Zeynep Aktaş

Yeni yıla hazırlandığımız şu günlerde piyasalarda temkinli iyimserlik hâkim. 2024’te nakdi güçlü şirketlerin daha fazla öne çıkması bekleniyor.

Piyasalar için temkinli iyimserliğin olduğu bir dönemdeyiz. Konuştuğum reel sektördeki finans yöneticileri 2024’e dair yerel ve küresel bazda riskleri dile getiriyor. Hemen her sene yıla başlamadan önce birçok olumsuz beklentiler dillendirilse de şirketler dinamik yapıları ve değişen koşullara gösterdikleri uyumla birlikte olumsuzlukların üstesinden gelmeyi başarıyor. Önümüzdeki yıl için de reel sektördeki birçok firma için benzer bir durumun gözlenecektir. 

Peki, finansçıların gündeminde neler var: Risk yönetimi, iş stratejileri, inovasyon, sürdürülebilirlik ve kriz planları. Ancak en çok gelecek tahmini yaptıkları senaryolar üzerinde duruyorlar. 

2024 yılının diğer önemli temaları arasında şunlar yer alıyor: Yapay Zeka (AI) ve ulusal güvenlik, yenilenebilir enerji, yarı iletkenler, altyapı ve tedarik zinciri gibi politika

Yılın son ayına girerken hem yılı değerlendirmek hem de 2024 öngörülerini almak üzere Sabancı Holding Finans Grup Başkanı Orhun Köstem ile bir araya geldik. Sabancı Topluluğu ileriye dönük oldukça ciddi bir yatırım ve dönüşüm içerisinde. Grup, özellikle enerji alanında büyümeyi merkezine koymuş görünüyor. Orhun Köstem, yatırımların yüzde 75’inin yeni ekonomi olarak tanımladıkları üç alana yönelttiklerini söylüyor. Bu kapsamda yeni yatırım harcamalarının yüzde 55’i enerji ve iklim teknolojilerine, yüzde 38’i ileri malzeme teknolojilerine ve yüzde 7’si dijital teknolojiler alanına yöneltilmekte. Yeni ekonominin Sabancı Topluluğu içindeki yüzde 6 olan satış payının yüzde 13’e çıkarılması hedefleniyor. Köstem, “Yani burada, kendi içinde 2 kattan daha fazla bir büyüme söz konusu. Aynı zamanda gelirlerimiz de artarken, burada hızlı bir etki yaratmaya çalışıyoruz” diyor.

Hissedar getirisi

Orhun Köstem, hissedar getirisinin

Yılın 11 ayında hisse senedi fonları ve gram altın en fazla kazandıran enstrüman oldu. Hisse fonları ortalama yüzde 74,57 getiri sağladı. Yabancı hisse senedi fonları öne çıktı. Gram altın ise yüzde 73,54 yükseldi.

Yılın son ayına girerken geride kalan 11 aylık getiriler de netleşti. En fazla kazandıranlar hisse senedi fonları oldu. Hisse senedi fonları ortalama yüzde 74,57 oranında prim yaptı. Gram altındaki değer artışı da yüzde 73,54 oranında gerçekleşti.

En yüksek getiriler yabancı teknoloji hisse senedi fonlarında oluştu. Yapı Kredi Portföy Yabancı Teknoloji Sektörü Hisse Senedi Fonu ve Ak Portföy Yeni Teknolojiler Yabancı Hisse Senedi Fonu yatırımcısına yüzde 100’ün üzerinde getiri sağladı.

Kazandıran hisse fonlar

Global Menkul Değerler Portföy Birinci Hisse Senedi Fonu, İstanbul Portföy Üçüncü Hisse Senedi Fonu, Neo Portföy Birinci Hisse Senedi (TL) Fonu yüzde 100’ün üzerinde kazandırdı. Toplam 13 hisse senedi fonu yüzde 80’in üzerinde getiri sağladı. Aynı dönemde BIST 100 Endeksi’nin yükselişi

Sanayicilerle gerçekleştirdiği buluşmada “135 milyar dolar rezervimiz var, çok şükür” diyen Hafize Gaye Erkan, bir kur hedeflerinin olmadığını dile getirirken, dezenflasyon sürecinin hızlanmasını beklediğini vurguladı.

Merkez Bankası Başkanı Dr. Hafize Gaye Erkan, İSO Meslek Komiteleri Ortak Toplantısı’na katıldı. Ekonomi ve sanayi ile ilgili güncel konuların ele alındığı toplantı sonrasında basına kapalı olarak sanayicilerin sorularını yanıtlayan Başkan Erkan, soruları tek tek cevapladı.

Toplantı sonrası konuştuğum sanayicilerden aldığım izlenimleri sizlerle paylaşacağım.

Merkez Bankası Başkanı Gaye Erkan, sanayicilerin sorularını yanıtladı. “Dezenflasyon patikasına geçmek zorundayız. Bu dönemi atlatmamız gerekiyor.” söylemi herkesin kulaklarında kalmış görünüyor. İletişim dili oldukça etkili olan Gaye Erkan’a yönelik katılımcılardan olumlu izlenimler gözlenirken ekonomideki seyirle ilgili beklentiler de ümit verici olarak nitelendirildi.

Sözleriyle güven verdi

Zarif ve dikkatli şekilde her soruyu tek tek dinleyen Erkan, sorular sırasında notlar aldı.

Ekonomide son dönemde uygulanan politikalarla birlikte TL varlıkların öne çıktığı yeni bir dönem başladı. Risk primindeki düşüş de sürüyor. Şimdi sıra yabancı sermaye girişlerinde. 2024 yılının ilk aylarında yurt dışından gelecek bir kredi not artışı haberi; yabancı yatırımcıların ilgisini artıracak. Gözler ekonomi yönetimine çevrildi.

“Yabancı satış yapıyor” ifadesi, 2018’den bu yana finans çevrelerinde en sık duyduğumuz tabir oldu. Son beş yılda yabancı yatırımcıların Türkiye piyasalarında fırsat buldukça gerçekleştirdiği satışlar, piyasanın dengesini belirgin bir şekilde etkileyerek yatırım ortamının dinamiklerini şekillendirdi.

İlk güçlü satışın yaşandığı 2018’de kur atağıyla birlikte yabancılar 1,8 milyar dolarlık satış yaptı. Sonraki yıl nispeten satış eğilimi azaltsa da 583 milyon dolarlık bir satış gözlendi. Pandeminin tüm dünyada etkisini hissettirdiği 2020’de 4,5 milyar dolar satış gerçekleşti. 2021 ve 2022’de devam eden satışlar içinde bulunduğumuz 2023 yılında da sürdü. Yabancılar

Merkez Bankası yeni faiz oranıyla dolarizasyonun önüne geçerek TL varlıklara ilgiyi canlandırmaya çalışıyor. Politika faizini piyasa beklentilerinin üzerinde artışla yüzde 40’a çıkardı. Yıllık bileşik faiz enflasyonun üzerine çıktı.

Bir süredir sözlü iletişimi yapılan Türk Lirası’na dönüş iklimi Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz adımıyla hızlanıyor. Kararlılık ve istikrar vurgusu öne çıkarken iletişim dili güçleniyor.

Merkez Bankası politika faizini piyasa beklentilerinin üzerinde 500 baz puan artışla yüzde 40 seviyesine yükseltti. Önceki gün Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “Dezenflasyon programımız çok büyük ihtimalle TL’de reel bir değerlemeye sebep olabilir, TL’nin reel olarak değer kaybettiği süreç sona gelmiştir” dedi. Cumhurbaşkanı’nın da desteğini verdiği ekonomi adımı TL’de yeni bir dönemin başladığını gösteriyor.

Merkez Bankası’nın 500 puanlık faiz adımıyla politika faizinde yıllık bileşik faiz yüzde 49 seviyesine yükselirken piyasanın 12 ay

Türkiye’nin kredi risk primi 348’e geriledi. Risk priminde düşüş, döviz kurlarında sınırlı marjlardaki hareket TL varlıklara ilgiyi yükseltiyor.

Piyasalarda kısa bir soluklanma sonrası yeniden hareketlenme gözleniyor. Ekim ayını 7.300-8.500 aralığında geçiren BIST 100 Endeksi, kasım ayında yeni bir satış dalgasıyla 7.297’ye kadar indi. Ancak sonrasında toparlanma yaşandı. Yılbaşından bu yana endeks yüzde 42,55 oranında yükseliş kaydetse de 8.500’leri aşamadı. Eylül ayından bu yana belli bir bant içerisinde hareket devam ediyor. Belirsizliklerin artmasıyla daha güvenli limanlara ve bekleyişe çekilen yatırımcılar şimdi yeniden rotasını riskli varlıklara çeviriyor.

Önemli bir barometre

Borsa finansal varlık hareketlerini gösteren önemli bir gösterge özelliğine sahip bulunuyor. Borsadaki 100 hissenin ortalama hareketlerini yansıtan BIST 100 Endeksi ise genel seyri yansıtması açısından piyasa aktörleri tarafından yakından takip ediliyor. Hisse senetlerinin genel seyrinde gözlenen dalgalanmalarda birçok faktör etkili olabilmekte.

BIS

Borsa İstanbul’da işlem gören şirketler üçüncü çeyrekte kârlarını yüzde 75 artırarak 444 milyar TL’ye çıkardı. İlk 9 ayda şirketlerin kârı 877 milyar TL oldu.

Borsada işlem gören şirketler 2023 yılı 9 aylık sonuçlarını açıkladı. Finansal sonuçlar yatırımcılar için şirketin gelişim seyrini izleme açısından oldukça önemli. Kâr değişimleri, şirketlerin piyasa dalgalanmalarına ve ekonomik zorluklara karşı dayanıklılığını ölçen önemli bir gösterge. Sektörlerdeki trendlerin görülmesini sağlar.

Yılın üçüncü çeyreğinde kâr bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 75 artış göstererek 254 milyar TL’den 444 milyar TL’ye yükseldi.

9 aylık dönemde ise şirketlerin kârı yüzde 53.2 artış katdetti. Aynı dönemde enflasyon ise yüzde 61.5 oldu.

İşte kâr rekortmenleri

En yüksek kârı açıklayan şirketler içerisinde bir holding, bir havayolu ve bir banka yer aldı. 2023 yılının 9 aylık döneminde en