Kanser hastalarına can yoldaşı
Kanser hastalarına terapi köpeği projesinde, sokaklardan sahiplenilen 10 köpek uzun ve kapsamlı eğitimlerini tamamladı ve hastanelerde hasta ziyaretlerine başladı.
Hastane koridorlarında önce Teo dolaştı, şimdi Mochi, Safiş ve diğerleri kanser hastalarının tedavi sürecinde psikolojik destek olmak ve iyileşme süreçlerine olumlu katkı yapmak için ona katıldılar. Ülkemizde kanser hastalarına terapi köpeği projesi başladığında yine bu köşede yazmıştım. Yaklaşık iki buçuk yıl önce başlayan projeyle sokaklardan sahiplenilen miks ırklardaki 10 köpeğin eğitimi tamamlandı. Doktorlarla birlikte vizite çıkan köpeklerin görüntüsü görenlerin içini ısıtıyor. Projede köpek eğitmenlerinden, veteriner hekimlere, onkoloji uzmanlarından, köpek psikiyatrisi üzerine çalışan hocalara, köpek davranış bilimcilerinden, klinik psikologlara ve köpeklerin sınavlarını yapan hakemlere kadar büyük bir ekip yer aldı. Araştırmalara göre, köpek ve hasta yakınlaşması kanda serotonini artırıyor ve doğal antidepresan etkisi yaratıyor. Köpeklerin koşulsuz sevgisini ve yakınlığını alan hastalar, sürece daha olumlu yaklaştıklarını söylüyorlar. Proje ile kadrolu hastane köpekleri, sevgi evleri ve huzurevlerinde yaşayacak can dostları yetiştirmek ve böylelikle sokaklardaki buna uygun köpeklerin de hayatını kurtarmak amaçlanıyor.
“Bana üzüntümü unutturuyor”
Avrupa ve Amerika’da uygulanan kanser hastalarına terapi köpeği destek projesinde bugüne kadar 10 miks ırk köpek sağlık kontrollerinden geçti, kapsamlı eğitimleri tamamladı ve hasta ziyaretlerini yapmaya başladı. Proje köpeklerinden Mochi ve Safiş, geçtiğimiz haftalarda aynı zamanda sağlık çalışanı olan meme kanseri hastalarını ziyaret ettiler. Köpekler gerçekten insanların duygularını hissediyor. Ziyaret sırasında Mochi’nin hastaya patisini uzatması üzerine gözyaşlarını tutamayan kanserli hasta “Mochi benim kanseri kronik bir hastalık olarak görmemi sağladı, dış dünyada hayatın devam ettiğini hissettirdi. Bana üzüntümü unutturuyor,” dedi.
Yeni tanı alan bir diğer hasta da “Her tedavinin bir faydası olduğu gibi, hayvanlarla olan tedavilerin de faydası var ve ben bugün bizzat yaşadım ki hangisi olursa olsun, ister sokak köpeği geçmişi olanlardan eğitilmiş olsun, ister özel ırk köpeklerden eğitilmiş olsun, sonuçta onlar da sevgiyi hissettikleri an size yaklaşıyorlar. Bu nedenle en etkili tedavi sizi canlı olarak anlayan, en yakınınızda olan ve sizi seven, size değer veren sosyal köpekler olabilir,” diyor.
Projenin koordinatörü Doç. Dr. Eda Küçüktülü, terapi köpeği seçiminde mizacın çok önemli olduğunu ve miks ırk olan sokak köpeklerinin de terapi köpeği olabileceğini söylüyor. Terapi köpekleri öncelikle temel ve ileri düzey itaat eğitimleri alıyor. Hafta içi her gün itaat eğitimlerini tekrar ediyor, aynı zamanda eğitim parkurlarında zihinsel ve fiziksel çalışmalar da yapıyorlar. Farklı insanların ve hayvanların olduğu dış ortamlarda aldıkları eğitimlerin yanı sıra özellikle insanlarla iş birliği içinde olmaları, sıcak davranmaları, hoşgörülü olmaları konusunda çalışılıyor. Eğitimleri sürekli tekrar edildiği için, özellikle hastane ortamında sakin ve özgüvenli oluyorlar.
Kadrolu köpekler için bir adım
Doç. Dr. Küçüktülü, Avrupa ve ABD’deki gibi terapi köpeklerinin kadrolu hâle getirilmesinin Türkiye’de de mümkün olduğunu söylüyor: “Köpeklerimizin hastanelerde kadrolu olmasını sağlarsak, eğitmenler refakatinde hastalara belirli saatlerde vizit yapıp, onlara moral olabilirler, hasta ile birlikte bahçede yürüyüş yapabilirler. İki canlının birbiri ile duygusal alışverişini gördük. Köpekler de bunun için özel hayvanlar ve bu bilimsel olarak bir tez çalışmasında da gösterilmiş ki kanda serotonini artırıyorlar. Toplumda çok sayıda kişi antidepresan kullanıyor ve her ilacın vücuda çok ciddi zararları var. Bu köpekler ise zararı olmayan bedava antidepresan görevi görüyorlar. Bazı köpeklerimizi sahiplenmek isteyen özel rehabilitasyon merkezleri ile görüşüyoruz. Diğerleri için de insanlara faydalı olmaları adına huzur evleri, sevgi evleri ve hastanelere kadrolu girebilmeleri için görüşmelerimiz devam ediyor.”
Çalışma ekibinde bulunun İç Hastalıkları Uzmanı Veteriner Hekim Prof. Dr. Duygu Dalgın, çalışmada hastalara zarar gelmeyecek şekilde hijyen şartlarının uluslararası standartlarda uygulandığını söylüyor: “Terapi için ziyarete giden köpeklerin 45 günde bir iç ve dış parazitleri yapılıyor. Rutin muayeneleri ve zoonoz hastalıklara karşı sürekli taranıyorlar. Ayrıca köpeklerin hastalara ziyarete gitmeden hemen önce antiseptik uygulamaya tabi tutuluyorlar.”
Hedef iyilik halini yükseltmek
Uzmanlar bu uygulamayla hastanın kanserle tedavi sürecindeki konforunu ve iyi olma halini artırmayı hedefliyor. Dünyada da örnekleri bulunan, kanser hastalarına yönelik “terapi köpeği desteği” 3 yıl önce İstanbul’da iki hastanede pilot olarak uygulanmaya başladı. Geçen yıl da ‘Kanser hastalarında terapi köpeği destekli radyoterapi programı’ ön sonuçları açıklandı. Çalışma, İstanbul ve Ankara’da hastaların tedaviye girerken oldukça stres yaptığı, çoğunun sakinleştirici ilaçlar aldığı ama tümörü yüksek oranda nokta atış ile tedavi eden MR-Linak cihazında yapıldı.