15 yıl sonra Jane Fonda

Bu ay bir sürpriz yapıyor bize ve 15 yıl aradan sonra yine bir filmle, "Vay Kaynanam Vay" ile karşımıza çıkıyor. En son "Stanley ve Iris"te izlemiştik Jane Fonda'yı. Robert De Niro'ya okuma yazma öğretiyordu, aşkla... Sonra çekiliverdi beyazperdeden. Geçen yıl Rosanna Arquette yaşını almış kadın oyunculara ne olduğunu araştırdığı "Kayıp Aranıyor: Debra Winger" adlı belgeselde Jane Fonda'ya neden sinemayı bıraktığını sorduğunda biz de merakımızı tatmin ettik: "Barbarella"dan Vietnam Savaşı protestocusu Hanoi Jane'e, duygusal filmlerin yıldızlığından aerobik kraliçeliğine her şeyi yapmış olan Fonda; gelen film teklifleri de azalmışken Ted Turner ile evlenince kendini emekliye ayırmıştı. Hollywood'un en büyük yıldızlarından Henry Fonda'nın kızı Jane Fonda, oyunculuğa 17 yaşındayken babasıyla sahneye çıktığı bir hayır oyunuyla heves etti. 1958'de babası onu Actor's Studio'da Lee Strasberg'in eline teslim etti. 1971'de kızı kendisinden önce Oscar kazandığında sisteme sitem etmekten geri durmayacaktı yine de! Altmışlı yıllarda romantik komedilerle sinemaya başladı. Ama pek de kategorize edilecek gibi değildi. Dikbaşlı, isyankâr, politize karakteri bir yana; hem köklü bir aile geleneğini sürdürüyordu hem sıra dışı bir yetenek ve güzellikle donatılmıştı.Daha ilk filmi 1960 yapımı "Tall Story"de "Sapık" Anthony Perkins ile başrol üstlendi. 1964'te Roger Vadim'in güzel aktrisler geçidi halindeki erotik komedisi "La Ronde" Fonda'nın özel hayatını da yönlendirdi: Vadim ile evlendi. Aynı yıl Rene Clement filmi "Les Felins"de başrolü paylaştığı Alain Delon ile bir macera yaşamamış olması da ayrıca şaşırtıcı! "Vay Kaynanam Vay"da gelin adayı Jennifer Lopez ile didiştiğine bakmayın, Fonda'nın rol arkadaşlarından yana sıkıntısı hiç olmadı elbette. Arthur Penn imzalı "The Chase"te (1966) bir yanına Marlon Brando'yu aldı bir yanına Robert Redford'ı! Bugüne kadarki en eğlenceli western komedisi "Cat Ballou"da (1965) ise Lee Marvin'i. 1968'de Vadim "ağır takılmaktan" vazgeçince ikisi de bir külte ortak imzalarını attı. "Seksi kedi" Jane Fonda, Barbarella rolüyle bir çizgi kahramana can verdi. Hemen ardından çektiği "Atları da Vururlar"ı (1969) izlemeyecek olan kitlenin gözünde sonsuza dek seks sembolü olarak kaldı. İnsanın dayanma sınırlarını zorlayan bir dans maratonuna katılan umutsuzların öyküsünü anlatan bu Sydney Pollack filmi Fonda'ya En İyi Kadın Oyuncu dalında Oscar adaylığı getirdi. Heykelciği kucaklamak için iki yıl sabretmesi yetti. Bir fahişeyi canlandırdığı Alan J. Pakula polisiyesi "Klute" ile Oscar kazandı. Babasından önce Oscar aldı 1960'ların sonunda ABD'nin Vietnam Savaşı'na karşı çıkanların simgesi oldu, şöhret-protestocu kimliğini edindi. Hatta protesto uğruna Vietnam'a kadar gittiği için ona Hanoi Jane lakabı takıldı.Jane Fonda'nın eylemciliği geçmişte kalmış bir Vietnam protestoculuğundan ibaret değil. Amerikan yerlilerinin ve siyahların haklarını savundu, kadınlara karşı şiddet uygulanmasına, kadın sünnetine engel oldu, Filistin-İsrail barışı için mücadele eden örgütlere destek verip eylemlerine katıldı. Hamile kalmamaları için ergenlik çağında kızlara cinsel eğitim verilmesi için bağışta bulundu. ABD'nin Irak Savaşı'nın ülkeyi dünya çapında bir nefret odağı haline getiren sanatçılardan biri oldu. Not: Bu yazının tümünü Milliyet Sanat dergisinin haziran sayısında okuyabilirsiniz. Vietnam karşıtlarının simgesi oldu 40 yaş çoğu kadının aksine Jane Fonda'yı adeta gençleştirdi. Hem mesleğinde doruğa çıkardı hem bedensel olarak doğaya meydan okur hale getirdi. Seksenli yıllarda Fonda, her yıl kalburüstü bir yapımda rol almakla birlikte asıl enerjisini "Work Out" adını verdiği aerobik video serisine yöneltti. Dünyanın her yerinde baş gösteren aerobik modasının öncülüğünü yaptığı gibi liderliğini de kimseye bırakmadı. Kırkında aerobik kraliçesi