Johnson Mektubu

Yıl 1964, Kıbrıs'ta Makaryos Türk katliamına girişmiştir. Başbakan İsmet İn"nü askeri müdahalenin eşiğindedir. Amarikan Başkanı Johnson "yle ağır bir mektup yazar ki, Türk müdahalesi durur, Türk - Amerikan ilişkileri de bozulur! "Teksas ayısı" Johnson, ağır bir üslupla, Amerikan silahlarını kullanamayacağımızı, savaş çıkar da Sovyetler karışırsa NATO'nun Türkiye'yi savunmayacağını s"ylemektedir!İsmet Paşa tepki g"sterir: - Yeni bir dünya kurulur, Türkiye yerini alır! Şahin, "kafasında kırk tilki dolaşan" İsmet Paşa'nın oynadığı diplomatik oyunu anlatıyor: İn"nü, Johnson'un mektup yazmasını kışkırtmış, b"ylece, Türkiye'nin askeri bakımdan hazır olmadığı bir Kıbrıs harekatında yenilgiye uğramasını "nlemiş, aynı zamanda, Türk müdahalesi korkusu ve Amerikan baskısıyla Kıbrıs'taki katliamı durdurmuş! Ama Johnson mektubunda kantarın topunu kaçırmıştır. (Sf. 102 vd.)* * * İN™Nš Türk; Yorgo Papandreu Yunan başbakanı... İki ihtiyar kurt.Amerikan Dışişleri Bakan Yardımcısı George Ball, Papandreu'yu anlatıyor: "Yaşlı, yorgun ve gerçeği g"remeyecek durumdaydı. Yunanistan'ın Enosis'e dayanan bir ç"züme ihtiyacı olduğunu s"ylüyordu... Bunun çok tehlikeli bir saçmalık olduğunu ona anlatmaya çalıştım ama yeni bir fikri anlayamayacak kadar halsizdi..." (Sf. 74.İn"nü'ye d"nelim. Johnson'un mektubundan Amerikan Büyükelçisi Raymond Hare bile dehşete kapılmıştır ama mecburen Dışişleri Bakanı Feridun Cemal Erkin'e ve Başbakan İn"nü'ye iletecektir: "Erkin çok bozuldu, sinirlendi. İn"nü ise çok sakindi. Bana, 'Sayın Büyükelçi, "nce mektubun sonunu okuyacağım' dedi. Çok bilge, çok sezgili bir adamdı. Mektubun sonunda çok kibar yazılmış Amerika'ya davet cümleleri vardı..." (Sf. 26)İn"nü de, Papandreu da Amerika'ya davetlidir. Ball ikisiyle de g"rüşmüştür: "İn"nü 82, Papandreu 76 yaşındaydı. Ama İn"nü parlak geçmişiyle çok daha genç g"steriyordu. Papandreu'nun kendini bırakmış bir hali vardı. Yorgun ve yarı şaşkın bir ihtiyar..." (Sf. 96)* * * ŞAHİN'İN Türk ve Amerikan diplomatlarıyla g"rüşerek, belgelere inerek hazırladığı bu kitap, mükemmel bir "diplomasi" araştırması.Devlet adamlarının ve diplomatlarının itibarlı ve yetenekli olup olmalarının "nemini çok iyi ortaya koyuyor.Amerikan belgelerinden alıntılarla, Kıbrıs'ta Rumların Anayasa'yı da çiğneyerek giriştiği Türk soykırımını g"zler "nüne seriyor ki, bugün bile diplomatlarımız ve Denktaş, tezlerini savunurken bu belgeleri kullanabilir. (Sf. 32 - 33, 111 - 115, 149)Türkiye'nin büyük bir askeri kuvvet olarak g"rülmesinin diplomasiye sağladığı gücü de bu kitapta çok net bir şekilde g"rüyoruz. (Sf. 37, 74)Kitapta Johnson Mektubu'nun ve İn"nü'nün cevabının tam metinleri de var.Johnson'un Türk, Kennedy'lerin Yunan dostu olduğunu da anlatıyor.Haluk Şahin'i kitabı için kutluyorum. t.akyol@milliyet.com.tr GAZETECİ Haluk Şahin'in yeni çıkan "Johnson Mektubu" adlı eseri, araştırmacı gazeteciliğin mükemmel bir "rneği. (Gendaş Yayınları, Çatalçeşme Sok. No: 19, Cağaloğlu İstanbul.)