Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürü Dr. Ali Arıduru, Sabiha Gökçen Havalimanı’nda 400 milyon dolara mal olacak Havacılık Bakım Onarım Merkezi’nin (HABOM) temeli atıldığı saatlerde “Özel sektör Sivil Havacılık’ın 5 yıl gerisinde” iddiasını dile getiriyordu.
Kulaklarımız Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın, “Havayolunu halkın yolu yaptık” sözleri ile doluyken, Arıduru’nun hava taşımacılığında özel sektörün hantallığına dikkat çekmesi, konuyu eşelememiz için yeterli. Bu noktadan Arıduru’nun sözleri ile devam edelim: 2003’te 35 ülkede, 60 noktaya uçuş yaparken, bugün uçuş yaptığımız ülke sayısı 70’e, uçuş noktası ise 130’a çıktı. Oysa biz 111 ülke ile sivil havacılık alanında anlaşma imzaladık. Bu anlaşmalar uçuş potansiyelimizi ortaya koyuyor. Arıduru’nun yaklaşımı bana, “Dışişleri’nin bölgesel politikalarının bu yolu açmakta öncü rol üstlendiğini düşünebilir miyiz” sorusunu sorduruyor. Arıduru bu konuda da oldukça net: Biz Dışişleri’nin önünde gittik. Önce biz anlaşmalar yaptık.
Hemen akla gelen bir başka etkeni vurgulama gereği duyuyorum: Sivil Havacılık, uçuşların ekonomik sonuçlarına odaklı bir kurum değil. O nedenle özel havayolu şirketleri Allah’ın dağına gitmeyi kârlılık açısından tercih etmeyebilir.
Arıduru bu yorumuma katılmıyor, “Artık küresel ilişkiler hâkim, Allah’ın dağı diyebileceğiz yer kalmadı. Afrika büyüyor, Ortadoğu, Asya geliyor. Avrupa ise geriliyor. Afrika’da ikili anlaşma imzaladığımız ülke sayısı 48’e ulaştı. 2013’te 190 ülkeyle anlaşma imzalamış olacağız” diyor.
Arıduru, Refahyol hükümeti döneminde; İran, Mısır, Pakistan, Endonezya, Nijerya, Bangladeş, Malezya ile Türkiye liderliğinde kurulan D-8 ülkeleri ittifakını da hatırlatarak, “930 milyon nüfuslu bir bölge. Buradan yılda 200 milyon uçuş gerçekleşiyor. Kim uçuyor derseniz Lufthansa, Air France gibi Avrupa havayollarını söyleyebilirim. 185 milyar dolarlık bir piyasa” vurgusunu yapıyor.
Dış yatırımların önü açıldı
Arıduru, havaalanlarında gerçekleşen dış yatırımları da Sivil Havacılık hanesine ekliyor; “Havacılık sektöründe etkinliklerini arttıran TAV, Limak, Çelebi ve IC Fraport, 13 ülkede toplam 10 milyar dolar tutarında yatırım gerçekleşti” diyor ve “Bölgesel İşbirliği Projeleri” başlığını açıyor:
Geçtiğimiz hafta sonu Antalya’da 9 Balkan ülkesi ile düzenlenen “Balkan Ülkeleri Sivil Havacılık Zirvesi” aynı zamanda bu ülkelerle imzalanan “Antalya Deklarasyonu”na ev sahipliği yapmıştı.
“Bölgesel İşbirliği Projeleri”ne, Balkan ülkelerinin de dahil olmasıyla Akdeniz, Afrika, Asya, Ortadoğu ve Karadeniz’den sonra, Avrupa kıtası da sivil havacılık alanında işbirliği sağlanan coğrafyalar arasına girdi. Böylelikle Sivil Havacılık’ın 79 ülke ile yapılan “Çoklu Anlaşması” 87 ülkeye çıktı.
Arıduru bölgesel işbirliklerinden doğan kazanımlarının başında, uçak motor bakım hizmetlerinden elde edilen geliri hatırlatıyor. Türkiye’deki uçakların bakımından 500 milyon dolar gelir sağlanırken, yurtdışından gelen ilave 214 uçağın bakımı ile bu rakam 1 milyar dolara ulaştı.
Başbakan Tayyip Erdoğan da 30 Ekim’de, THY Teknik ile Amerikan motor üreticisi Pratt & Whitney’in ortaklığı ile kurulan Türk Motor Merkezi‘nin açılış töreninde yaptığı konuşmasında, yılda 200 uçağın motor bakımına odaklandıklarını ilan ediyordu.
100 patronun jeti var
2010 yılı sonunda uçak sayısının 360’a, yolcu sayısının da 100 milyona ulaşacağını belirten Arıduru, patronların servet artışları hakkında çok çarpıcı bir göstergeyi de açıklıyor. İşadamlarının ve siyasi liderlerin kullandığı jet uçaklarının sayısının 100 civarında olduğunu kayda geçiyor.
Bir yolcu uçağının 55-60 kişilik istihdam yarattığını göz önüne alırsak, yıllık büyüme hızı yüzde 10’u aşan havacılık sektörünün, işsizlikle mücadelede önemi daha da netleşiyor.
Hazır Sivil Havacılık istatistiklerine girmişken, iptal edilen havacılık lisanslarını da aktaralım.
Son 6 yılda, 42 şirketin işletme lisansı iptal edilmiş.
İstanbul’a 2023 yılı itibariyle; 1 tane 60 milyon, 2 tane 30 milyon, 3 tane de 15 milyon yolcu kapasiteli havalimanı hedefini de duyduktan sonra şu anonsu yapabilirim: Kemerlerinizi bağlayın!
