“Bağımsızlık”, “aklına her estiğini yapmak” değilse: n Ne yapacağını bileceksin.
- Nasıl yapacağını bileceksin.
- Yaptığın, seçenekler arasında “en doğru olan” olacak.
- Uygulanan politikanın “hangi çevrenin çıkarına” olduğunu bileceksin.
- Politikan, ülkenin hem ekonomik hem de siyasi çıkarına uygun olacak.
“Bağımsızlık”, “aklına her estiğini yapmak” değilse:
- Eleştirilere açık olacaksın. Seni eleştirenleri dışlamayacaksın; kötülemeyeceksin.
- Bundan önceki yönetimlerde olduğu gibi, ikide bir medya patronlarını arayıp, ekonomi yazarlarını şikâyet etmeyeceksin.
- Bundan önceki yönetimlerde yapıldığı gibi, tek hedefe (örneğin, “enflasyonu düşürmek”) körü körüne bağlanmayacaksın.
“Bağımsızlık”, “aklına her estiğini yapmak” değilse:
- Çok konuşacak ama her seferinde doğru şeyler söyleyeceksin. Kimseyi kandırmayacaksın.
- Bir süredir yapıldığı gibi, periyodik olarak ekonominin durumunu ve beklentilerini açıklayacak; hangi politikayı, niçin uyguladığını, kamuoyuyla paylaşacaksın.
- Kendinden büyük bir organın (örneğin Meclis’in) seni denetlemesine yalnız razı olmayacak; bizzat isteyeceksin.
“Bağımsızlık”, “aklına her estiğini yapmak” değilse:
- Yeri geldiğinde, hükümeti eleştirecek; ancak, “Davul onun omuzunda, tokmak sende” izlenimi vermeyeceksin.
- Hükümetin ekonomik hedeflerine azami oranda katkıda bulunacak; ancak, “her duaya amin” demeyeceksin.
- IMF’nin veya başka bir uluslararası kuruluş ya da devletin her dediğini yapar durumda olmayacaksın. Bundan öncekilerin yaptığı gibi, “Hükümetten bağımsız, ama IMF’ye bağımlı” olmayacaksın.
- Hazine ile “aynı tastan su içmemeye” özen göstereceksin, ancak, işbirliğinden de geri kalmayacaksın.
Bağımsız doğulmaz
Merkez bankaları için, bağımsızlık aşamalarla elde edilir. Kısacası, “bağımsız doğulmaz” ama “bağımsızlık” kazanılır.
- Yasana göre, şimdi olduğu gibi, hisselerinin yüzde 51’inden fazlası Hazine’ye ait ise, “tam bağımsız” değilsindir.
- Başkan ve başkan yardımcılarının görev süreleri başkan yardımcıları için şimdi olduğu gibi, siyasilerin seçim süresinden kısa ise, “tam bağımsız” değilsindir.
- Yasan veya başka yasalar uyarınca, şimdi olduğu gibi, isteğin dışında “para basmak” durumunda isen, “tam bağımsız” değilsindir.
- Ülkenin başbakanı seni uluorta eleştirebiliyorsa, “tam bağımsız” değilsindir.
Ama, seni eleştiren başbakan veya bakanlara, “ayağı yere basan” cevaplar verebiliyorsan, “bağımsızlık yolunda önemli mesafe almayı” başarmışsındır.
Bu açıdan bakıldığında, Durmuş Yılmaz, şimdiye kadarki en bağımsız Merkez Bankası Guvernörü olmaya hak kazanmıştır.