Nörolog Dr. Emel Gökmen

Fibromiyalji ya da yumuşak doku romatizması kadınların hastalığı olarak bilinmekle birlikte erkeklerde de görülebilir. Erkeklerde olduğunda tanı koymak daha da zorlaşır. Yaygın vücut ağrıları, baş ağrıları, hormonal bozukluklar, sabahları yorgun kalkmak, mutsuzluk, enerji düşüklüğü fibromiyaljide çok sık rastlanan şikâyetlerdir. Genellikle bu hastalar genel görünüm olarak iyi görünüz ama kendilerini çok sağlıksız hissederler.

“Sonbahar ve kış aylarında havalar soğuyunca bacak ve ayaklarımda ağrılar oluyordu. U ağrılar normal ağrı gibi değildi. İçin için bir ağrıydı. Tüm bedenimde kesik ağrısı vardı. Sanki çok çok çalışmışımda yorgunluktan bitmişim gibiydim. Azıcık iş yapsam bu hale geliyordum. Akşama yorgunlukla ayaklarım ağrıyordu. Biraz üşütsem, hafif rüzgar alsam daha da kötüleşiyor, ertesi gün zor kalkıyordum.

Ağrılarım uzadıkça sinirlerim bozuldu. En az 6-7 yıldır bu şikâyetlerim vardı. Yaşamımı çok etkiliyordu. Tahlillerde her şey iyi çıkıyordu, doktorlar da ben de anlamıyordum. Vücudumun üstünde 200 kg ağırlık var gibiydi. Romatizma doktoruna gittim, EMG ile sinirlerim ölçüldü hepsi normal çıktı.”

Yukarıda kendisini anlatan 58 yaşındaki erkek hastanın bacaklarda ağırlıklı

Migren deyince akla hemen baş ağrısı gelir ama migren sadece baş ağrısı değildir. Migrende ağrı dışında sistemik ve nörolojik pek çok bulgu vardır. Migrenin belirtileri atağın zirve yaptığı dönemde çok serttir. Atağın başlangıcında daha hafif bulgular vardır.

Migren belirtilerinin temel iki özelliği vardır. Günlük yaşamı sürdürmeyi engelleyecek düzeyde şiddetli ama geçici olmalarıdır. Çok şiddetlidirler ama kalıcı hasar oluşturmazlar. Atak dönemi bittiğinde hiçbir bulgu kalmaz.

Migrenin başlangıcında hafif bir ağrı hissi, başta ağırlık, kendini biraz iyi hissetmeme, bir şeyler yeme isteği, huzursuzluk olabilir. Atak başlayıp, şikâyetler zirve yapınca yaşamı sürdürmek zorlaşır.

Migren baş ağrısı çoğunlukla çok şiddetlidir. Günlük yaşamı sürdüremeyecek düzeyde etkili olur. Genellikle zonklayıcı, oyucu, saplanıcı, sıkıştırıcı bir ağrıdır. Dayanılmaz olan ağrılar tüm başı kaplayabilir ama genellikle yarım olur. Şakak ve göz çevresi en yaygın olduğu yerlerdir. Alın, ense, başın arkası, tüm baş ve tepede de olabilir.

Birçok kişi migren dayanılmaz baş ağrısıdır diye düşünmektedir ama migrende tüm bedeni ilgilendiren bulantı, kusma, ishal, terleme, yorgunluk, halsizlik, çarpıntı, kan

Sürekli Başı Ağrıyan Genç Kadının Öyküsü:

“Başımda sürekli basınç hissi var. Ne zaman başladı biliyorum. 3 ay önce Cuma akşamı üşüdüm, Pazar ateşim çok yükseldi aynı zamanda regl kanamamdan önceki gündü ve şiddetli başım ağrımaya başladı. Başımın sol tarafı, şakağım şiddetli zonkluyordu. Hastaneye gittim, iğne yaptılar. Migren olduğumu söylediler. Şiddetli ağrım geçti ama sürekli bir ağrı kaldı. Azalıp artıyor ancak hep başımda var.

Şiddetli ağrı sırasında bulantım da oldu. Şiddetli ağrım 4-5 defa daha tekrarladı. Migren ilacına cevap veriyor ama başımdaki sürekli olan ağrı cevap vermiyor. Sürekli olan ağrı arada geçiyor ama biraz moralim bozulsun geri geliyor.

Son ayları çok stresli geçirdim ama şimdi mutluyu, sorunumun olmadığını düşünüyorum. Ağrı neden devam ediyor anlamıyorum.”

Gerilim Baş Ağrısı ve Migren Nasıl Olur?

Gerilim baş ağrısı ve üzerine eklenen migren atakları öyküsü olan genç kadın, sürekli ağrı çekmekten yorulmuştu. Ailesinde migren öyküsü vardı ve ilk olarak acilde konulan tanı doğruydu. Şu anda mutlu olsa da son 3 ay içinde yoğun stresli bir dönem geçirmişti. Böylece yatkınlığı olan migren açığa çıkmıştı.

Hayatını zorlaştıran yaşadığı gerilim baş ağrısıydı. Hastanın

Migren ve epilepsi birbiriyle bağlantılı hastalıklar mıdır?

Migrenle epilepsinin ortak özellikleri vardır. Epileptik nöbet bilinç kaybını, çoğunlukla bayılmayı içerir. Doğrudan bayılma ve kasılmalar olabildiği gibi bilinç kaybı öncesi farklı duysal, nörolojik belirtiler de olabilir.

Epilepside bilinç kaybı çoğunlukla vardır ama migrende çok nadiren görülür. Çoğunlukla ağrının şiddetinden bayılma olduğu kabul edilse de bayılmanın otonom sinir sisteminin çalışmasının bozulmasına bağlı olduğu da düşünülebilir.

Bebeklik döneminde bayılmaları olan çocukların ilerleyen yaşlarda migren ataklarının başlaması çocukluk çağı migrende sık rastlanan bir durumdur. Başlangıçtan itibaren bayılmalarla seyreden migren ataklarına çok nadir rastlanır.

“38 yaşındayım, çocukluğumdan beri bayılmalarım olur. Bayılmam birden oluyor, ne olduğunu anlamıyorum, kendimi yerde buluyorum. Ailem kısa süreli bembeyaz olduğumu söylüyor. Çocukluğumda bir iki ayda bir bayılırdım. Biraz yatar sonra oyun oynamaya devam ederdim. İlkokula doğru bayılmalarımdan sonra başım ağrımaya başladı. Bir iki saat ağrıyıp geçiyordu. Sonraki yıllarda ağrım şiddetli ve zonklayıcı oldu. 3-4 saat kadar sürüyordu. O zaman

Huzursuz bacak sendromu, hastanın bacaklarında hissettiği uyuşma, karıncalanma, kramp, iğnelenme, yanma benzeri rahatsızlık verici hislere denir. Temel özelliği bacaklardaki bu rahatsızlığın hareketle geçmesi, istirahatle başlamasıdır. Özellikle akşam başlar ve uykuya dalmayı güçleştirir. Ayrıca uzun yolculuklar, toplantılar gibi sürekli oturma getiren durumlarda sıkıntı yaratır. Hasta kalkmak dolaşmak, bacaklarını germek ihtiyacı hisseder.

İstirahat halinde hissedilen bu garip hissi hastalar tam anlatamazlar. Hastalar bu histen ancak bacaklarını hareket ettirerek kurtulurlar. Hareket sonrasında bir müddet rahatlayan hasta, en fazla birkaç dakika sonra tekrar aynı hissi yaşar. Uyuma güçlüğü yarattığı için gece boyunca tam uyku sağlanamaz. Böylece gün içinde uykulu hal, dikkat ve konsantrasyon azlığına sebep olabilir.

Huzursuz bacak sendromu ile %80 oranında beraber olan durum ise Uykuda Periyodik Bacak Hareketleri Sendromudur. Bu hastalarda uykuda sürekli bacaklarda atmalar, hareketler olur. Bu hastaların uyku laboratuvarında yapılan uyku testi (polisomnografi) kayıtlarında sürekli bio-elektriksel olarak uyanmaya sebep olacak şekilde uykuyu engelledikleri görülmektedir.

Çocukluk döneminin tekrarlayan kusma atakları migren midir? Tedavisi nasıl yapılır?

Çocuklarda ataklar halinde gelen kusmalarda çocuğunuzun başı ağrımasa bile akla migren gelmelidir. Özellikle kusmalar sağlıklı çocuğunuzda bir gün başlayıp aynı gün bitiyorsa ya da 3 güne kadar sürüp bitiyorsa, atak bittikten sonra çocuğunuz hiç hasta olmamış gibi normale dönüyorsa çocukluk çağı migren olabilir. Anne de migren varsa daha da çok migren yönünde düşünebilirsiniz. Migrenli annelerin çocuklarında migren gelişme olasılığı -%70-75 oranlarında- çok yüksektir.

Çocukluk döneminde baş ağrısı olmadan ortaya çıkan bu tablolar migren ekivalanları başlığı altında toplanmıştır. Birkaç gün süren ard arda kusmalar, periyodik kusma atakları olabilir. Eğer sadece karın ağrısı olursa abdominal migren ya da periyodik karın ağrıları olarak adlandırılır. Periyodik tekrarlar olması, açıklayıcı hiçbir neden bulunamaması, çocukların çevrelerinde hareket ve uyaran istememeleri ortak özellikleridir.

Bu hastalardaki bozucu alan göbek bölgesidir. Bebeklik dönemlerinde kolik, kusmalar, huzursuz ağlama nöbetleriyle, tüm yaşamlarına taşınacak olan kabızlık dikkat çekicidir. Kolikli bebeklerin

Hormon ilaçlarıyla migren nasıl başlar? Tedavisi nasıl yapılmalıdır?

Kadınlarda aylık döngüde hormonlar değişir. Ayın ortasında yumurtlama olur, hamilelik gerçekleşmezse takiben progesteron hormonu artar. İki hafta yoğun artıştan sonra aniden düşer. Progesteronun düşmesini takiben kırk sekiz saat içinde kanama olur. Bu dönemde östrojen de minimal düzeydedir. Kanama sonrası artışa geçer. Hormonlardaki ani değişimlerin âdet dönemindeki migrenin nedeni olduğu düşünülmüş, hatta hormonal takviye tedavileri denenmiş ama migreni kontrol etmekte başarılı olunamamıştır.

Hormonlardaki keskin değişim migrenin gerçek nedeni değildir. Sadece tetikleyicidir. Hastada hormonal dengesizlik ve migrene yatkınlık varsa migren atağını başlatır. Dışarıdan verilen hormonlar dengeyi yapay olarak daha da bozar. Âdet dönemi migrenini başlatabilir, var olanı artırabilir hatta diğer zamanlara da yayabilir. Bu durum ertesi gün hapı veya geciktirici kullanan migrenli kadınlarda sık görülür. Sadece bir kez kullanılsa bile doğum kontrol hapı da migreni başlatabilir.

Hormonal dengesizlik neredeyse tüm kadınlarda vardır. Olağan kabul edilen bu durum premenstrüel sendrom (PMS) olarak adlandırılmaktadır.

Fibromiyalji ve migren sıklıkla erişkin yaşlardaki kadınlarda görülen hastalıklardır. Her iki hastalık için etkin tedavi olmadığı düşünülür. Özellikle bu hastalıklarda kadınların psikolojik yapıları sorumlu tutulur, yaşadıkları ağrılar anlaşılmayabilir. Kronik ağrı ve kronik depresyon döngüsüne giren kadınlar anlaşılamayabilir. Bu hastalıklar bedenin net-workü olan otonom sinir sisteminden kaynaklanır ve tedavi edilebilir.

Fibromiyaljide yaygın beden ağrılarına %-70-80 oranında baş ağrısı eşlik eder. Farklı fibromiyalji ve migren hasta örnekleri:

Fibromiyalji, migren ve gerilim baş ağrısı olan 32 yaşında, mimar, kadın hasta:

Tipik fibromiyalji bulguları vardı (yaygın ağrılar, yorgunluk, bedende ödem gibi). Fibromiyaljide çoğunlukla görülen migren baş ağrısı yanı sıra son dönemde eklenmiş olan gerilim baş ağrılarında diş sıkmasının rolü büyüktü. Tedavi ile hastanın yaşam enerjisi normale dönmüş, yaygın beden ve baş ağrıları geçmiştir.

Tedavi öncesi: “ Başım, boynum, sırtım her yerim ağrıyor. Sırt ağrım belime hatta kalça etlerime kadar iniyor. 1 aydır boynumu neredeyse oynatamıyorum, sırtımdaki ağrı hiç geçmiyor. Ağrıdan vazgeçtim bu genç yaşta enerjim kalmadı. Hiçbir