Psikolojik sorunlar üzerinde ilk kez duruldu. Doç. Dr. Arif Verimli, operasyonun bir "sıfırlardan arındırma" operasyonu olduğunu, bu nedenle bile sisteme olan güveni artıracağını belitti. Değişimin şok etkisinin yaklaşık 40 gün sonra atlatılacağını söyledi. Toplumun % 5inin matematik özürlü, % 11inin demanslılar dahil normal altı zekaya sahip olduğunu belirterek, ilk 2 ayda insanların çoğunun depresyona benzer patalojik bir olguyla karşılaşacaklarını anlattı. Para değişiminin sonuçta bir çeşit yaşam değişimi olduğunu söyleyen Verimli, etkilenmenin maksimum 3 yıl içinde yok olacağını vurguladı.Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Şükrü Binay, konusuna hakimdi. Sıfır atma operasyonu olmasa, şimdiye kadar çoktan 50 ve 100 milyonluk banknotların çıkarılmış olacağını söyledi. Piyasada 1 milyar 210 milyar adet banknot var ve bunların tümü değiştirilecek. Yeni banknotlar Merkez Bankası şubelerindeki kasalarda, piyasaya çıkacakları 1 Ocak 2005 gününü bekliyor. Binaya göre, ilk 3 ay içinde eski banknotların büyük bir çoğunluğu yenileriyle değiştirilmiş olacak. Böylece, Türk halkı bu operasyon sayesinde eskimiş, yırtık, pis ve mikroplu banknotlardan kurtulacak. Binay, 6 sıfır atılmasının "iğfal kabiliyeti olmayan" bir operasyon olduğu, yani insanların para konusunda yanılmalarının mümkün olmayacağını söylüyor. Yine, Merkez Bankası 100 Yeni Türk Liralık banknotun Türk Lirası ile kara para aklanması konusunda bir sıkıntı yaratmayacağı görüşünde. Ben de bu görüşü paylaşıyorum. Hatta, bir süre sonra 200 Yeni Liralık banknot da çıkarılmalı.En ilginç konuşma, Darphane Genel Müdürü Ahmet Büyükkaymazınkiydi. Piyasada halen, 1.2 milyar adet madeni para bulunduğunu, piyasaya yeni sürülecek paraların da 1.2 milyar adet olacağını söyledi. Darphane 1 Ocak 2005 tarihine kadar 63 350 ton madeni para basmış olacak. Yeni madeni paralar, 1 -5 - 10 - 25 - 50 ve 100 kuruş olmak üzere 6 kupür halinde basılıyor. Bunlardan 1 kuruşluk pirinç, 5 - 10 - 25 kuruşluklar nikel. 50 ve 100 kuruşluklar çift renkli. 50 kuruşun dışı sarı, içi nikel, 100 kuruşun da dışı nikel içi sarı. 50 ve 100 kuruşluk madeni paralar Alman firması EuroCoin tarafından basılıyor. Her şey iyi görünüyor. Aklıma gelen 3 soru var:Nüfusu bizimkinden biraz fazla olan Almanyada 17 milyar adet madeni para tedavülde. Bu basılan madeni paralar (toplamı 1.2 milyar adet) bizim ihtiyacımıza yetecek mi? Genel Müdür Büyükkaymaz, yetmezse basmaya devam ederim diyor. Ama, bu noktada biraz sıkıntı çıkabilir.1 Ocak 2005ten itibaren, 100 kuruşluk madeni para ile 1 Yeni Liralık banknot ve de 1.000.000.- liralık eski banknot bir arada piyasada olacak ve aynı değeri temsil edecek. Bu kafa karıştırmayacak mı? Keşke, 1 liralık banknot hiç olmasaydı. 1 lira sadece madeni para kalsaydı.Asıl sorun ise, hâlâ, 1 ve 2 euro ile bizim 50 ve 100 kuruşluk madeni paraların benzemesi. Bu konuya sonraki yazımda değineceğim. ytoruner@milliyet.com.tr Geçen hafta, İktisadi Araştırmalar Vakfının "Yeni Türk Lirasına Geçiş" semineri vardı. Seminerin başında Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu, Yeni Türk Lirasına geçişin hukuki sorunlarını anlattı. Yapı ve Kredi Bankası Teknolojik Sistem Yönetmeni Leman Türkoğlu, bankaların ve mali sektörün hazırlıklarını tamamladığını söyledi.