Kriz içinde kriz

Rusya’yla Ukrayna arasında yaşanan doğalgaz krizi, Avrupa Birliği’nin enerji güvenliği alanında kendini sağlama almasının şart olduğunu bir kez daha net bir şekilde ortaya koydu. AB’nin doğalgaz konusunda büyük oranda Rusya’ya bağımlı olması ve Moskova’nın vanaları kapatması karşısında elinin çok da güçlü olmaması, Brüksel’i ciddi anlamda zor durumda bıraktı. Doğalgaz krizi, üye ülkelerdeki günlük yaşamı ve endüstriyel faaliyetleri etkilemekle kalmadı, siyasi gerginlikleri de beraberinde getirdi. Bunun en somut örneklerinden birini Slovakya’nın, AB’nin üyelik için kapatılmasını şart koştuğu, Sovyet tipi nükleer reaktörü yeniden devreye sokma aşamasına gelmesi oluşturdu.
Görüşmelerin düne kadar uzaması, Ukrayna üzerinden gelen Rus doğalgazına bağımlı olan ve krizin ilk aşamalarında enerji alanında olağanüstü hal ilan eden Slovakya’yı radikal bir adım atma aşamasına getirdi. Slovak hükümeti, krize çözüm bulma amaçlı görüşmelerin sürdüğü bir ortamda Jaslovske Bohunice nükleer santralinin tekrar devreye sokma niyetinde olduğunu açıkladı. AB ise Slovak hükümetini uyararak bu yönde bir adımın katılım antlaşmasının açık ihlali anlamına geleceğini duyurdu.
AB, 2004’te Slovakya’yla yaptığı katılım antlaşmasına santralin 31 Aralık 2008’den itibaren kapanması ve daha sonra da imha edilmesi maddesinin girmesini sağlamıştı. Slovakya, santralin faaliyetlerini durdurma konusunda üzerine düşeni yaptı. Ancak doğalgaz krizi, bu alanda Rusya’ya yüzde 98 oranında bağlı olan hükümeti kuralları ihlal etme noktasına getirdi. Rusya’nın gaz pompalamaya başlamasının ardından bu gazın Slovakya’ya ulaşmasının yaklaşık beş gün alacağının altını çizen Slovakya Başbakanı Robert Fico, Moskova’nın vanaları derhal açmaması halinde “yasaklı” nükleer santrali faaliyete geçirmek durumunda kalacaklarını açıkladı. Bratislava, kriz aşılır aşılmaz santralin devre dışı kalacağı güvencesini de verdi.

Brüksel’den sert uyarı
AB Komisyonu, Slovak hükümetini uyararak bu yönde bir adımın AB birincil hukukunun açık ihlali anlamına geleceğini ve Brüksel’in gerekli adımları atacağını duyurdu. Gerilimin tırmandığı bir ortamda Rusya, Ukrayna ve AB arasında doğalgaz akışıyla ilgili anlaşmaya varıldığının açıklanması çok daha ciddi boyutlara ulaşabilecek bir siyasi krizin şimdilik önüne geçilmesini sağladı.

Sözde imha edilecekti
Slovakya, AB ile 2004’te imzaladığı katılım anlaşmasında Jaslovske Bohunice nükleer santralini imha edeceği sözünü de vermişti.