Yaman Törüner

Yaman Törüner

yaman.toruner@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları



Türk mali sektörünün rakamsal büyüklüğü 200 milyar dolar civarında. Mali sektöre dahil alt sektörleri ve onların büyüklüklerini şöyle sıralayabiliriz:

Alt sektörToplam VarlıklarDenetleyen Kurum
Bankalar130 milyar dolarBDDK
Borsaya Açık Şirketler (İMKB 100)51.8 milyar dolarSPK
Fonlar (portföy değerleri)11 milyar dolarSPK
Sigorta Şirketleri3.3 milyar dolarHazine
Leasing / Factoring şirketleri3.4 milyar dolarHazine
Yatırım Ort. ve Aracı Kurumlar1 milyar dolar (günlük işlem)SPK

Mali sektör içinde en büyük pay, bankacılık sektörünün. Bu alt sektörde, toplam varlıkların % 32'si 3 büyük kamu bankasına ait. 4 büyük özel bankanın toplam varlıklar içindeki payı ise, % 41. En ilginci, en küçük 30 bankanın toplam varlıklarının, bankacılık sektörü varlıklarının sadece % 3'ünü oluşturması.
Yabancı bankaların toplam bankacılık sektörü içindeki varlık payları sadece % 5. Bu oran Avrupa Birliği'nde % 54. Polonya'da bile % 66. Yani, yabancı bankalar koymadan alma peşindeler. Bunun nedeni, sektördeki reformların gecikmesi ve istikrarsızlık olarak açıklanabilir.
Türkiye'de 18 yaşını geçmiş olanların % 32'sinin kredi kartı var. Oysa, vadeli veya vadesiz mevduat hesabı olanlar sadece % 19. Elektronik bankacılık yapabilenler ise, % 2 civarında.
Bankacılık sektörü iyiye gidiyor. 2001 yılında negatif olan karlılık, 2002 yılında, 1.5 milyar dolara ulaştı. Yine, 2000 yılında sadece % 9.3 olan "sermaye yeterlilik rasyosu", 2002 yılı sonunda % 25.4 oldu.
Akbank tarafından yapılan bir tahmine göre, 2006 yılında enflasyon % 6'ya düşerken, halen % 18 olan kredilerin "gayri safi milli hasıla (GSMH)"ya oranı % 26'ya ve halen % 44 olan kredilerin mevduata oranı da % 52'ye yükselecek.
İMKB'de işlem gören şirketlerin piyasa değerleri, 2002 itibariyle "GSMH"nin % 20'si civarında. Bu rakam Avrupa ülkelerinde % 75 civarında ise de, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Romanya gibi bizden önce Avrupa Birliği'ne girmeye hazırlanan ülkelerde bizden düşük.
İMKB verilerine göre, borsada işlem gören en büyük 10 şirketin piyasa değerleri şöyle:
1. Akbank5.5 milyar dolar
2. Sabancı Hol.4.5 milyar dolar
3. İş Bankası(C)4.3 milyar dolar
4. Turkcell3.9 milyar dolar
5. Koç Holding3.7 milyar dolar
6. Tüpraş2. 3 milyar dolar
7. Enka İnşaat2.0 milyar dolar
8. Arçelik1.9 milyar dolar
9. Garanti Bankası1.8 milyar dolar
10. Anadolu Efes1.6 milyar dolar

***
Bu veriler, mali sektörümüzün hâlâ çok küçük olduğunu, toparlanmanın başladığını ama sürdürülmesi gerektiğini, sektörde kırgınlığın devam ettiğini gösteriyor.