Aşağıdaki faktörlerin
her biri hamile kalmak için gereklidir:
- Yumurtlama. Hamile kalabilmeniz için düzenli bir adet
döngünüzün olması gerekir. Adet döngüsü sırasında yumurta üretilir ve
yumurtlama gerçekleşir. Doktorunuz adet döngünüzü değerlendirir ve
yumurtlamanın gerçekleşip gerçekleşmediğini tespit eder.
- Sperm. Bu durum, partnerde herhangi bir hastalık veya ameliyat geçmişi
olmadığı sürece birçok çift için sorun değildir. Doktorunuz, partnerinizin
sperm sağlığını değerlendirmek için bazı basit testler yapabilir.
- Düzenli cinsel ilişki. Verimli olduğunuz süre içerisinde düzenli
cinsel ilişkiye girmeniz gerekir. Doktorunuz, adet döngüsü süresince hangi
günlerde daha verimli olduğunuz konusunda sizi bilgilendirebilir.
Hamileliğin
oluşabilmesi için her bir karmaşık insan üreme sürecinin —olgun yumurtanın
yumurtalıktan salınması, yumurtanın döllenmesi, döllenen yumurtanın gerekli
yerini alması ve rahimde büyümesi — doğru bir şekilde gerçekleşmesi gerekir. Kadınlarda bazı faktörler bu
süreci herhangi bir aşamada bozabilir. Kadınlarda kısırlık nedeni olan
faktörler şunlardır:
Yumurtlama sorunları
Yumurtlama sorunları
kısır vakalarının yüzde 25’ini oluşturur. Bunun nedeni hipotalamus veya hipofiz
bezleri gibi üreme hormonlarının düzenlenmesinde oluşan kusurlar veya
yumurtalığın kendisinde oluşan problemler olabilir. Eğer düzensiz olarak
yumurtluyorsanız veya hiç yumurtlamıyorsanız, yumurtlama rahatsızlığınız var
demektir.
- Anormal yumurtalık uyarıcı hormon ve
luteinizan hormonun salgılanması. Her ay yumurtalığın uyarılmasından sorumlu olan iki hormon –
yumurtalık uyarıcı hormon ve luteinizan hormonu – adet döngüsü boyunca
hipofiz bezleri tarafından belirli bir düzen içerisinde üretilir. Aşırı
fiziksel ve duygusal stres, fazla veya düşük kilo veya son zamanlarda
önemli ölçüde kilo alımı veya verimi – örneğin kilonuzun yüzde 10’u – bu
düzeni bozabilir ve yumurtlamayı olumsuz etkileyebilir. Bu sorunun temel
belirtisi, düzensiz adet dönemleri veya adet kesintileridir. Diğer
hormonsal eksiklikler veya aşırı prolaktin üretimi ile ilişkilendirilen
belirli hipofiz bezi rahatsızlıkları bazen nedenlerden birisi
olabilir.
- Polissistik yumurtalık sendromu. Polisistik yumurtalık sendromu
hipotalamus, hipofiz ve yumurtalıkta karmaşık değişikliklerin oluşmasına
neden olur. Sonuç olarak aşırı miktarda erkek hormonu (androjen) üretilir.
Bu da yumurtlamayı etkiler.
Polisistik yumurtalık sendromu aynı zamanda insülin direnci ve
obezite ile de ilişkilendirilir.
- Luteal aşama kusuru. Luteal aşama kusuru, yumurtalığın
yumurtlamanın ardından yeteri miktarda progestin hormonu üretmemesi sonucu
oluşur. Progesteron, rahim astarını döllenmiş yumurta için hazırlamada önemli
bir rol oynar.
- Erken dönem yumurtalık kusurlar. Bu rahatsızlığın nedeni genellikle
vücudun yanlışlıkla yumurtalık dokusuna saldırmasına yol açan oto
bağışıklık reaksiyonlarıdır. Bunun sonucu olarak yumurtalıktaki yumurta
kaybedilir ve östrojen üretimi düşer.
Dölyatağı borularının hasar görmesi
(dölyatağı tüplerine bağlı kısırlık)
Dölyatağı boruları
hasar gördüğünde veya tıkandığında, spermlerin yumurtaya ulaşmasını engeller ve
döllenen yumurtanın rahime doğru ilerlediği yolu tıkarlar. Dölyatağı borularının
hasar görmesine ve tıkanmasına yol açan nedenler şunlardır:
- Klamydia enfeksiyonu veya bel soğukluğu nedeni ile
dölyatağı tüplerinin iltihaplanması (salpenjit)
- Yumurtanın rahim dışına, dölyatağı
tüplerine yerleşmesi ve burada gelişmesi ile ortaya çıkan daha önceki dış
gebelikler
- Karın veya alt karın bölgesine daha önce
cerrahi müdahale uygulanması
Endometriozis
Endometriozis, normal
şartlarda rahimde büyüyen dokunun rahim dışında başka bölgelere yerleşmesi ve
bu bölgelerde büyümesi halinde oluşur. Bu ekstra doku gelişimi ve bu dokunun
cerrahi müdahale ile alınması doğurganlığa zarar verebilecek yara izlerinin
oluşmasına yol açabilir. Araştırmacılar, fazla dokunun hamile kalmayı
engelleyecek maddeler üretebileceğini de düşünmektedir.
Rahim ağzında daralma veya tıkanma
Rahim ağzı stenosu
olarak bilinen rahim ağzı daralma ve tıkanmalarının nedeni kalıtsal şekil
bozuklukları ve rahim ağzının hasar görmesi olabilir. Sonuç olarak rahim ağzı,
spermlerin hareketi ve döllenme için uygun mukus türünü üretemez. Ayrıca, rahim
ağzı açıklığı kapanabilir ve spermlerin yumurtaya ulaşmasını engelleyebilir.
Rahim sorunları
30’lu yaşlardaki
kadınlarda yaygın olarak görülen rahimdeki iyi huylu polipler veya tümörler
dölyatağı tüplerini tıkayarak veya yumurtanın rahimde yerleşmesini engelleyerek
doğurganlığı etkileyebilirler. Buna karşın, fibriod sorunu olan birçok kadın
hamile kalabilmektedir. Rahimdeki yara izleri, yumurtanın rahimde yerleşmesini
engelleyebilir ve anormal şekil (bikornuat) gibi rahimlerinde doğuştan anormallikler olan bazı kadınlar ,hamile
kalmada veya hamileliğin sürdürülmesinde sorunlar yaşayabilir.
Açıklanamayan kısırlık
Bazı durumlarda,
kısırlığın nedeni hiçbir zaman bulunamaz. Her iki partnerdeki önemsiz etmenlerinbirleşimi açıklanamayan sorunlara yol
açabilir. Neyse ki açıklanamayan kısırlık sorunu bulunan çiftlerin
kendiliğimden gebe kalma ihtimali diğer kısır çiftlere oranla daha yüksektir.
Çocuk sahibi olmak evlilikte sorunlara yol açar mı?