Hükümetle Merkez Bankası arasındaki "faiz kavgası" dün manşetlere taşındı.
Kavgada Merkez Bankası Başkanı 9 - 4 galip. Çünkü:
Bu tartışma alenen, medya önünde yapılmaz.
Başbakan, hatta bir bakan bir bürokratla hiçbir zaman medya önünde tartışmaz.
Siyasilerin faizlerin düşürülmesini neden istediklerini teknik anlamda açıklamaları lazımdır. Yoksa, "her kesimle konuşuyoruz, bizi haklı buluyorlar" gerekçesi yeterli olmayabilir.
Teknik olarak en son konuşacak olan ilk konuşur ve sonuç alamazsa, tartışma kilitlenir.
Bu tartışma Hazine ile Merkez Bankası arasında veya iş alemi ile Merkez Bankası arasında yapılacak bir tartışmadır. Sadece iş aleminin söylemleri medyaya yansıyabilir.
En fazla Hazine'den sorumlu bakan, Merkez Bankası ile (gereğinde Başbakan'ın da sıkıntıları olduğunu söyleyerek) diyaloğa girer. Teknik gerekçeleri anlatır.
Faiz tartışmasının medya önünde yapılması güvensizliği artıran bir unsurdur. Hükümetin bürokratları ile ahenk içinde olmadığı izlenimi verir. Bu davranışın kendisi, kritik ortamlarda faizlerin yükselmesi sonucu doğurabilir.
Türkiye'nin içinde bulunduğumuz ekonomik ortamda IMF ile bir anlaşması vardır. Merkez Bankası ikna edilemiyorsa, Hazine'den sorumlu bakanın IMF'yi ikna etmeye çalışması lazımdır. İkna olursa, IMF devreye girer.
Açık tartışmada, aşağıda olan yukarıdakini her durumda yıpratır. Bu çatışmada da (galip gelse bile) en büyük yarayı alacak olan Başbakan'dır.
Merkez Bankası Başkanı çok sık konuşmaz. Konuşmalarını genellikle, televizyon aracılığı ile yapar. Böylelikle, kendisini herkes dinleyebilir ve kişisel değerlendirmesini yapar. Yorumlar arkadan gelir.
Merkez Bankası Başkanı siyasi partileri gezip, bir muhalefet lideri gibi siyasi yatırım yapamaz.
Hiç kimse vazgeçilmez değildir. Hükümet ısrar ederse Merkez Bankası Başkanı çekilmek zorunda kalır.
Bu aşamadan sonra ya Merkez Bankası Başkanı istifa edecek ya da tükürdüğünü yalayacak, faizleri emirle indirecektir.
***
Bu kavgada kim mi haklı? Hükümet haklı. Ama, neden haklı olduğunu kimseye anlatamıyor. Kağıt üzerinde hâlâ mağlup.
Başbakan "döviz toplamakla, bu iş çözülmez" demiş. Haklıdır. Zaten, haklı olduğu rakamlarla belli. Merkez Bankası 1 milyar dolara yakın döviz rezervi yükseltmiş, faizlerde kıpırdama yok. Çünkü, döviz fiyatları dalgalanmaya açık fakat faizler Merkez Bankası'nın tam kontrolü altındadır.
Merkez Bankası'nın savunduğunun tam aksine, "Hazine'nin borçlanma faizi" ile "Merkez Bankası faizi" arasında bire bir bağlantı vardır. Zaten kırılma noktası da, taraflar arasındaki anlaşmazlık da buradadır.