Net borç ödeyen bütçe yapılamıyor.Alınan her tedbire rağmen, iç ve dış borçlar hem Türk lirası hem de dolar olarak füze gibi artıyor. Çok başarılı sayılan 2004 yılında bile, borçlar 33 milyar dolar artmış.Faiz dışındaki harcamalar iyice kısıtlandığı için, hükümet söz verdiği işleri bile yapamıyor. Yani, bir bakıma hükümet edemiyor. Yatırımlar durduruldu, ücret ve maaş artışları enflasyonun altında tutuluyor. Teşvikler iyice kısıldı. Yani, bıçak kemiğe dayandı.Faiz dışı fazla, bütçenin oranı olarak daha fazla artırılamaz durumda.Maliye ve ekonomi yönetimi IMFyle anlaştıkları her şeyi fazlasıyla yapsa da, IMF kıskacı devam ediyor. Bu kısır döngüden bir çıkış yolu olmalı. Öncelikle mevcut bazı politikaları sürdürmeli, bazılarını bunlara eklemeli: Siyasi istikrarı sürdürecek tedbirler almalı, siyasi partiler ve seçim yasalarını bu amaçla değiştirmeliyiz. Gerekirse, bu amaçla başkanlık sistemine dikkatli bir geçiş yapmalıyız.Her istedikleri dış tavizi vermemeli ama sıcak savaşa da katılmamalıyız.IMF anlaşmasına devam etmeliyiz.Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleriyle olan ilişkilerimizi dikkatli bir biçimde devam ettirmeliyiz.Ekonomimizin yüksek oranlarda büyümesini sürdürmeliyiz.Geçici olarak Merkez Bankasında yüksek döviz rezervi tutmalıyız.Faiz dışı fazla vermeyi sürdürmeli ama artık borç ödemek için borç almayan bir bütçe yapmaya çalışmalıyız.Bütçe gelirlerini daha da artırmalıyız.İç ve dış borçlanma faiz oranlarını daha da düşürmeliyiz.İç ve dış borçlanma vadelerini daha da uzatmalıyız. Sonra, yapılacak şey basit:"Mevcut faiz dışı fazlanın üstüne, borç ödemek için borç almayacak kadar bir ekleme yapmak." Yani, örneğin, 2004 yılında elde edilen 26.2 milyar YTL faiz dışı fazlaya ek olarak, bütçe açığı kadar, 30.2 milyar YTLlik yeni bir kaynak daha bulmak.İşte, her yıl bu seviyelerde bir paranın radikal ve gecikmeyen tedbirlerle bulunması gerekiyor. Bu yıl dahil, bu seviyelerin üzerinde bir para her yıl bulunamazsa, iç ve dış borç sorunu çözülemez.Her yıl bu kadar parayı nasıl bulabiliriz? Vergi sistemini değiştirip herkesi vergi mükellefi yapabiliriz. Vergi kaçağını yok ederiz. Bu, gelirlerimizi artırır. Yıllık +15-20 milyar dolar.Çok ciddi özelleştirme ve devleti küçültme operasyonu yaparız. Bu da, gelirlerimizi artırır. Yıllık +6-10 milyar dolar.Gayrimenkul kredi sistemini (mortgage) uygulamaya sokarız. Yıllık +1-4 milyar dolar.Faizlerin genel seviyesini düşürürüz. Bu, harcama seviyesini azaltır. Yıllık +8 milyar dolar.Sosyal güvenlik sistemi reformu yaparız. Yıllık 2-3 milyar dolar."Borç yönetim sistemi"ni devreye sokarız. Bu durumda, şimdi olduğu gibi 10 milyar YTL gereğinden fazla borç almaz ve boş yere 1 milyar dolar fazladan faiz ödemeyiz. Yıllık +1-2 milyar dolar.Bazı para operasyonları ile en az vergi gelirleri kadar para elde edebiliriz. Bu, ek kaynak yaratır. Yıllık +2 milyar dolar. Bunlar nasıl mı başarılır? Başka yazılar konusu. Ama, her yıl 30-35 milyar dolar ek bir kaynağa ihtiyacımız olduğunu bilelim. Mevcut politikalar yeterli değil; eklemeler gerekiyor. ytoruner@milliyet.com.tr Bütçe gelirleri yeterince artırılamıyor.
