Neden? Çünkü, Merkez Bankası üzerinde büyük baskı kuruldu. Bu baskı dört yerden geldi: Döviz fiyatının 1500'ler seviyesine geldiği noktada, danışmanlarına inanarak döviz fiyatının düşeceğini hesaplayıp ellerindeki dövizi satarak Türk lirasına dönen işadamları,Döviz fiyatının 1500'ler seviyesine geldiği noktada, döviz fiyatının düşeceğini hesaplayarak ellerindeki dövizi satıp açık pozisyonlarını büyüten bankalar,Döviz cinsinden olan borçları çok riskli noktaya gelmiş olan ve hatta borçları karşısındaki teminatları yetersiz kalma riskine giren büyük şirketler,Şirketlerinin tamamını veya bir bölümünü satmaya niyetlenen işadamlarının, şirketlerinin borsa değerinin ciddi biçimde düştüğünü görmesi ve bu gidişin bir an önce durdurulması istekleri. Bu ne tedirginlik? Merkez Bankası bütün silahlarını kullanarak döviz fiyatının artmasını önledi. Merkez Bankası, hem faizleri yükseltti hem piyasadan Türk lirası çekmeye başladı hem de büyük miktarda döviz satışına başladı. Merkez Bankası şimdilik duruma hâkim. Bankalar da ellerinden geldiğince, Merkez Bankası'nın işini kolaylaştırıyor. Yukarıdaki çevreler, döviz fiyatının düşmeye başlamasını; olmazsa, bu seviyelerde dengeye gelmesini istiyor. Merkez Bankası'nın tercihi, döviz fiyatının bu seviyelerde dengesini bulması.Merkez Bankası'nın yeterli döviz rezervi var ama; Borsadan ve devlet kâğıtlarından yabancıların çıkma eğilimi sürerse, Bu arada yukarıdaki çevreler risklerini azaltma, yani döviz alma eğilimine girerlerse,Türk lirası hesapları dövize çevrilmeye başlarsa,Dışarıdan sağlanan döviz kredileri azaltılma eğilimine sokulursa, a) Döviz fiyatı bu seviyede denge bulamaz, b) Merkez Bankası rezervleri bu risklerin tümünü karşılamaya yetmez,c) Yaz çıkışında, yeni bir kriz dalgasıyla karşılaşılır.Döviz fiyatında denge seviyesi ne zaman sağlanır? Yabancıların yeniden sıcak para getirmeye başladıkları zaman. Yani, yabancıların borsaya yeniden gelmesi ve devlet kâğıtlarının yeniden talep görmeye başlaması halinde.Peki, bu durum, hangi şartlarda sağlanabilir? Yabancıların tekrar ülkemize dönmeleri için şartlar hazır olduğunda. Bu şartlar da şunlar:a) Borsa endeksinin yeterince düşmesi,b) Devlet kâğıdı faizlerinin yeterince yükselmesi,c) Türk lirasının yeterince değer kaybetmesi.Kur, faiz ve borsa endeksi hangi seviyelerde dengesini bulur?Kendinizi yabancıların yerine koyun, seviyeleri kolayca bulursunuz. ytoruner@milliyet.com.tr Bu seviyede denge bulur mu?
