Köln'ün ışıkları

tubakyol@yahoo.com Yeni bardağı aldım mecburen. Sonra işte bildiğiniz gibi, tokuşturdum. Bu kez Simin "Herkesin gözünün içine bakmalısın" dedi. Nasıl? Tek tek herkesin gözüne mi bakacağım yani? Öyleymiş, yoksa seks hayatımın bozulacağına inanılıyormuş. Seks hayatımı riske etmek istemeyiz, değil mi? Tek tek herkesin gözüne baktım bu sefer. Yetmedi! Bardağı alttan tokuşturmam gerekiyormuş. Bunun da pek ayıp bir açıklaması var, bir nevi Alman özlü sözü; buraya yazamayacağım.Biz de onlara Türkiye'de kadehlerin birinin alttan, diğerinin üstten tokuşturulduğunu, alttan vuranın diğerine saygısını böyle gösterdiğini ama tabii zaman içinde bu adetin unutulduğunu anlattık.Büyük keşfimi açıklıyorum:Frank dedi ki "Yeni gelen bira bardağıyla 'prost' yapmalısın". Eskisinin dibinde bir yudum kalmıştı, ben onu şerefe kaldırıyordum o esnada. Tipik bir Alman barındayız. Tipik bir hafta sonu akşamı, arkadaş toplaşması. Simin, Ralf, Frank, Marion, ben... Bu hafta size Almanya'dan bildiriyorum ve bira içiyorum. Buraya kadarı anlaşıldı herhalde. Dahası şöyle: Almanya'da Köln'deyim, Kölsch içiyorum.Kölsch, Almanya'da Köln'de içilen bir tür bira. Rakı bardağı gibi ince uzun bardaklarda geliyor. Çok güzel tadı var. Ve çok hafif. Bu Almanlar nasıl oluyor da sabahtan başlayıp, ta gece yarılarına kadar bira içebiliyorlar, ben anladım nihayet. Zira ben de tıpkı onlar gibi mütemadiyen bira içebiliyorum burada.Köln'de nereye giderseniz gidin, bir kez Kölsch içmeye başladınız mı, siz "Yetti ga'ri" diyene kadar biranız bittikçe yenisi getiriliyor. Bizde restoranlarda su bardağının hiç boş kalmaması gibi bir şey. Böylece siz ne yaptığınızı daha tam idrak edemeden onlarca Kölsch zıkkımlanmış oluyorsunuz. Ki ben şikayetçi değilim bu durumdan. Evet, Almanlar su gibi bira içiyor O akşam Köln'de senede bir gün yapılan Kölnerlichter var: "Köln'ün ışıkları". Havai fişek gösterisi... Ben buraya gelmeden önceki hafta da Christopher Street Day varmış, eşcinsel yürüyüşü; onu kaçırdım ne yazık ki.Bu tipik Alman barında yemek yedikten sonra, Andreas ve herkesin pek merak ettiği yeni sevgilisi gelecek ve havai fişekleri izlemeye gideceğiz. Bir yandan dev anası şinitzelimi didiklerken, diğer yandan TV'den havai fişek gösterisinden evvel kolkola girmiş -"schunkeln" deniyor buna- "Köln türküleri" söyleyenleri izliyorum. Komik. Acaba biz de az sonra böyle mi yapacağız? "Schunkeln"? Masa ahalisi zaman geçirmek için her memlekette her ecnebiye oynatılan evrensel oyunu başlatıyor. Biz de Türkiye'ye geldiğinde Ralf'le oynardık. "Teşekkür ederim desene Ralf"... "Teshkur edirm." Hah hah hah!Köln'de konuşulan Alman lehçesi de, birayla aynı ada sahip: Kölsch. Kölsch, Almancadan farklı. Mesela Marion "Ja ja, ok" yerine, "Joh Joh, dat" dediklerini söyleyip tekrar ettiriyor. Ben tekrar ediyorum: "Yo yo, dat." Hah hah hah!Frank el attırıyor: "Söyle bakalım: Haese recht." Hı? "Hestereyş." Hah hah hah!Andreas ve sevgilisi de gelince gösteriyi izlemeye gidiyoruz. Tekneler tek tek geçip havai fişek patlatıyor. Sonra da havai fişek gösterisi yapılıyor. Artık Türkiye'de orta sınıf düğünlerde bile böyle patır patır havai fişek patlatıldığından, bana öyle aman aman bi'şi gibi gelmiyor. Yine de görkemli bir hadise işte, seyrediyorum. Zaten kol kola girip türkü de söylemiyoruz.Yine bara dönüyoruz. Yine bardaklar boşalmadan yeni Kölsch'ler geliyor. Frank, Ralf ve ben dart oynuyoruz. Ralf bizi yeniyor.Saat galiba üç buçuk falan gibi, Ralf de artık çok içmiş olduğu için, arabayı orada bırakıp taksiyle eve dönüyoruz. * * * Burada yaşayan insanlar, elbette yaşıtım olanlar, bir cumartesi akşamı normalde ne yapıyorlarsa ben de onu yapıyorum. Özellikle böyle olsun istedim. Turistik meseleleri, onlar hafta arası işlerine gittiklerinde, ben yalnız başıma da halledebilirim. Dom'a gidip mum diker ve bir tekne gezisine katılıp Ren'de gezebilirim.Yapabilir miyim?"Turist Tuba, Ren kıyısına gideceğim diye nerelere gitti, nasıl kayboldu, nerede bulundu? Niye yanları ağrıyor, her yanı sızlıyor, oy oy... Kolonya adı nereden geliyor? Katedralin de kapı numarası olur mu? Ejderha kanı ne işe yarar? Almanlar çıplak, hiiiiii!"Dırıdırınnn! Arkası yarın! Ecnebiyle eğlenmenin evrensel yolu: "Tekrar et bakiyim" oyunu Almanya'nın her bölgesinin kendine has bir birası var ve bu biralar da pek tabii birbiriyle rekabet halinde. Düsseldorf'ta da bir arkadaşım olduğunu, oraya da gideceğimi öğrenen Kölnlüler, hazır ben Kölsch'ü bu kadar sevmişken, ya gönlüm Düsseldorf birası Alt'a kayarsa diye endişeleniyorlar."Igit" diyorlar, "ıyy" manasında; "Alt içilir mi hiç? Biz Kölsch'ü buradan Ren Nehri'ne döküyoruz. Onlar oradan toplayıp Alt diye içiyorlar. (Alt, "yaşlı, eski" falan demek Almancada.)Ben Düsseldorf'a gittim, Alt da içtim. Rengi biraz boktan ama tadı hiç fena değil. Lakin şu anda yine Köln'de olduğum için, Alt da neymiş, ben dibine kadar Kölsch'cüyüm. "Igit, Alt içilir mi hiç?" Eskiden insanlar yabancı bir memlekete gittiler mi, "Yediğin içtiğin senin olsun, gördüklerini anlat" denirdi. Şimdi, öyle mi? En önce ne yedik, ne içtik onu anlatıyoruz.Mesela ben buradaki porsiyonları anlatmazsam çatlarım. Bir gece evvel Yunan lokantasında, sonraki akşam İtalyan lokantasında ve İtalyan pozu yapan İranlının pizzacısında porsiyonlara hayret ettim. Öküz doyuran boy! Her seferinde gelen yemeğin ancak dörtte birini yiyebiliyorum. Bu arada İtalyan taklidi yapan İranlı pizzacı, bir dönem Türkiye'de lahmacunculuk yapmış. Lahmacun hamuruna pizza satıyor şimdi. Ama o sattığı da normal lahmacun değil. Adeta dev! Ha bir de Hint restoranına gittim. Moğol İmparatorluğu saray mutfağından alınan tarifle hazırlandığı söylenen; hindistancevizi ve badem soslu tavuk yedim. Yine fazla geldi.Ama hayır, burada sıradan bir restoranda bile "yarım tavuk" ısmarlayamazsınız. Çünkü burada yarım tavuk ısmarladığınızda; ekmek, tereyağı ve peynir geliyor. Savaş sonrası, o yokluk dönemlerinde çocukları böyle kandırmışlar; a ha işte tavuk diye.Yunan, İtalyan, İranlı İtalyan, Hint derken... İsterseniz tekrar hatırlatayım, neredeyim ben?Almanya'da! Dev anası gibi şinitzel, yarısını isteyene ekmek, peynir ve tereyağı