Yaman Törüner

Yaman Törüner

yaman.toruner@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

Bütün bu gelişmeler beni biraz coğrafya çalışmaya yöneltti. Bakın, bilimsel kitaplardan neler öğrendim:- Dünya yaklaşık 4.6 yaşında. 250 milyon yıl önce "pangea" denilen tek bir kıta vardı. Yedi kıta, "pangea"nın zelzelelerle bölünmesiyle oluştu. Yüz bin yıl önce sonuncusu yaşanan buzul çağı sırasında Avrupa ve Kuzey Amerikanın büyük bölümü buzlarla kaplıydı. Endüstri devriminden beri artan "global ısınma"nın uzak sayılmayan bir gelecekte buzulları eritebileceği ve sel baskınları sonrasında da dünyayı bir "global soğuma ve buzul çağı"nın etkileyebileceği düşünülüyor.- Dünyanın % 97.2si sularla kaplı. Ama, bu suyun çoğu tuzlu (tuzlu suda her çeşit tuz var) ve kirli olduğu için sadece % 2.8i kullanılabilir durumda. Bu % 2.8in de % 2lik bölümü buzul (buzulların ortalama derinliği 1.6 kilometre ve buzla kaplı Antarktika dünyanın en az yağış alan bölgesi) halinde bulunduğundan, dünyada sadece toplam suyun % 0.8i kullanılabiliyor. Bütün ırmaklar, göller, kaynaklar kullanılabilen % 0.8e dahil. İşte, su bunun için çok kıymetli. Üstelik, dünyanın en tuzlu denizi Akdeniz. Bu nedenle, Mezopotamyadaki su havzaları daha bir önem kazanıyor.- 1950 yılında 2.6 milyar olan dünya nüfusu, şimdi 6.5 milyarın üzerinde. Aşırı artmaya devam eden nüfus nedeniyle de, su, petrol ve doğal kaynaklar gittikçe önemli hale geliyor.- Eflatunun kitaplarında adı geçen Atlantisin İsadan önce 16. yüzyılda volkan püskürmeleri ve zelzeleler sonucu battığı düşünülüyor. Atlantisin Akdenizde Girit ve Rodos adalarının kuzeyinde bir yerde ve İon medeniyeti sırasında var olduğu öne sürülüyor.- Gelişmiş ülkeler, her türlü felakete karşı tedbir geliştirmiş. Örneğin, bir felaket halinde televizyon ve radyo yayınları tek merkezden otomatik olarak kesilip, haber halka duyuruluyor. Halk, felaket durumunda, başka bir şehre ve devlet kurumlarına önceden bildirdiği adrese taşınıyor. Devlet böylece felaket sonrasında kimin nerede olduğunu biliyor. Herkesin arabasında bir felaket çantası bulundurması öneriliyor. Belediyeler şehri terk yollarını belirliyor, bu yolları sürekli açık tutuyor ve sığınma yerleri oluşturuyor. Zelzele anında, çocuklara bir masa altına çömelmeleri, fırlayan eşyadan korunmak üzere örtünmeleri ve düşmemek için bir yere tutunmaları öğretiliyor.- Genel uygulamada, ülke sahillerinden 12 deniz miline kadar uzaklık o ülkeye ait sayılıyor. İki ülkenin deniz sahaları birbiri üzerine rastladığında, ortadan bir sınır çiziliyor. Adası bol olan Yunanistan gibi ülkeler, etraflarındaki deniz sahasından en geniş anlamda faydalanıyorlar. İşte bu nedenle, Avrupa Birliğine tarih aldığımız 17 Aralık bildirgesine Yunanistan bir madde koydurdu. Yine, bu yüzden "Kardak" önemli bir sorun. ytoruner@milliyet.com.tr Tsunamiler, zelzeleler, su baskınları, hortumlar, kasırgalar, volkan patlamaları ve terör o denli arttı ki, sanki günlük hayatımızın bir parçası oldu. Bunları asit yağmurları, çekirge istilaları, nükleer kışlar, elma büyüklüğünde dolular takip eder mi, eder.