Çatışmanın ortasında 90 bin turist! Tur rehberi askerler oldu: 'Yardım beklemeyin'
İç savaşın pençesindeki Libya, sosyal medya trendlerinin etkisiyle batılı turistlerin ilgi odağı haline geldi. Her yıl yüz binlerce kişi tehlike uyarılarına rağmen tarihi kentleri ve arkeolojik kalıntıları görmek için bu riskli coğrafyaya akın ediyor. Ancak uzmanlar uyarıyor: "İşler ters giderse yardım beklemeyin!"
Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Her yıl milyonlarca kişi tatil yapmak için yurt dışına çıkıyor. Bu amaçla kimi insanlar deniz kenarlarını, kimi insanlar kamp alanlarını tercih ederken, kimileri de arkeolojik zenginlikleri inceleyebileceği ülkelere gidiyor. Sosyal medyada oluşan trendler, hayatın her alanını etkilediği gibi tatil için gidilecek yerleri de etkiliyor. TikTok ve Instagram başta olmak üzere çeşitli sosyal medya uygulamalarından etkilenen birçok kişi, dünyanın en tehlikeli çatışma bölgeleri de dahil olmak üzere birçok riskli bölgede tatil yapıyor. Bunun en ilginç örneklerinden biri de halihazırda iç çatışmaların zaman zaman devam ettiği Libya. Uzun yıllar boyunca Muammer Kaddafi tarafından demir yumrukla yönetilen Libya’da, Arap Baharı ile başlayan protestolar kısa süre içinde iç savaşa evrilmişti. İç savaş, yoğun çatışmaların ardından 2011 yılında muhaliflerin Muammer Kaddafi’yi öldürmesiyle sona ermiş olsa da Libya için günümüze kadar uzanan sancılı süreci sona erdirmek için yeterli olmadı. Ülke içindeki anlaşmazlıklar yeni bir iç savaşa sebep olurken, günümüzde Libya; Trablus ve Tobruk merkezli iki farklı hükümet tarafından idare ediliyor. Taraflar arasında zaman zaman artan gerilim, ülke içinde istikrarsızlık ortamına sebep oluyor. 
Son zamanlarda iç karışıklığın tekrar alevlendiği Kuzey Afrika ülkesi Libya, 10 yılı aşkın süredir ülkede yaşanan istikrarsızlık ve çatışma haline rağmen, her yıl yaklaşık 90 ila 100 bin arasında turist ağırlıyor. Birçok ülkenin yaptığı seyahat uyarılarına rağmen her yıl birçok kişi Libya’da savaşın gölgesinde kalan tarihi eserleri ve doğal güzellikleri görmeye gidiyor. Beş yıldızlı otelleri ve havuz başındaki şezlongları bırakanlar, korumalar ve askeri kontrol noktaları eşliğinde ‘keşfedilmemiş kalıntıları’ ve yerel kültürleri keşfetmeye çalışıyor.
'ŞAŞIRTICI DERECEDE GÜVENLİ BİR TATİL OLDU'
Son zamanlarda özellikle Batı ülkelerindeki sosyal medya kullanıcılarının karşısına çıkan Libya videoları, birçok Batılı turisti bu ülkeye çekiyor. Yayılan videolarda yer alan manzaralar, ülkede UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren tarihi zenginliklerle birleşince, binlerce kişi için bir cazibe merkezi haline geliyor. İngiltere merkezli basın kuruluşu The Mirror, 2024 yılında Libya’ya giden Hudson ve Emily çiftinin Libya’ya yaptığı gezideki izlenimlerini aktardı.
Libya, dünyayı dolaşmayı hedefleyen çiftin gittiği 196. ülke oldu. 2024 yılında Libya’ya giden çift, Libya’nın beklediklerinden daha güvenli bir ülke olduğunu ifade etti. Mirror'a konuşan ikili, “Korumamız işini çok ciddiye alıyordu. Bizi tuvalete kadar takip ederdi. Dürüst olmak gerekirse, bu ülkelerden bazılarını görebileceğimizi hiç düşünmezdim ancak böylesi bir gezi için gerçekten minnettarım” dedi. Trablus’un doğusunda Akdeniz kıyısında kalan Leptis Magna antik kentinden çok etkilendiklerini ifade eden ikili, Trablus sokaklarının güzelliğini övdü ve yerel halkın kendilerine karşı arkadaşça davrandığını söyledi.
İnternette yayılan ve özellikle Avrupalıların ilgisini çeken içerikler, Libya’nın savaşın gölgesinde kalmış güzelliklerini gözler önüne seriyor olsa da, yapılan uyarılar sebebiyle Libya’ya tatile gitmenin iyi bir fikir olduğunu düşünmeyenler de oldukça fazla.
Libya, antik dönemden kalan birçok tarihi zenginliğe sahip. Ülkede UNESCO tarafından tehlike altındaki dünya mirası olarak görülen çok sayıda antik kent ve arkeolojik değer bulunuyor. Bunların başında Leptis Magna, Sabratha, Şahhat gibi antik kentler ve Ghadames gibi eski kentler bulunuyor. Bunlardan ayrı olarak geçmişi milattan önce 12 bin yılına kadar uzandığı tahmin edilen kayalara çizilmiş resimlerin varlığı biliniyor.
‘İŞLER TERS GİDERSE YARDIM BEKLEMEYİN’
Libya için seyahat uyarısı yayınlayan ülkelerden birisi de İngiltere. İngiltere Dışişleri Bakanlığı, terör saldırıları, adam kaçırma ve silahlı gruplar arasındaki çatışmalar nedeniyle Libya'nın büyük bir bölümüne seyahat edilmemesi uyarısında bulunmuş ve bu konuda dikkat edilmesini istemişti. Açıklamada, ülkenin bazı bölgelerinde ani şeklide şiddet olayları çıkabileceği belirtilirken, İngiliz gezginlere, işler ters giderse çok fazla yardım beklememeleri, en yakın büyükelçiliğin Tunus'ta olduğu hatırlatılıyor.
'YÜKSEK DEĞERE SAHİP REHİNELER'
Olası saldırıların turistik bölgelerde dahil olmak üzere ayrım gözetmeden gerçekleşebileceğini ifade eden İngiliz yetkililer, ülkede bulunan gayrıresmi silahlı gruplar için Avrupalı vatandaşların 'yüksek değere sahip rehineler' olarak görüldüğüne dikkat çekiyor.
Kaddafi'nin devrilmesinin ardından bir iç savaş daha yaşayan Libya’da sular henüz tam durulmadığı için ülke içinde zaman zaman terör eylemleri yaşanıyor. 2022'de DEAŞ tarafından düzenlenen bir araç bombalamasında 3 kişi yaralandı. 2023'te ise Trablus'taki çatışmalarda 55 kişi ölmüş ve başkentin havalimanı bir süre kapalı kalmıştı. Ülke genelinde gerginlik henüz sona ermiş değil ve zaman zaman yükseliyor.
