Çözüm Faizlerin yükselmesi ve gayrimenkul fiyatlarının düşmeye başlamasıyla, konut kredilerinin geri ödenmesinde aksamalar yaşanıyor. Son 5 yıllık dönemde, fiyatların artacağı düşünülerek gayrimenkul değerinin yüzde 100'üne varan tutarda konut kredisi verilebilmekteydi. Geri ödemelerdeki aksaklıklar sürerse, birçok finans kurumunun zorluklar yaşayacağı, hatta iflaslarla karşılaşılabileceği konuşuluyor.ABD ekonomisindeki bu gelişmeler, dünya ekonomilerini ve bizim gibi sıcak parayla beslenen ekonomileri yakından ilgilendiriyor. Ancak, Amerikan ekonomisindeki kayıpların, bizimki gibi gelişmekte olan borsalardan elde edilecek büyük kârlarla kapatılması olasılığı da dillendiriliyor. Yani, konut kredilerini rahat tahsil edemeyen bazı finans kurumlarının risk alıp iyi kâr etmek için bizim gibi borsaları yükseltme hareketine girebilme olasılığı var. Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) borçluların aylık gelir durumuna ciddi olarak bakılmaksızın, gayrimenkul fiyatlarının artacağı ve kredinin geri ödenmemesi durumunda gayrimenkulün satılıp borcu ödeyeceği varsayılarak verilen konut kredileri (mortgage) büyük sorun olmaya başladı. ABD'de bu konudaki son gelişmeler şöyle: En büyük sıkıntı, Florida'da yaşanıyor. Florida'da konut satışları yüzde 31 düştü. Bu oran, Kaliforniya'da yüzde 21. Okul kayıtlarının azalması, Miami, Naples, Sarasota gibi şehirlerden göç başladığı anlamına geliyor. 1970'deki enerji krizinden sonra, ilk kez vergi gelirleri düşmeye başladı. New Jersey'de bile, bu yılki vergi gelirlerinde 2.5 milyar dolarlık bir düşüş bekleniyor.Şubat ayında, gayrimenkul satışları son 7 yılın en düşük seviyesine indi. Ancak, New York Manhattan bölgesinde, hem fiyatlar hem de satışlar artmaya devam ediyor.Konut kredilerine bütçelerinin önemli bölümünü aktaran konut kredisi sahipleri, otomobil, mobilya, dayanıklı ev aletleri gibi konularda da harcama yapmayı durdurdular. Örneğin, Florida'daki otomobil satışlarında yüzde 16 civarında bir düşüş var. Bu düşüş, ülke çapında yüzde 6 civarında. Bu durum, ABD ekonomisinde ciddi bir yavaşlamaya işaret ediyor.Sorunlu konut kredisi sayısı, toplam konut kredilerinin sekizde birine ulaşmış durumda. Bu oran, toplam kredilerin geri ödenemeyen bölümünün yüzde 60'ını ifade ediyor.Ekonomideki yavaşlama, işsiz sayısını da artırmaya başladı. Şimdikinden önceki Federal Reserve Bank (ABD Merkez Bankası) Başkanı Alan Greenspan, ekonominin bu yıl üçte bir olasılıkla krize girebileceğini söylüyor.Bazı gözlemciler ve emlak komisyoncuları ise, sıkıntının yaz sonundan itibaren aşılacağı ve konut fiyatlarının yeniden yükselmeye başlayacağı görüşünde.Finans kurumları, bir kriz olasılığını göz önünde tutarak konut kredilerinin vadelerini 50 yıla çıkarmaya ve böylelikle aylık geri ödemeleri düşürmeye başladı. Sıkıntıyla karşılaşan finans kurumları böyle tedbirlere ek olarak Federal Reserve Bank'ın bu yıl içinde kısa vadeli faiz oranını yüzde 2 civarında düşürmesini istiyorlar. Konut kredisi sistemine yeni başlamış bir ülke olarak bu gelişmelerden alınacak derslerimiz olmalı. ytoruner@milliyet.com.tr Konut fiyatları yükselir mi?