Melih Aşık

Geçen mart ayında Kadıköy Çarşısı civarında beyaz eşya satan bir mağazadan ‘Fakir’ marka ekmek kızartıcısı satın aldık. 

Alırken de sorduk: 

- Ne dersiniz, dayanır mı, sağlam mı? 

- İki yıl garantisi var beyim, dediler, hiç merak etmeyin. 

Cihaz dört ayda bozuldu. 

Ürünü aldığımız mağazayı aradık. 

“Faturasıyla birlikte Bahariye’de Elsa adlı elektronik mağazasına gideceksiniz” yanıtını aldık. 

Cihazı kutusuna koyup, o mağazaya yollandık. 

Köy Enstitüleri eğitim programını hazırlayıp yurt geneline uyarlayan ve yöneten büyük eğitimci İsmail Hakkı Tonguç (1893-1960) ölümünün 62. yılında saygıyla anılıyor.

İ. H. Tonguç’la ilgili anma törenlerinden biri de bugün (23 Haziran) saat 14.30’da Ankara’da Pembe Köşk bahçesinde İnönü Vakfı tarafından düzenleniyor. Anma programında Tonguç’un öz yaşamı, eğitim ve sanat felsefesi sözle, müzikle, sanatla anlatılacak.

Tonguç deyince onun demokrasi konusundaki kısa ama vurucu tanımı da akla gelir. 1950’lerde ülkemizdeki demokrasiyi tanımlarken demiştir ki:

“Demokrasinin iki çeşidi vardır. Biri zor ve gerçek olanı, öbürü de kolayı, oyun olanı. Topraksızı topraklandırmadan, işçinin durumunu sağlama bağlamadan, halkı esaslı bir eğitimden geçirmeden olmaz birincisi, köklü değişiklikler ister. Bu, zor demokrasidir ama gerçek demokrasidir.

İkincisi kâğıt ve sandık demokrasisidir. Okuma yazma bilsin bilmesin, toprağı, işi olsun olmasın, halk bir sandığa elindeki

Hafta sonunu İzmir’de geçiren CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu Milli Kütüphane’yi de ziyaret etti, şeref defterini imzaladı. Milli Kütüphane’yi Atatürk ve İnönü’den sonra ziyaret eden üçüncü CHP liderinin Kemal Kılıçdaroğlu olduğunu bilvesile öğrendik.

İzmir Milli Kütüphanesi İttihat ve Terakki yönetimince “cehaletle mücadele” kampanyası çerçevesinde 1912 yılında kuruldu. Halkın yaptığı para ve kitap yardımlarıyla kısa sürede büyüdü. 1919’u izleyen işgal yıllarında Yunan güçlerince kütüphanenin “Milli” sıfatı kaldırılarak yerine “İslam” kondu. Kütüphane hakkında bir inceleme yazısı yazan rahmetli Zeki Arıkan, “İslam” mühürlü kitapları bizzat gördüğünü anlatır.

Kütüphane sonradan yenilendi, genişletildi, Cumhuriyet’in 10’uncu yılında 31 Ekim 1933 tarihinde coşkulu bir törenle yeniden hizmete girdi. İzmir’in varlıklı kesimleri yeni binaya önemli katkıda bulunmuştu.

Ünlü yazarlarımızdan Fakir Baykurt (1929- 1990) kendisinin 91. doğum yıl dönümü olan 15 Haziran’da anıldı.   

Asıl adı Tahir Baykurt idi. Bu adı sevmedi. PTT, adını bir hata sonucu bir zarfın üzerine Fakir Baykurt diye yazınca bu adı sevdi, benimsedi. Köy Enstitüsü mezunuydu. İlk romanı “Yılanların Öcü” ile tanındı. 1965-1971 yılları arasında Türkiye Öğretmenler Sendikası’nın Başkanlığını yaptı. 1969 yılında Kayseri’de TÖS Genel Kurulu’nun yapıldığı bina, bir gece önce camiye bomba atıldı söylentisi çıkarılarak, yakılmak istendi. Öğretmenler yanan binadan güçlükle kurtarıldı. Adeta Sivas’ın provası yapılmıştı.  

12 Mart darbesiyle birlikte TÖS kapatıldı, Fakir Baykurt tutuklandı. TÖS davası bitmeden af çıktı. Ancak TÖS yöneticileri aftan yararlanmayı kabul etmediler. Yargı sürdü. Baykurt sekiz yıl ceza aldı. Ancak askeri Yargıtay kararı bozunca beraat etti.  

Fakir Baykurt anılarında Köy Enstitüsü günlerine ilişkin çok sayıda olay anlatır.

Muhafazakâr ve mütedeyyin yurttaşların faizden kaçtıkları için paralarını altın ve dövize yatırdığı sık sık yazılıyor. Bu altın ve döviz de yastık altında biriktiriliyor.

Tabii şu basit gerçek göz ardı ediliyor.

Paranızı dolara yatırır, yastık altına atarsanız,  ABD’ye sıfır faizle kredi açıyorsunuz demektir

Altın alır, bunları yastık altına atarsanız, ülkeyi  altın ithaline zorlarsınız.

Her iki durumda ülke ekonomisine zarar verirsiniz

Ülke daha yüksek faizle borçlanmak zorunda kalır.

Neticede faizin günahından kurtulayım derken, faiz lobisine hizmet etmiş oluyorsunuz.

SÜRPRİZ

Türk Dil Kurumu’nun hâlâ Atatürk’ün kurduğu kurum olduğu sanılır. Oysa Türk Dil Kurumu 12 Eylül Cuntası tarafından tanınmaz hale getirilmiş, Cumhuriyetçi kadrolar tasfiye edilmiş, esas işlevinden saptırılmıştı. Bugünkü TDK artık kuruluştaki işlevini yitirmiş bir kurumdur.

Eski gerçek TDK anılarda kalmıştır.

Türkçenin yılmaz savunucularından Sevgi Özel, eski TDK’nın anılarıyla yaşayan az sayıda uzmandan biridir. Sevgi Hanım eski TDK kapanmadan önce orada 12 yıl çalıştı. TDK’nın en güzel günlerine tanıklık etti.

Kısa süre önce yayımlanan “Yalan Dünyasının Yalancıları” adlı kitabında bu tanıklığı anlattı. Kitapta neleri yazdığı arka kapakta belirtiliyor:

“Atatürk’ün kurduğu Türk Dil Kurumu’ndaki 12 Eylül öncesi ve sonrasında neler olduğu ve oradaki dil emekçilerinin neler yaşadığından Dil Derneği’nin nasıl kurulduğuna, Bilgi Yayınevi’ndeki ‘editör’ masasındaki deneyimleriden Ankara’daki yazar çevresine, siyasi ve kültürel ortamın

DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, Karar’da Ali Bayramoğlu’nun yazdığına göre, parti teşkilatına hitaben demiş ki:

“Mevcut anayasada cumhurbaşkanının düzenleyici yetkileri ve atama yetkileri var. İllerdeki sağlık müdürüne kadar o atıyor. Biz tüm önemli atamaların partiler arası mutabakatla yapılması kararı aldık. Bu da, liyakati kaçınılmaz olarak devreye sokacak bir karar. Alt düzey atamalarsa bakanlıklara bırakılacak.”

Bu durumda Cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar, genel müdürler, müdür yardımcıları, müsteşarlar, yönetim kurulu üyeleri gibi üst düzey görevlilerin atanmasında yeni cumhurbaşkanı tek başına karar veremeyecek. Her atamada 6 partinin mutabakatı gerekecek.

Partilerden biri “Benim gözüm o şahsı tutmadı”, “Bu şahıs partimize uymaz” falan derse cumhurbaşkanı atamayı yapamayacak...

Dünya tarihinde benzeri görülmemiş bir sistem olacak bu...

Adına “6 Kocalı Hürmüz” sistemi diyebilirsiniz...

Bu arada pek konuşulmuyor ama..

Sanırız kabinedeki bakanlıkları da 6 parti aralarında böl&uum

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu son grup konuşmasında partisi CHP’yi yine eleştirdi: “Muhafazakâr genç kadın kardeşlerim size sesleniyorum” dedikten sonra ekledi:

“Şuna inanmanızı isterim; CHP eski CHP değil, siz de eski siz değilsiniz. Artık beraberiz artık birlikteyiz aynı değerleri savunuyoruz.”

Eski CHP kadınları ezen, onları ikinci sınıf birey yerine koyan bir parti miydi? Yoksa tam tersine kadının toplumda eşit birey olarak yer alması için peş peşe devrimler yapan bir parti mi?

Tarihe bakıyoruz:

1924: Tevhid-i Tedrisat Kanunu (Öğrenim Birliği) çıkarıldı Eğitimde birlik sağlanırken kız ve erkekler eşit haklarla eğitim görmeye başladı.

1926: Türk Medeni Kanunu’nu ile erkeğin çok eşliliği ve tek taraflı boşanma hakkı kaldırıldı, kadınlara boşanma hakkı, eşit miras hakkı, velayet hakkı tanındı.

1930: Kadınlara belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanındı.

1930: