Sina Koloğlu

‘Fatmagül’ün Suçu Ne?’, tartışmasız televizyon tarihinin ‘telenovela’ dünyasındaki yerini aldı. Latin ülkelerinde ve Orta Doğu’da ‘ezilen kadının’ da bir nevi isyanı oldu. Bu, kategorinin ötesinde bir değer aslında... Unutmayalım hikaye, Vedat Türkali’nin kaleminden çıkmıştır. Belki bu hep göz ardı ediliyor. İspanya, ‘telenovela’ kültürünün en güçlü Avrupa ülkesi diyebiliriz. Dizinin ilk bölümü ‘Fatmagül’ adıyla Nova TV’de 6 Ocak’ta yayınlandı.
Altı televizyon kanalı ve dört radyo istasyonu bulunan Altresmedia grubunun tematik kanalında... Diziler, kadın programları vs. var. Ne oldu? Kanal kendi izlenme rekorunu kırdı diyebiliriz.

En hızlı yükselen dizi

İspanya’daki izlenme ölçümlerini Kantar Media yapıyor. Onun verilerine göre yayınlandığı ilk hafta, yüzde 2.9’luk bir oran yakaladı. Bu yaklaşık 500 bin izleyici demek. İkinci hafta bu oran yüzde 4’e çıkıyor. Yani 700 bin izleyici. Ne anlama geliyor? En büyük rakibi (yani benzer formatta yayın yapan) yine İspanya’nın büyük medya kuruluş Mediaset’e ait Divinty kanalının dizinin yayınlandığı saat dilimindeki izlenme oranı yüzde 2. Yani 350 bin kişi. Zaten tematik kanalların eti budu belli... ‘Fatmagül’, tüm bu kalıpları kırıyor. Ve

Yapımcılığını ve yönetmenliğini Osman Sınav’ın yaptığı ‘Sen Anlat Karadeniz’de bir sahne büyük tartışma yarattı. İş ‘dizi kaldırılsın’a kadar gitti. Bir sahnede Vedat Sayar (Mehmet Ali Nuroğlu) Nefes’i bir odaya zorla sokuyor ve ardından başka bir erkekle flört ettiğini söyleyip, hangi elini tuttuğunu sorarak, parmağını kırıyor. Osman Sınav’a bu sahneyi sordum, yanıtı şöyleydi: “Şiddet sert bir şeydir. Onu hafifletmek, mazur göstermektir. Yapanlar, önce kendilerine iki tokat atsınlar. Ölenler (kadın cinayetleri) varken, neyi hafifletebiliriz?”
Savunma tarafı, ‘kadına şiddet’i bilakis gözler önüne serdiklerini söylüyor. Sahne sert. Bu arada ‘Karadeniz erkeği’ havası, dizinin bütününde hissediliyor. ‘Ülke gerçeği budur’ ile ‘teşvik ediyor’ arasında ince bir çizgi var. Nasıl verildiğiyle de ilgili sanırım.
Bir başka örneğe geçelim...

Cennet yapsaydı ne olurdu?

‘Cennet’in Gözyaşları’nın son bölümünde Selim, Cennet’i alıp kayalıklara götürüyor. “Bak, ben sana çok kızdım Cennet. Sonra çok içtim. Melis yanımdaydı. Güvendim ona. Hata yaptım. Cezası bu olmamalı” diyor. Alın, aynı cümleleri Cennet, Selim’e söylesin. “Hata yaptım, içtim ve Orhan’a güvendim, (mesela yani) dostum sandım”

Eurodata TV, (Kanal, 100 ülkede 5 bin kanalı inceleyerek araştırma yapan, Fransız reyting kuruluş Mediametrie bünyesinde yer alıyor) 2017 dizi raporu yayınladı. Türkiye dahil, 13 ülkede geçtiğimiz yılın dizi eğilimleri üzerine bir araştırma yapılmış. Peki bu gelişmelerin bize yansıması nasıl olmuş?

Diziler hangi ülkelerde belirleyici?

Raporda, diziler tartışmasız ekranın yıldızı. Bazı ülkelerde daha belirleyici bir özellikte, üç ülkenin adı görülüyor; Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Danimarka.

Tarihi diziler ön plana çıktı

Polisiye dizilerin yerini artık tarihi yapımlara bıraktığı yazılmış. Bizde pek polisiye işler yok. Komedi polisiyemiz ‘Hayati ve Diğerleri’, birinci bölümde gitti. ‘Çember’ bu tarzın en başarılı (Reyting olarak da öyleydi) işi oldu ve tek örneğiydi.

Tarihi dizilerde TRT 1’in ‘Diriliş Ertuğrul’, ‘Payitaht Abdülhamid’, ‘Mehmetçik Kut’ül Amare’, Star TV’nin ‘Vatanım Sensin’ dizileri bizde de bu eğilimin göstergesiydi. Şimdi ‘Fatih’ dizimiz gelecek. Yabancı piyasalarda da ‘Muhteşem Yüzyıl’ büyük ses getirdi.

Uyarlama arttı

10 projeden üçü, orjinal eser (senaristi yerli) olarak ekrana gelmiş. Bizde 2013 yılından bu yana yükselen bir ivme, Kore uyarlaması diziler. Say

NTV Spor’un isim hakkı Doğuş Grubu’nda kaldı. Satılan, frekans. NTV’nin ilk zamanlarında, kanalın sporu tek başına güçlüydü. Şimdilerde, “NTV Spor, NTV içinde yaşayacak” diyorlar. Rıdvan Dilmen ve Mehmet Demirkol devam ediyor. ‘Basketbol maçları da olacak. Elimizdeki içerik de aynı şekilde’ duyumları aldım. Ayrıca “Spor içeriğini daha da kuvvetlendireceğiz” şeklinde konuşuyorlar. NTV Spor, dijital ortamda web sitesinden yayınlanacak. Sonuçta NTV, spor kanalıydı. Şimdi NTV’nin içinde bir yayın. Acaba, NTV Spor isim hakkını bir gün tekrar alır mı?

Ekranda iyi komediler de var

Ekrana gelen komik gişe filmlerini pek sevmediğimi yazmışımdır. İyi örnekleri de çıkmadı değil. İşte listem, ‘Seni Seven Ölsün’ (D-Smart), ‘Çarşı Pazar’ (Show TV), ‘Yok Artık 2’ (TV8) ve ‘Ali Kundilli’ (D-Smart). TRT’de yayınlanan ‘Kalender Soğuğu’nda o ne fotoğraflar, o ne öykü ve oyunculuk... Hemen bir dip not, iki filmde de benzer rollerdeki Cem Gelinoğlu’nu izledim. Kendisi, Peter Sellers olacak kapasitede. Adamın yüzü gülmüyor ama sen gülüyorsun. Hani Hollywood’ta olsa, dünya çapında olurdu.

Lafın üzerine istifa etti!

Televizyon sektörü, tek tabanca gitmiyor. Yerli dizilerin yanı sıra ondan daha zor olan yarışma formatı satmak konusunda epey yol alındı. Bu durum pek fazla dillendirilmiyor. Çünkü işin tekeli var. Aradan sıyrılmak ve kabul ettirmek çok daha zor. Global Agency, (İzzet Pinto’nun sahip olduğu şirket) bu işi başarmış. Fransa sektörüne hatrı sayılır sayıda yarışma formatı satmış. Peki neler var?

En çok izlenen yarışmalar

Global Agency, Fransa’nın yapım şirketlerinden WeMake ile yeni anlaşma imzaladı. “Güçlü olduğumuz bir pazar” diyerek, şöyle örnekliyorlar: “Fransa’da yayınlanan, kataloğumuzda bulunan formatlarımızdan ‘Joker’, ‘Shopping Monsters’ (‘Bana Her Şey Yakışır’ Fransa’da ‘Les Reines du Shopping’) ve ‘My Wife Rules’ (Fransa’da ‘Cherie C’est Moi Le Chef’) ciddi başarı elde etmiş formatlar. ‘Joker’, France 2 kanalında 100 bölüme yakın yayınlanmışken, ‘Shopping Monsters’ ise, M6 kanalında 800 bölümü geçti ve ciddi reytinglere ulaştı. ‘My Wife Rules’de France 2’de, kanalın önceki yılına oranla ortalamayı geçerek, ciddi bir hayran kitlesi kazandı.”

Bir de bizde ‘Gardırop Savaşları’ ismiyle yayınlanan ‘Wardrobe Wars’ var. Global’in elinde, 61 değişik türde yarışma formatı

Show TV’de uzun süredir ekranda görmediğimiz bir altyazı vardı. Yazı, ‘’Kuruluşumuzun, 2, 3, 7, 10 ve 14 Kasım 2017 tarihlerinde saat 15.30’da yayınladığı Seda ve Uğur’la adlı programda...” diyerek geçiyordu. Seda Sayan ve Uğur Arslan’ın birlikte sundukları ‘Seda ve Uğur’la‘ya gelen yasak, kanalın bu saat dilimine de ceza getirmişti ve belgesel yayınlanıyordu. Program bugün tekrar başlıyor. Gündüz kuşağı işleri sosyolojik açıdan faydalı buluyorum. Toplumun, ilişkilere ve birlikte yaşamaya bakışının ipuçlarını veriyor. Sonuçta ister istemez kantarın topu hep kaçıyor ve sansasyon dedikleri tuzağın içine düşüyor.

Seda Sayan bu konuda göze batan bir isim. Hale Soygazi için haftalarca ‘Murat Şar senin oğlun mu?’ sorularına cevap arayan programlar yapıldı mesela. İddialar havada uçtu, iş DNA’ya oradan da mahkemeye gitti. Sonra? Tık yok. Bu konuyla ilgili bölümü izledim. Dizi gibi, arkası yarın şeklinde sunuldu. İş, ‘Bu vatandaşımızın annesidir ya da değildir’ aşamasına geldi. ‘Şar, Soygazi’nin oğlu değilse, Sayan program yapmasın’
diye yazmıştım. Bir haber yok hâlâ! Eğer
Soygazi anne değilse, bu durumda Sayan
ne yapmalı?

Program format değiştirdi ve Sayan artık tek başına sunuyor. İlk

Dizilerde dön dolaş hep aynı hikayeler konu alınıyor. Çiftlik, zenginlik, miras, asi ama varoş güzel kız, efendi asil erkek, ailenin işe yaramaz zengin oğlu ve aynı ev içinde yasak aşk... “Bari doğru dürüst anlatsalar” dediğimiz işi, ‘Gülizar’ dizisi yapmış. Farah Zeynep Abdullah, at başı gidebilir miydi? İlk bölümden başrol olarak götürebileceğini ve kadroya ayak uydurabileceğini gösterdi. Projenin bir özelliği, etkili sahneler için müzik şart değil mesajını vermesi. Gülizar’ın Ziya Bey’le olan (yani babası) sahnesinde bu durum mevcuttu. Sessiz, sadece konuşmaların ve gözlerin olduğu bir sahne. Çok etkiliydi... ‘Yeni Gelin’, ‘O Ses Türkiye’ ile ‘Fazilet Hanım ve Kızları’ arasından, yüzde 5’in eşiğine gelirse rahatlar.

BÜYÜK PRODÜKSİYON

Sponsorlarından teknik donanıma, kadrodan mekanlara kadar benzer bir dizinin çekilmesi sanırım Türkiye’de pek mümkün değil. Yönetmesi, oynaması ve maliyeti zorludur. TRT 1’in ‘Mehmetçik Kut’ül Amare’ prodüksiyonundan bahsediyorum... Tarihi kitaplardan öğrenmekle, dizilerden öğrenmek arasındaki ayrımda izleyici ne oranda etkileniyor?

‘Mehmetçik Kut’ül Amare’yi izlerken ev ahalisinin dikkatini çeken, çekimler oldu. Bir görüntü yönetmeninin başarısı.

Tablet, telefon ve bilgisayar... Film
ve dizi izleyemediğim üç aygıt.
Geçenlerde uçakta karşı koltukta oturan bir vatandaş, tablete gömülmüş, aralıksız dizi izliyordu. Sanki beyazperde ya da plazma televizyon önündeymiş
rahatlığıyla. Yolculuk süresini, inmesini
ve kalkmasını çıkar, havada 30 dakika...

Netflix, bir araştırma yapmış.
22 ülkeden 37 bin 50 kişiye sormuş.