Suriye sınırındaki gelişmeler, önümüzdeki bahar aylarının ‘yaz sıcaklığı’nda geçeceğinin sinyallerini veriyor.
PKK yörüngesindeki PYD’nin hareketliliğine karşı Türkiye’nin cumartesi akşamı gerçekleştirdiği top atışlarının PYD mevzilerine ulaşıp hedefini bulması, bu harekâtın ardından ABD ile diplomatik görüşmelerin yapılması, Suudi Arabistan’ın gönderdiği uçakların İncirlik’e konuşlanması, Rusya destekli Esad güçlerinin Rakka’ya dayanması, Halep’ten yeni bir göç dalgası olasılığının belirmesi, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun ‘kara harekâtı yapılması gerektiğini’ belirten açıklamaları...
Bunların hepsi neredeyse 48 saat içinde olup biten gelişmeler.
Dışarıda bunlar olurken, içeride yaşananlar da geri kalmıyor.
Terör örgütlerinin kamu güvenliğini tehdit boyutları yükseldi. Terör örgütlerinin bir bölümü güçbirliği yaparken, özellikle radikal dinci IŞİD’in ne zaman nerede neler yapabileceğini kestirmek oldukça güç.
Devletin istihbarat kurumları ve güvenlik güçleri alarm konumunda.
Bu tabloyla doğrudan bağlantılı biçimde başka bir durum ise Antalya’daki turizmin geldiği nokta.
Rus uçağının düşürülmesi sonrasında iki ülke arasında yaşananlar ortadayken Antalya Havalimanı Mülki İdare Amirliği’nin ocak ayı rakamları, bahar ve yaz aylarında Antalya’nın turizm sektöründe yaşayacağı sıkıntıyı şimdiden ortaya koyuyor.
Antalya’ya hava yoluyla gelen 28 ülke vatandaşlarının sayısı üzerinden yapılan değerlendirmede, 2016 Ocak’ta bir önceki yıla göre 21 ülkeden gelen turistlerde yüzde 2-81 arasında azalma, 6 ülkede yüzde 15-123 arasında artış oldu.
Azalmada rekor yüzde 81 ile Moldova ve Rusya’da. Ardından yüzde 75 ile Danimarka geliyor. Yüzde oranlarına göre azalma, Finlandiya’da 69, Polonya’da 67, Beyaz Rusya’da 63, Slovenya’da 47, İtalya’da 45, Romanya 44’da oldu. Almanya’dan gelenler yüzde 15, Hollanda’dan gelenler 20 oranında azaldı.
Artışlar ise şöyle oldu: İsrail yüzde 123, Slovakya yüzde 49, KKTC ve Çek Cumhuriyeti yüzde 32.
Toplamda ortalama azalma oranı yüzde 18.
Bu rakamlar ışığında yaşananları ve yaşanacakları, Antalya’da turizm sektöründe yıllardır üst düzey yönetici olarak görev alan bir dostuma yorumlattım.
İşte yorumları:
- Uçağın düşürülmesinin ardından Rusya’nın, Rusya’dan Türkiye ve dünya destinasyonlarına çalışan Türk sicilli tur operatör lisanslarının iptali uygulaması sektöre ciddi darbe vurdu. Bazı firmalar sicil düzeltme girişiminde bulundu. Süreç karışık ama sezonda yaklaşıyor.
- Almanya’nın en büyük tur operatörü TUI, Türkiye taleplerinde şu ana kadar yüzde 40 daralma olduğunu açıkladı. TUI, Sultanahmet saldırısı sonrasında Türkiye tatili alanların tatillerini ücretsiz iptal edebileceklerini kamuoyu ile paylaştı.
- İngiltere’de durum çok farklı değil. Özellikle Antalya destinasyonunda son yıllarda artışa geçen İngiliz pazarında ciddi bir daralma öngörülüyor. En önemli etken İslamofobi ve güvenlik riski.
- Hollanda Turizm Fuarı’nın açılış saatlerinde meydana gelen Sultanahmet patlaması ile tanıtıma giden Türk turizmciler büyük bir çaresizlik ve ikilem içinde kaldı. “Gelin biz huzurlu bir ülkeyiz” mesajı verilecekken, tüm dünya kanalları patlama görüntülerini yayımladı.
- İsrail’le olan siyasi ilişkilerdeki hafif kıpırdama sayılara yansımaya başladı. Geçtiğimiz yıllarda durma noktasına gelen uçuşlar yeniden planlanmaya başladı. Siyasi istikrar kırıntılarının bile hareket sağladığı görülüyor.
- Antalya Belek’te geçtiğimiz hafta MENA 1. Antalya Summit Ortadoğu ve Kuzey Afrika Ülkeleri Turizm Zirvesi yapıldı. Zirve ile bu bölgelerden daha fazla turist getirilmesi, karşılıklı turizmin geliştirilmesi için ciddi adımlar atıldı. Burada ana konu, bu ülkelerden charter ve direkt uçuşların planlanması. Çünkü uçuş olmayan noktaya turist hareketi çok zor.
- Bir yandan otel yatırımları devam ederken, arz-talep dengesinden açıkça yakınan turizm yatırımcıları, yeni yatırımları da devam ettiriyor.
- Rus televizyonları Antalya’dan boş sahil ve havalimanı görüntüleri yayımlayarak, ‘Evet uçağımız düştü ama karşılığında biz de onlara zarar verdik’ mesajını veriyorlar.
- Kış dönemi Antalya’yı tercih eden futbol takımları bu kış gelmedi. Golf oyun sayıları düştü. Yurtdışından gelen Avrupa ve BDT ülkelerinin kongre grupları bu yıl neredeyse hiç yok. Kış dönemi bir çok otel açılmadı. Bir çoğu, nisan olan açılış tarihlerini mayıs sonuna doğru çekiyor.
- Artan maliyetlere karşılık düşen konaklama ücretleri ile de oteller karlılıklarını tamamen kaybetti, çoğu zararda. Zararı minimize etmek için personel, yiyecek içecek ve enerji masraflarını optimize etmek zorunda kalıyor.
- Özellikle bu krizden en çok turizm çalışanları etkileniyor. Zaten 6 ay çalışan büyük bir kesim sezonda iş bulamama korkusu içinde. İşsizlik verilerini bahar aylarında düzelten turizm sektörü, bu yıl bu görevini yapamayacak gibi gözüküyor.
- Antalya’da kent ekonomisi şu an stand-by konumunda. Oteller, yatırım ve yenilemelerini erteliyor. Mal alımları çok uzun vadeli çeklerle yapılıyor. Çeklerin arkasında onlarca ciro var.
- Alternatif pazarlarla desteklenecek turizmle, ne yatırımcı, ne çalışan, ne de esnaf mutlu olmayacak. Gelen kişi sayısı kadar harcama alışkanlıkları çok önemli. Bir Rus turistin ekstralara, hediyelik eşyalara, deri ve kuyuma harcadığı parayı iki Alman turist ödemiyor.
- Akdeniz çanağı yatak kapasiteleri ise şimdiden dolmak üzere. İspanya, Portekiz, İtalya, Yunanistan’ın doluluk oranları çok iyi gidiyor.
- Tek umut, krizlere bağışıklık kazanan genç ve dinamik türk turizmcilerinin yapacağı son dakika dokunuşları ile bir mucize yaratması.
Rakamlar ve yorumlara göre, turizm sezonu bu yıl zorlu geçecek. Hükümet, Rusya ve BDT ülkelerinin yanısıra tüm dünyadan gelecek tarifeli ve tarifesiz tüm uçaklara 6 bin dolar verecek. Bu uygulamanın, turizmde biraz kıpırdanma sağlayacağı belirtiliyor.