Soros Türkiye'de

GEORGE Soros, dünyanın en zenginlerinden biri. Serveti daha çok 'finans' sektöründen geliyor. Beni ilgilendiren yönü, Soros'un entelektüel derinliği ve kurduğu 'vakıflar zinciri' ile "açık toplum" kavramına verdiği destek...
Önceki akşam, TESEV Vakfı'nın Başkanı Can Paker'in evinde verdiği nazik davette bir grup halinde Soros'la sohbet imkanı bulduk.
Mehmet Barlas'ın sorusu üzerine, Chomsky hakkında Soros şunları söyledi:
- Chomsky fazla radikal. Ben de ABD'nin politikalarını ve sistemi eleştiriyorum ama radikal değilim.
Gerçekten, Soros radikal değil, sistemi 'iyileştirmek için' eleştiriyor. Mesela "Piyasa fundamentalizmini" ve "ABD'nin tek süper güç" olmasını eleştiriyor, bunun sakıncalarını gidermek için küresel bir "açık toplum" dayanışmasını savunuyor, destekliyor.
* * *
SOROS'UN vakıfları, öncelikle eğitimi destekliyor.
Konu açıldığında, Prof. Eser Karakaş, Türkiye'de "eleştirel değil, ideolojik eğitim" verildiğini, eleştirel düşünceyi geliştirecek bir eğitime ekmek su gibi ihtiyacımız olduğunu anlattı.
Prof. Ayşe Buğra, ders kitapları üzerine yaptıkları bir çalışmadan bahsetti: - İnsan haklarını geniş manada alırsak, ders kitaplarında insan hakları düşüncesine aykırı birçok somut örnekler tespit ettik. Mamafih altı yıl önce daha kötü idi. Bir gelişme var ama yavaş...
Düşünüyorum da, Türkiye resmi ideolojik eğitiminin bizi analitik düşünceden uzak tuttuğunu anlamalı... Ama 28 Şubat, ideolojik eğitimi daha dogmatikleştirdi!
Soros, vakıfları yoluyla Türkiye'de "okul sonrası eğitim"e destek vermeyi planlıyor.
* * *
İSLAM konusunu Soros sordu.
Ben de Arap ve İran geleneklerinden farklı olarak Osmanlı geleneğinde siyasi otoritenin dini otoriteden üstün olduğunu anlattım.
Soros kitaplarında sosyolog Max Weber'den bahsettiği için, ben de Weber'e atıfta bulunarak kentleşme, ticarileşme ve kitle eğitimi gibi dinamiklerle Türkiye'deki İslamın demokratik sisteme ve piyasa ekonomisine entegre olduğunu ve rejime karşı bir tehdit olmadığını anlattım.
Konuyu Türkiye açısından incelemediğini söyleyen Soros, genel bir tez olarak, "demokrasi ve piyasa ekonomisiyle uzlaşan ılımlı İslam" kavramını, kendisinin de "açık toplum"un bir unsuru olarak gördüğünü söyledi.
Ali Koç güzel bir tez ortaya attı:
- Hep Türkiye'nin jeopolitik öneminden, ABD ile 'stratejik ortaklığından' bahsediliyor. Hayır, bunlar Türkiye'ye dar geliyor, Avrupa'ya da dar geliyor. Bize daha geniş açılımlar lazım. ABD ile ticari ortak olalım. İsrail ve Ürdün'de olduğu gibi Türkiye'de nitelikli sanayi bölgeleri oluşturulsun. Bunu ABD'de herkese anlatın...
Soros bunu memnunlukla kabul etti; Türkiye'ye çok önem verdiğini söyledi. Güler Sabancı kulağıma eğildi:
- Soros on yıl önce geldiğinde Türkiye'ye negatif bakıyordu. Tanıdıkça gerçek bir Türk dostu oldu.
Soros bugün İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde, yarın Sabancı Üniversitesi'nde konuşacak.
Soros'un "Karl Popper'i bir adım ileriye götüren" kitaplarından başka bir yazımda bahsedeceğim.