İzmir Büyükşehir Belediyesi, ‘Büyük Körfez Projesi’ adıyla, önemli düzenlemeler için bir proje hazırladı.
Tarama ve kanal çalışmalarıyla dış körfezden iç körfeze su sirkülasyonu sağlanacak. Rehabilitasyon çalışmalarında Körfez’den çıkarılan kum, bilimsel araştırmalar sonucunda ekonomiye kazandırılacak.
Körfez’in canlanmasını sağlayacak bu proje, 3.5 yıl ÇED onayı alamadı. Bu yüzden önemli bir zaman kaybedildi.
Ama , geçen yıl ÇED Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle, nükleer santraller, termik santraller ve kurşun fabrikalarının sökümü için ÇED zorunluluğu kaldırıldı.
***
Yıllar önce Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun (TAEK) raporuyla Gaziemir’de Akçay Caddesi üzerindeki fabrikada radyasyonlu atıkların gömülü olduğu bir alan tespit edildi.
Raporlara göre radyasyon, fabrikanın nükleer santrallerde kullanılan nükleer çubukları eritmesiyle oluşmuştu.
Tehlikeli atıkların 100 tonun üzerinde olduğu tahmin edildi. Toprak altına gömülen miktarı ise kimse bilmiyordu.
Bakanlığın açıkladığı verilerden, olayın vahameti daha da iyi anlaşıldı.
Rapora göre, her gün radyoaktif madde bulaşmış 50 ton cüruf ve toprak, fiziksel yöntemlerle ayrıştırılacak.
Yani bir yılda 15 bin ton cüruf ve topraktan havaya karışan radyoaktif maddeyi, Gaziemir başta olmak üzere tüm İzmirliler soluyacak.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Işıkkent’teki Dökümcüler Küçük Sanayi Sitesi’nde ‘tehlikeli ve tehlikesiz atıkların’ işlenmesi için bir firmaya ‘Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) gerekli değildir’ raporu verdi.
Bütün bu işlerin yapılacağı alan, Işıkkent Mahallesi’ne sadece 2000 metre uzaklıktaydı.
***
Menderes’te de benzer bir durum yaşanıyor. Yılda tam 10 bin ton tehlikeli atığın işleneceği bir tesis için “ÇED gerekli değildir” kararı verildi.
Menderes’e bağlı Kısıkköy bölgesinde bir firmanın daha tehlikeli atık işlemesi için gerekli süreç başlatıldı.
Bütün bunların yapılacağı yer, İzmir-Aydın Otoyolu’na 2600 metre, Menderes’e 5400 metre, Kısıkköy’e de sadece 780 metre uzaklıkta.
Adnan Menderes Havalimanı’na da 6000 metre uzaklıkta. Havalimanı’na gelen-giden her yolcu için bile risk var.
Foça’da katı atık yakılarak elektrik elde edilecek bir tesise gerekli izinler verildi.
Söz konusu tesiste her gün 90 ton atık yakılacak. Atıkların yakılmasından kaynaklanan ve tehlikeli maddeler içeren 9 ton tehlikeli dip külü oluşacak.
***
İzmir’de çok tehlikeli tonlarca atığa yer bulundu ya da izin verildi. Herhangi bir tehlikesi olmayan evsel atıklar için yer bulunamadı.
Aslında İzmir Büyükşehir Belediyesi yeri buldu ve dünyanın en modern tesislerinden birini yapmak için gerekli projeleri hazırladı.
Bu konulardaki titizliğiyle bilinen çevreci odalar bile onay verdi.
Ama yıllardır süren çalışmalara rağmen gerekli onaylarda son noktaya bir türlü gelinemedi.
Radyasyonlu tehlikeli atıklar için bile gerekli onay verilirken evsel atıklar için yapılacak tesisin bu kadar süredir bekletilmesini izah etmek zor.
İzmir, Türkiye’deki biyolojik arıtmaların yüzde 25’ini yapan ve Avrupa standartlarında arıtma yapan bir kent.
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, belli ki tüm sorun ve projeler arasında en çok bunu önemsiyor. Kentin katı atık sorununu çözmeden belediye başkanlığını bırakmayacağını söylüyor.
Herkesin bu sorunu önemsemesinin vakti çoktan geçti bile.
Harmandalı Çöplüğü’nün 15 yıldır kapasitesini doldurduğu ve her an büyük bir sorun çıkarma olasılığının yüksek olduğu düşünüldüğünde durum daha da vahimleşiyor.
İzmir’in projesi ve kaynağı hazır olmasına rağmen katı atık sorunu yaşaması kabul edilebilir bir durum değil.
