Garrett Sutton, bu konuda çok deneyimli bir avukat ve deneyimlerini "How to Sell and Buy a Business" isimli kitapta toplamış. Kitapta, hem hukuki hem de pratik öneriler var. Hukuki önerileri daha sonra incelemek üzere, pratik önerileri aşağıda sıralıyorum: Şirketinizle ilgili tüm doküman ve bilgileri en iyi biçimde hazırlayın. Bu, kaçınılmaz olarak yapılacak olan "due - diligence"ı (değerleme) kolaylaştıracaktır.Gündeme geleceğini beklediğiniz önemli konuların bir listesini yapın. Güçlü ve zayıf noktalarınızın bilincinde olun. Bu size hem zaman hem de para kazandıracaktır.Satış veya alış işleminin başarısızlıkla neticelenmesi olasılığına hazırlıklı olun. Doğal olarak, başarısızlığın bazı istenmeyen sonuçları olacaktır. Taraflardan hiçbiri başarısız bir sonucu istemez ama bazen kaçınılmazdır.Birleşme veya satış düşünüyorsanız, adayları iyi inceleyin. Kötü adaylar, iyileri de sizden uzaklaştırabilirler. En iyisi, iyi aday buluncaya kadar beklemek.Kendinizi karşınızdakilerin yerine koyup, ne istediklerini ve neye ihtiyacı olduklarını düşünün.Beklemediğiniz ya da istemediğiniz sorulara hazırlıklı olun. Alıcıların her detayda soruları olabilecektir.Hem avukatlar hem de tarafların profesyonel çalışanları işi yokuşa sürmek isteyeceklerdir. Buna hazırlıklı olun ve gereksiz yere alım satımı öldürmelerine izin vermeyin. Sonuçta, avukatlar ve profesyoneller size danışmanlık yapmak için vardır ama karar sizin olmalıdır.Özellikle satıcının "gizlilik anlaşması"nı son derece dikkatli olarak hazırlaması gerekir. Şirketle ilgili hiçbir bilginin dışarıya sızmaması önemlidir.Bir alıcı olarak, gerçeği söylemeyen veya yeterli mali bilgi vermekte zorlanan bir satıcı ile daha fazla vaktinizi kaybetmeyin.Kağıtlar üzerinde gösterilen kar gerçek olmayabilir. Şirketin gerçek karlılık durumunu mutlaka ortaya çıkarın.Şirketin alacaklarının durumu ile özellikle ilgilenin.Avukat görüşü almadan hisse senedi satışını veya alışını gerçekleştirmeyin. Hisse yerine, varlığı satın almayı düşünebilirsiniz.Kimyasal bir madde ile ilgili bir şirket alıyorsanız, çevre kirletme ile ilgili raporları mutlaka isteyin. Şirketin mülkünün ve ürettiği malın sigortalı olup olmadığını inceleyin.Sizin şirkete verdiğiniz değerin, değerleme raporlarından çok daha önemli olduğunu aklınızdan çıkarmayın. Anlayışlı olmak, olacağından fazla fiyat indirimi yapmak anlamında değildir.Şirket alıp satarken, vergi mevzuatını mutlaka inceleyin.Verilecek vadenin, fiyat kadar önemli olduğunu unutmayın.Ödemelerdeki gecikme olasılığına karşı mutlaka yeterli teminatlarınız olmalı. ytoruner@milliyet.com.tr Yabancıların ülkemize olan ilgisi artıyor. Ekonomi Bankasının ve araçların yıllık kontrollerinin bir bölümünün yabancılara satışının ardından, Turkcellin satışı gündeme geldi. Sırada, diğer özelleştirmeler ve bankalar var. Şirketlerin satışı ve birleşmesi dünyada son yılların en gündemde konusu. Artık, hem Sermaye Piyasası Kurulu hem de İstanbul Menkul Kıymetler Borsası bu yeni gerçeğe göre hazırlıklarını tamamlamalı. Onların kontrolleri altındaki şirketler en şeffaf bilgilere sahip olmak zorunda.