Samsun'a gelmeden bir bankacı İstanbul'da sıkıntının daha fazla olduğunu, çünkü Anadolu'da sanayi kesiminin mali sektörle bağlantısının daha az olduğunu söylemişti.
Ayrıca üç konu çok önemliydi: Birincisi, halk krizi neye yoruyordu. Kriz sonrası gelişmeler bu siyasal algılamaya göre belirlenecekti.. İkincisi, krizi aşabilme umudunun görülmesi gerekiyordu. (Malum, herhangi bir olumlu beklenti yoksa kriz derinleşebilir...) Ve nihayet, Anadolu siyasete ilişkin neler düşünüyordu.
Samsun'da dikkate değer bir sanayi yatırımı yok. Var olan da hayli sarsılmış. Kent eşrafıyla yediğimiz öğle yemeğinde vali ve belediye başkanı sahil düzenleme projesine çok önem veriyor. Ancak bölgedeki devlet yatırımlarını aşamıyorlar. Belediye Başkanı Y.Ziya Yılmaz "Yerel Gündem 21" adı altında sivil toplum örgütlerinden oluşturduğu 21 konseyin örnek olduğunu düşünüyor.
En ilginci ise Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Adnan Sakoğlu'nun yakınmaları. Sakoğlu sosyal patlama noktasına gelindiğinden bahsediyor. "100 dolara iş arayan çok insan var" diyor ve ekliyor: "Beş milyarı olan faiziyle geçiniyor, böyle toplum olur mu?"
Samsun'da organize sanayi bölgesinde işyerlerinin ancak yüzde 40'ının çalıştığını, gerisinin üretim dışı olduğunu öğrendik. 189 işyeri kapanmış ve 2 bin 800 işçinin 1400'ü işsiz kalmış. Dehşet verici bir tablo! Sakoğlu'na "Bu ne zaman başladı?" diye sorduğumuzda, bunun aslında 2000 yılı sonbaharında başladığını belirtti. Yani istatistiklerdeki büyümenin soğuması başlar başlamaz.
Sorunlar arasında Başbakanlığın yaptırdığı toplu konutlarda ödeme sıkıntıları işlendi. Kiralardaki düşüşlerden de bahsettiler. Ekonomik sorunlardan en çok yakınanlar ise memurlar. Çok düşük ücret aldıklarını ve geçinemediklerini söylüyorlar. Bazı yurttaşlar ABD'nin güdümüne girdiğimizi düşünüyor tepki duyuyor.
Erken seçime halk çok sıcak bakmıyor. Çünkü çoğu Samsunlu, seçimin bir değişim getirmeyeceğini düşünüyor. Siyasi Partiler Yasası için "Mutlaka değişmeli" diyorlar. Vatandaş bağırıyor: "Bu Meclis mi değiştirecek?"
Siyasetçiye tepki çok büyük. Yaşlı ve sakallı bir dede "Bizi ancak yeni bir Ulusu Paşa kurtarır" diye isyan ettiğinde gençler imdada yetişiyor. Siyasetçiye kızgınlık olsa bile, demokrasiye bağlılık sürüyor. Halkta dövizin yasaklanması gibi bir istek hayli yaygın. Kuru "dizginsiz ata" benzetenler var. "Merkez Bankası bu azgın hayvanın niye dizginini çekmiyor?" diyor bir Samsunlu. Malum, dalgalı kura geçildiği için Ankara bu konuda duyarlı değil, ama halk "Bu dalgalı kur bizimle dalga geçiyor" diyor.
Tütün Ekicileri Kooperatifi Başkanı Fazlı Görgeç bazı akla yatkın şeyler söylese bile, daha çok mevcut yasanın savunmasını yaptı. "Devlet şimdiye kadar bizim tütünümüzü dünyada satamadığına göre, bundan sonra da satamaz" dedi. Tekel'in özelleştirilmesini savundu. Tütün ekicisine devlet dönüm başına 13 milyon verdiğinden bu yıl slaş ekimi yayılmaya başlamış. Amaç da yem üretimini artırmaktı. Ama vatandaşın kafasının Tütün Yasası konusunda pek açık bir bilgisi olmadığı aşikar.
Özetle, Samsun'da kriz derinleşmiş.
