IMF, ekonomimizin resmini şöyle çekiyor: Vergi tabanı genişletilemedi. (En önemli sorunumuz bu.) Vergi toplama sisteminde iyileştirmeler yapılamadı. (Bu konuda yasa hazırlandı.) Sosyal güvenlik reformu tamamlanamadı. (Çalışılıyor ama hâlâ eksik çok. Sistemler birleştirilecek.) Devlet bankalarının varlığı çok önemli bir sorun. Bu bankalardan kurtulunamıyor. (Banka yönetimleri satış istemiyor ve hükümetlerin taleplerini sürüncemede bırakıyor.) Batık bankalardan doğan problemler hâlâ sürüyor. (TMSF bir an önce yargı dışı çözüm yollarını bulmalı.) Doğrudan yabancı yatırımlar ülkeye çekilemiyor. Yabancı yatırımcılar yeterince özendirilemiyor. (Geriye dönük uygulamalar, yüksek oranlı vergiler, bürokrasi ve istikrarsızlık en önemli sorunlar.) Dış borçlar olması gereğinden yüksek. (İç borçlara IMF değinmemiş. Oysa, iç borçlar çok daha kötü.) Kısa dönemli dış borçlar olması gereğinden çok yüksek. (Zaten, yeni stand-by bu konuda sınırlamalar koydu.) Cari işlemler açığı, programın çok üzerinde seyrediyor. (Doğru.) Merkez Bankası rezervleri 2002 program hedeflerinin üzerinde ama hâlâ 1999 projeksiyonunun altında. (Bence, rezervlerde bir problem yok.) İşsizlik ve gelir dağılımında düzelme yok. Yüksek ölçüdeki bozukluk sürüyor. (Vergi sorunundan sonra ekonominin en önemli sorunu bu.) Artık ihracattaki artışın sürdürülebilmesi için kurların yükselmesi gerekiyor. (Biliyoruz.) Türk lirası halen % 45 civarında değerli. (Biliniyor.) Türk ekonomisi, bir süre sonra kur yükselmesi ile mutlaka karşılaşacak. (Sonbahardan önce, risk görünmüyor. Yüksek döviz girişi sürerse, sonbahar bile geçilebilir.) Petrol fiyatlarındaki artışın sürmesi halinde, gelirleri azaltıcı politikaların devreye sokulması gerekebilecek. (IMF bu nedenle, asgari ücretin yüksek olduğundan yakınıyor.) Turizmde yükselme var. 1990 yılında toplam turistlerin % 1'i Türkiye'ye gelirken, şimdi bu oran % 2 oldu. Avrupalı turistin ise % 2'si gelirken, şimdi % 3.5'i geliyor. (Turizm çok başarılı.) Yargı sisteminde sorun var ve reform gerekiyor. (Sistemimizdeki vergi ve işsizlik sorunuyla birlikte, en büyük eksiklik burada.) Görüldüğü gibi, teşhisler yerinde. Tedavi için ise, hükümetin IMF'ninkinden farklı reçetesi yok. ytoruner@milliyet.com.tr IMF stand-by öncesi yaptığı Türkiye araştırmasını yayımladı. Bu araştırma, imzalanan stand-by anlaşması ile tamamen örtüşüyor. IMF'nin ekonomimize koyduğu teşhisler genellikle doğru oluyor. Ancak, çözüm önerileri biraz güdümlü.