Oysa sorun, yalnızca bu tedbirle çözülecek kadar basit değil: Jenerik ilaçların fiyatlandırılma sistemi nedeniyle, bunlara olması gerekenden yüksek bedeller ödeniyor. Ülkenin ihtiyacına uygun bir geri ödeme politikası geliştirilmesi gerekirken, bu konuda yeterince araştırma yapılmadan karar alınabiliyor. Maliyetleri ve fiyatları kontrol ederken, tedbirlerin ne derece etkili olduğu, kaliteyi düşürüp düşürmediği, sağlık hizmetlerine erişimi zorlaştırıp zorlaştırmadığı ve hakkaniyet ilkesini bozup bozmadığı fazla araştırılmıyor. Ruhsatlandırma, veri koruması ve fikri mülkiyet hakları hâlâ dünya standartlarına ulaşabilmiş değil. Bu durum, yeni ilaç geliştirilmesini engelliyor. Bu hakların dünya standartlarında uygulanması sayesinde, ilaç fiyatlarında ciddi indirimler ve yabancı yatırım sağlanabilir. Reçetesiz, serbestçe satılabilen ilaçlar listesi titizlikle hazırlanmalı ve reçetesiz satılan ilaçlar için yapılan harcamalar, kabul edilen istisnalar dışında geri ödenmemelidir. Boots, Duane Reade, CVS gibi zincir eczanelerin yabancı yatırım veya Türk ortakla birlikte ülkeye girmelerine izin verilmelidir. Geri ödeme politikası, sağlam, esnek ve şeffaf olmalıdır. İlaçların ve tedavilerin her biri için geri ödeme oranlarını belirlemek üzere bir komisyon oluşturulmalı ve burada alınan kararlar bilimsel verilere dayanmalıdır. İstenirse, farklı oranlı geri ödemeler sayesinde, jenerik ilaçlar teşvik edilebilir. "Sağlık ekonomisi" konusunda üniversitelerde kürsüler açılması veya enstitüler oluşturulması sağlanmalıdır. Yazılan reçetelerde, mümkün olan hallerde jenerik ilaçların kullanılması özendirilmelidir. Bu amaçla, bazı ülkelerde eczacı ve hekimlere bazı teşvikler sağlanıyor. Devletin ödediği fiyat ile hastanın cebinden çıkacak farkı karşılayacak bir sigorta sistemi geliştirilmeli ve yaygın olarak uygulanmalıdır. Bu sistem, örneğin, ABD'de vardır. "Clawback" denilen eczacıların depolardan aldıkların indirimlerin bir bölümünün sigorta kurumlarına ödenmesi uygulaması başlatılmalıdır. Bu uygulama Hollanda'da ve İngiltere'de vardır. Paketle değil, taneyle ilaç yazılabilmesi ve satılabilmesi uygulamasına geçilmelidir. Birçok Batı ülkesinde bu uygulama var. Bu konu, yazması kolay, uygulaması zor olan bir konudur. Çünkü, sistemde güçlü çıkar grupları var. ytoruner@milliyet.com.tr Türkiye'deki ilaç fiyatlandırma ve geri ödeme sistemi, ilaç harcamalarını asgariye düşürmeye odaklanmış durumda. Gerçekten de, sağlık mevzuatının oluşturulduğu bir devlet biriminde çalışan İ.K.'dan aldığım iletide "sağlık sistemini kontrol altına almanın tek yolunun, ilaçta yüksek oranlı katılım payı alınması" olduğu dile getiriliyor.
