Necati Çetiner
Tüm Yazıları
DEĞERLİ okurlarım, önceki haftalarda isteğe bağlı sigortalılığın hangi hallerde, ne şekilde başladığını ve sona erdiğini açıklamıştık. Bugün ise “İsteğe bağlı sigorta primlerinin hesabı ve ödenmesi”ni örneklerle açıklayacağım.
İsteğe bağlı sigorta primi, 5510 Sayılı Kanunun 82’nci maddesine göre belirlenen prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında, sigortalı tarafından yazılı olarak beyan edilen prime esas kazancın yüzde 32’sidir. Bunun yüzde 12’si genel sağlık sigortası primidir.
İsteğe bağlı prim tutarları; daha önce Bağ -Kur ve SSK sigortalısı olup da yeniden isteğe bağlı sigortalılar;1 Ekim 2008 - 31 Aralık 2008 tarihleri arasında isteğe bağlı sigorta primi alt sınırı 204.38 TL, üst sınırı 1.328.54 TL.
Gelir vergisi kanununun 9’uncu maddesinin 6’ncı fıkrasında belirtilen işleri yapan kadın işçiler (evde örgü, nakış, takı işi gibi) 1 Ekim 2008 - 31 Aralık 2008 tarihleri arasında 102.20 TL, 1 Ocak 2009 - 30 Haziran 2009 tarihleri arasında 113.66 TL, 1 Temmuz 2009 - 31 Aralık 2009 tarihleri arasında 118.27 TL. prim ödeyeceklerdir.
5510 Sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendine tabi olan isteğe bağlı sigortalılar 1 Ekim 2008’den itibaren ödeyecekleri primleri yazılı beyanda bulunmak suretiyle belirliyeceklerdir.
Sigortalıların beyanda bulunmaları halinde ödeyecekleri prim tutarı prime esas günlük kazancın alt sınırının 30 katı olarak belirlenecektir. Sigortalıların ödeyecekleri primleri arttırmaya ya da azaltmaya ilişkin beyanları, beyanın yapıldığı tarihteki aydan başlayarak dikkate alınacak ve yapılmış olan değiştirilmediği sürece sonraki aylar için de yapılmış sayılacaktır. 12 aydan fazla prim ödemesinde bulunulmaması halinde, 12 aylık sürenin sonundan itibaren beyanın geçerliliği ortadan kalkacaktır. Beyanda bulunmayan, beyanın geçerliliği ortadan kalkan veya beyanları Kanunun 80’inci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının 30 katının altında olan sigortalıların aylık prime esas kazancı, prime esas günlük kazanç alt sınırının 30 katı olarak dikkate alınacaktır.
Örnek 1- 12’nci basamak üzerinden 150.14 TL isteğe bağlı sigorta primi ödeyen sigortalı (A)’nın 1 Ekim 2008’den sonra ödeyeceği tutar beyanda bulunmaması halinde genel sağlık sigortası primi dahil 204.38 TL olarak tahsil edilecektir.
Örnek 2- 12’nci basamak üzerinden 84.87 TL tarımda isteğe bağlı sigorta primi ödeyen sigortalı (B)’nın 1 Ekim 2008’de ödeyeceği tutar, beyanda bulunmaması halinde genel sağlık sigortası primi dahil 204.38 TL olarak tahsil edilecektir.
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 115’inci maddesi gereğince isteğe bağlı sigorta priminin takip eden ayın sonuna kadar ödenmesi gerekmektedir. Ait olduğu aydan itibaren en geç 12 ay içinde kendileri veya hak sahipleri tarafından gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte ödenmeyen süreler, hizmet olarak değerlendirilmeyecektir.
İsteğe bağlı sigortalılardan ay içerisinde 30 günden az çalışan veya 80.’inci madde gereğince prim ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saatinin 4857 Sayılı İş Kanununa göre belirlenen günlük normal çalışma saatine bölünmesi suretiyle hesaplanan sigortalıların yaptıkları ödemeler hariç isteğe bağlı sigortalıların her ay için 30 tam gün prim ödemeleri zorunludur. Beyan edilen prim tutarından daha az miktarda prim ödemiş olması halinde ilgili ay isteğe bağlı hizmet olarak değerlendirilmeyecektir. Eksik ödenen tutarların toplamı beyan edilen prim tutarı ve buna ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammını karşılaması halinde en eski aydan karşılamak üzere prim borçlarına mahsup edilecektir.
* * *
Değerli okurlarım; bahsetmiş olduğum bu hususlarla birlikte önemli olan bir konuyu da belirtmeden geçemiyeceğim. Özellikle daha önceden zorunlu Bağ-Kur veya SSK sigortalılığı olup da bu sigortalılıkları esnasında prime esas kazanç tutarları yüksek gösterilenlerden emekliliğine kısa süre kalanların prime esas kazanç beyanlarını yüksek göstermeleri kendi menfaatlerine olacaktır. Çünkü emeklilik maaşı hesaplamalarında 1 Ocak 2000’den sonra ödenen primlerin ortalaması esas alınmaktadır.
Haftaya isteğe bağlı emekli olacaklarda örnekleriyle püf noktalarını açıklayacağım.
Sağlıcakla kalınız...
