler'in yaptığı açıklama ilginç noktalar içeriyor. Kararda, hükümetin milli gelirin yüzde 6.5'u kadar faiz - dışı fazlayı elde etme kararlılığının etkili olduğu anlaşılıyor. Ayrıca, kronikleşen sosyal sigorta sistemindeki açıkların Meclis'te ele alınan reformlarla kapatılması çabası etkili olmuş.
Köhler'in açıklamasında programın üç temel ayağı vurgulanıyor. Enflasyonun düşürülmesi; borcun azaltılması ve sürdürülebilir büyümenin elde edilmesi. Açıklamaya göre, Irak savaşı sonrası piyasaların hızla istikrara kavuşması ve Avrupa Birliği'ne tam üyelik için atılan atımlar da olumlu izlenim bırakıyor. Üretimdeki hızlı toparlanmanın yanı sıra enflasyondaki düşüşün sürmesi olumlu göstergeler olurken, reel faizlerdeki yükseklik IMF'yi tedirgin ediyor. Öte yandan, Merkez Bankası'nın faizleri indirerek ve rezerv takviyesine giderek (yani piyasadan döviz alarak) enflasyon hedeflerine bağlı kalması IMF tarafından takdir topluyor. BDDK'nın ise, bankaları denetlemesi olumlu görülmesine karşın, bir an önce iflas yöntemlerini geliştirmesi, kamu bankalarını özelleştirmesi ve fona aldığı bankaları tasfiye etmesi gerekiyor. İlginçtir, Köhler'in açıklamasında şu cümle yer alıyor: "Politika saygınlığını artırmak için, yetkililerin, BDDK gibi, düzenleyici kurulların operasyonel ve mali bağımsızlığını güçlendirmesi gerekir." İşte böylece hükümete bir gönderme yapılarak, "BDDK'ya dokunma" deniliyor. Yani siyasi müdahale önceden uyarılıyor.
IMF'nin gösterdiği bu esnekliğin arkasında ABD olduğuna kuşku yok. Giderek Irak'ta Türkiye'ye ihtiyacı artan ABD, Hazine Bakanlığı aracılığıyla IMF'ye telkinlerini artırmış olsa gerek. Özellikle borç tahsilinin ertelenmesi görülen bu esneklik sayesinde, iç borçtaki piyasa tedirginliği büyük ölçüde azalacaktır. Ancak faizler çok hızlı düşmeyebilir. Çünkü, risklerden öte, faizlerin düşmesini engelleyen başka etmenler bulunuyor.
| Milyar $ | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 |
| Borç ödeme | 2.6 | 5.2 | 7.8 | 10.7 | 1.8 | 0.8 |
2003 yılında toplam 97.9 milyar dolar borç servisi (86.2'si borç olmak üzere) yapacak olan Türkiye gerçekten ertelenen bu borçla bir süre ciddi bir nefes alabilecek.
IMF'ye borç ödeme takvimi aşağıdaki gibi oluşuyor:
Ancak şimdi de başka bir sorun beliriyor. Sürekli ertelenen borçlar 2005 ve özellikle de 2006 yıllarına yığılmış bulunuyor. Kısacası, sorun çözülmüş değil, ertelenmiş oluyor.
Öte yandan, ekime ertelenen 6. gözden geçirme bu denli kolay geçmeyebilir. Ev ödevleri, özellikle reformlar ve özelleştirme konusunda daha hızlı hareket edilmezse, yaşanan bahar havası sonbahara dönüşebilir.
