Yol haritası ve Başkanlığa bakış

Her şeyden önce Güneydoğu’daki gelişmeler, Ankara’daki siyasi aktörler arasında diyalog ve uzlaşma kanallarının canlandırılması gerektiğini gösteriyor.

Bu nedenle dün Başbakan Ahmet Davutoğlu ile CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun bir araya gelmesi, yeni anayasa başlığını aşan bir anlam ifade ediyor.

Yüzler gülüyordu

AK Parti-CHP heyetlerinin görüşmesi sürerken, Yeni Şafak Ankara Temsilcisi Abdülkadir Selvi ile Meclis’te Başbakanlık ofisinin olduğu kattaydık.

Görüşme uzadıkça yüzler daha çok gülüyordu.

Bakanlar, AK Parti milletvekilleri, danışmanlar, çerçevesi belli olan ancak sürprizlere de açık görüşmeden çıkacak olası sonuçlar üzerinden sohbet ediyordu.

Sohbete, “CHP’liler tarçın ikram etmişler. Bizim burada tarçın yok, ıhlamur verelim” esprileri de eşlik ediyordu.

2,5 saat süren görüşmeden sonra makam odasına gelen Başbakan Davutoğlu ile tokalaştık. Yüzü gülüyordu. İlk görüşmenin kendisini tatmin ettiğini gösteren bir ifadesi vardı.

Abdülkadir ile bana, “Yukarıdaki açıklamayı kaçırdınız” diye takıldı. Ardından kurmaylarıyla sıcağı sıcağına ilk değerlendirmeyi Meclis’te yaptı. CHP Sözcüsü Haluk Koç ve AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik’in gazetecilere yaptığı açıklamaları dinledi. Sonra da bir başka toplantı için Çankaya Köşkü’ne geçti.

Başbakan Meclis’ten ayrılırken AK Parti kanadından görüşmeye katılan bir heyet üyesinin şu iki cümlesi en genel manzarayı yansıtıyordu:

“İyi başladı ama önemli olan içinin nasıl doldurulacağı. Tabi MHP’yle görüşmeyi de görmemiz lazım.”

Dört maddede uzlaşma

Gelelim görüşmenin içeriğine... 2,5 saatin özeti 4 başlıkta toplanıyor.

1) Yeni anayasanın yapım yöntemi olarak ifade edebileceğimiz bir uzlaşma sağlanmış durumda. Davutoğlu ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli arasında, 4 Ocak’ta yapılacak görüşmede de bir uzlaşma zemini oluşursa yeni anayasa yazım çalışmaları hemen başlayacak. Vakit kaybedilmeden Meclis Başkanı İsmail Kahraman’ın inisiyatifinde Anayasa Uzlaşma Komisyonu kurulması çağrısının gereği yerine getirilecek. Tabi bu komisyona HDP de dahil edilecek. 3’er üyeden oluşan komisyon en kısa sürede oluşturulacak ve çalışmalar başlayacak. Bu noktada, geçmiş tecrübeden yola çıkan AK Parti’nin, “Çalışmayı bu sefer uzlaşma komisyonu yürütmesin. Anayasa Komisyonu görevi üstlensin” noktasından, muhalefetin ısrar ettiği uzlaşma komisyonu ve eşit temsil formülü noktasına geldiğini not edelim.

2) Meclis İçtüzüğü konusunda da uzlaşma doğmuş gözüküyor. Meclis eski Başkanı Cemil Çiçek döneminde Grup Başkan Vekillerinden oluşan komisyon içtüzük konusunda önemli mesafe kaydetmiş ancak 6 maddede tıkanma yaşanmıştı. Görüşmede bu 6 madde üzerinden yeni bir inceleme yapılması konusunda anlaşma sağlandı. Meclis Genel Kurulu’nda muhalefete daha çok konuşma hakkı verilmesi gibi talepler konusunda Başbakan Davutoğlu ve AK Parti cephesi yapıcı bir tutum almış. Bu konuda da bir uzlaşma komisyonu kurulacak.

3) Görüşmede CHP lideri Kılıçdaroğlu AB uyum yasalarına tam desteğini bir kez daha ifade etmiş. Kılıçdaroğlu, açılacak yeni fasıllara da tam destek vereceğini şimdiden Başbakan’a söylemiş.

4) Kılıçdaroğlu’nun birinci önceliği olan 12 Eylül darbe hukukunun bütün izlerinin mevzuattan temizlenmesi konusunda da tam bir uzlaşma çıkmış durumda. Görüşmede, İçişleri Bakanı Efkan Ala’nın Başbakanlık Müsteşarlığı döneminde yapılan çalışma gündeme gelmiş. Davutoğlu’nun, “Bu raporu size verelim. Üzerinde çalışın. Siz de bir mevzuat çalışma yaparsanız sonuca daha çabuk gideriz” teklifine Kılıçdaroğlu olumlu yanıt vermiş. Bugünden itibaren çift koldan bir mevzuat taraması ve yerine yapılacak düzenlemeler ilişkin çalışma yürütülecek.

Başkanlıkta tarif yok

Görüşmenin büyük bölümü sistem tartışması ve bunun alt başlıklarına ilişkin.

Bir başka deyişle “parlamenter sistem mi başkanlık sistemi mi” konusu.

CHP lideri, Türkiye’de siyasette, yargıda, toplumsal hayatta bozulan dengelerin yeniden sağlanmasının yolunun güçlendirilmiş parlamenter sistemden geçtiğini vurguluyor ve “12 Eylül darbe hukuku temizlendiği taktirde parlamenter sistem gayet güzel işler” diyor.

Bunun üzerine Başbakan, Türkiye’de bir tıkanıklık yaşandığını, bunu aşmanın yolunun Başkanlık sisteminden geçtiğini anlatıyor. “Başkanlık sisteminin daha iyi işleyeceğine inanıyoruz” derken, “yargı bağımsızlığı, kuvvetler ayrılığı, denge-denetleme hangisinde daha güçlü; bu esas alınmalı. Bunları tartışalım” yanıtını veriyor.

Davutoğlu’nun “Türkiye’deki parlamenter sistem tıkalı” yaklaşımına karşı Kılıçdaroğlu, “Mesele Cumhurbaşkanı’nın yetkilerini aşma meselesi” değerlendirmesini yapıyor.

Bu noktada, Davutoğlu’nun, Başkanlık meselesine, sistemdeki tıkanıklığın aşılması çerçevesinde yaklaştığını vurgulamam gerek.

Başbakan, görüşmede herhangi bir tarif yapmıyor. Amerikan sistemi, yarı başkanlık ya da Türk tipi başkanlık gibi detaylandırmalara girmiyor.

CHP’nin Erdoğan üslubu

Görüşmede CHP liderinin gündeme getirdiği iki özellikli konu var. Birinci basın özgürlüğü ve tutuklu gazeteciler meselesi.

Kılıçdaroğlu, Can Dündar ve Erdem Gül’ün de ismini de zikrediyor, 32 gazetecinin halen tutuklu olduğunu söylüyor.

Davutoğlu ise, “Biz tutuksuz yargılamanın esas olmasından yanayız” dedikten sonra 32 ismin gazetecilik faaliyeti çerçevesinde tutuklu olduğu bilgisinin doğru olmadığını vurguluyor.

Kılıçdaroğlu ayrıca, mescit tartışmasının hedefindeki ODTÜ’yü de gündeme getirerek, üniversitenin tamamına yönelik bir linç kampanyası yürütüldüğünü ifade ediyor.

Başbakan Davutoğlu’nun gündeme getirdiği konulardan biri kritik.

Davutoğlu, Kılıçdaroğlu ve CHP yöneticilerinin Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a karşı kullandığı dil ve üslubu eleştiriyor, “Bu durum siyasi iklime zarar veriyor” diyor.

CHP lideri, “Ben de tercih etmem ancak Cumhurbaşkanı bize çok sert eleştiriler yöneltiyor” yanıtını veriyor.

Benim aldığım bilgiler çerçevesinde dünkü buluşmanın özeti böyle.

Davutoğlu, yeni yılın ilk pazartesi günü Bahçeli ile yapacağı görüşmenin ardından CHP lideriyle yeniden buluşacak. Bu kez ev sahibi Başbakan olacak.

Anayasanın ruhunda konsensüs var. Anlaşmazlık noktası Başkanlık etrafındaki sistem tartışması.

Yine de iyi bir başlangıç.