ABD’nin Irak’a müdahale hazırlıkları sürüyor. Ancak iş eskisi kadar kolay değil. Hem ABD’de Demokrat Parti’nin önemli bir kısmı müdahaleye karşı, hem de Cumhuriyetçilerin bir kısmı. Kısacası; ABD’de güvercinler çoğunlukta.
Amerika dışına bakıldığında da çoğu ülkenin savaşa karşı olduğu görülüyor. Özellikle Almanya’nın ciddi ekonomik kayıplara uğrayacağı sanılıyor. Keza Fransa da savaşa yanaşmıyor. İngiltere’deki İşçi Partisi ise bu konuda ikiye bölünmüş durumda. Rusya’ya gelince... Rusya’nın basbayağı muhalefet bayrağı açtığı gözleniyor. Ancak elinde bir yaptırım yok. Bölge ülkeleri de hayli tedirgin. Mesela Ürdün özel olarak diplomatik bir tur yaptı, ama pek başarılı olamadı. Bütün bu uluslararası dirence ve Birleşmiş Milletler’in son kararına rağmen, ABD’nin Ramazan’dan sonra harekatı başlatacağı sanılıyor.
Bu savaştan belki de en olumsuz etkilenecek ülke Türkiye. Ancak Türkiye’nin pek bir direnme takati yok. Belki de bu IMF’ye aşırı borçlu olmasından kaynaklanıyor. Malum IMF ABD Hazinesi’nin arka bahçesi konumunda. Üstelik son siyasal gelişmeler de bunu engelliyor. Önümüzdeki seçimlerde, ABD karşıtı olabilecek şahinler iktidardan, hatta Meclis’ten uzaklaştırılmış olacak. Bu da ABD’yi rahatlatıyor. Dikkat edilirse, hiçbir siyasi parti açık açık savaşa karşı duramıyor. "İyi olmaz" deyip geçiştiriyorlar.
Türkiye’nin zararları tek tek ortaya çıkıyor. Örneğin, Kuzey Irak’ta bir Kürt devleti kuruldu bile. Sözde bu oluşum Irak’ın kendi içinde federal bir yapıyı hedefliyor. Oysa bunun ileride hangi parçalanmalara neden olacağını kestirmek hiç de güç değil. Hükümet ise Kürt Meclisi’nde yüzde 15 Türkmen kontenjanına razı olmuş vaziyette.
Gelelim ekonomik kayıplara. Dünyanın ekonomisinin nasıl etkileneceğine yarınki yazımızda değineceğiz. Ancak derinleşecek olan küresel durgunluk nedeniyle ihracat kaybımız 3 - 4 milyar doları bulabilir. Keza ithalatta da kayıplar olacaktır. Petrol fiyatları yükseleceğine (hatta 40 doları bulabileceğine) göre 1.5 milyar dolara yakın bir kayıp da burada oluşacaktır.
A & A Danışmanlık’ın Türk - Irak İş Konseyi için hazırladığı raporda Körfez Savaşı’nın bugüne değin hasarının 100 milyar doları bulduğu belirtiliyor. Önümüzdeki 10 yılda da 70 milyar dolar, hatta dolaylı kayıplar da dikkate alındığında 150 milyar dolarlık bir kaybın söz konusu olduğu savunuluyor.
Malum savaş uzun sürerse hasar da artacak. Mesela dış ticarette kayıplar 2003’te 4.4 milyar dolar olacağına, 6.4 milyar dolar olabilecek. Turizm gelirlerimizin yarısı, (5 milyar dolar) uçup gidecek. Ve bunun iç piyasalara da etkisi olacak. Belki 2 - 3 milyar dolarlık, yani milli gelirin yüzde 1’i kadar bir kayıp ortaya çıkacak. Rapora göre savaş kısa sürerse 14, uzun sürerse de önümüzdeki yıl 16 milyar doların üzerinde bir kayıp ortaya çıkacak. Elbette bu durumda IMF bize ek borç verebilir. Ama gelir kaybının borçla kapatılması çok yanlış olmaz mı?
Oysa işin doğrusu ya savaşa karşı çıkmak, ya da bu rakamları önceden ABD ile müzakere etmek. İşte ne yazık ki, bunu yapacak iktidar ortada yok!
