Liseler için 2+2, 3+1, 2+1 formülleri! Bakanlık farklı modeller üzerinde çalışıyor
09.05.2025 - 07:01 | Son Güncellenme:
Mevcut lise eğitiminde birçok aksaklık olduğunu belirten eğitimciler, 2+2, 3+1, 2+1 gibi farklı modelleri tartışmaya başladılar. Bazı eğitimciler esnek modellere ihtiyaç duyulduğunu belirtirken bazıları ise zorunlu eğitimde üst sınırın 16 yaş olması görüşünde. Öte yandan eğitimden kopuşun risklerine dikkat çekenler de var.
OZAN ÖMER KADÜKER / İSTANBUL - Lise eğitiminde köklü bir vizyon değişikliğinin nasıl mümkün olabileceği akademisyenler, sivil toplum kuruluşları, eğitim araştırmacıları, eğitim yönetimi uzmanları tarafından tartışılıyor. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) da mevcut sistemdeki aksaklıkları gidermek ve daha verimli hale getirmek amacıyla farklı modeller üzerinde çalışıyor. İlk 3 yılın zorunlu, son yılın üniversiteye hazırlık olarak değerlendirildiği 3+1 modeli, ilk 2 yılı bitiren öğrencilere diploma verilmesinin benimsendiği 2+2 modeli ya da lisede zorunlu eğitimin olmadığı farklı modeller gündeme getiriliyor. Eğitimciler sistemin mutlaka değişmesi gerektiğini savunurken zorunlu eğitimin devam etmesi gerektiğini dile getirenler de var. Peki, gerçekten de köklü bir değişikliğe ihtiyaç var mı? En doğru sistem ne? Konuyu uzmanlara sorduk:
‘16 YAŞI GEÇMEMELİ’
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muhammet Baştuğ: Akademik beklentisi olmayan öğrencilerin temel eğitimi aldıktan sonra hayata başlamaları sağlanacak sistemler yaratılmalı. Aksi takdirde bu öğrenciler beklentisi karşılanmayan, anlamlı bulmadığı eğitim süreçlerinde uzun süreli yer almakta ve adeta atıl kalmakta. Bu amaçla, 2 yıllık temel lise eğitimi; 2+1 ileri düzey lise eğitimi gibi farklı süre ve içeriklerin olduğu alternatifli eğitim modelleri geliştirilmeli. Aynı zamanda zorunlu eğitim yaşı üst sınırı 16’yı geçmemeli.
‘OKULA AİDİYETİ AZALTIYOR’
Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Fuat Arıcı: Araştırmalar lisenin zorunlu olmasının eğitimin niteliğini önemli ölçüde olumsuz etkilediğini gösteriyor. Bu durum bir taraftan kalabalık sınıflar, ikili eğitim vb. gibi durumların yaşanmasına sebep olurken diğer taraftan lise eğitimine devam etmek istemeyen öğrencilerin diğerlerini motivasyonel olarak olumsuz etkilemesine ve okula aidiyetlerinin azalmasına da sebep oluyor.
2+2 MODELİ ÖNERİLEBİLİR’
Enstitü Sosyal Uzman Araştırmacısı, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi’nden Doç. Dr. Turgay Öntaş: Ortaöğretimin ilk 2 yılının zorunlu sonraki 2 yılının ise öğrencinin ilgi, ihtiyaç ve kariyer planlamasına göre daha esnek biçimde yapılandırıldığı bir 2+2 modeli önerilebilir. Modelin temel dayanağı akademik çeşitliliğin ve ders yükünün artmasıyla birlikte yükseköğretime hazırlık ve iş gücü piyasasına geçiş arasında daha net bir ayrım yapılması gerekliliği aşikardır.
MEB’İN NETLEŞEN BİR KARARI YOK
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, katıldığı bir televizyon programında tartışmaların devam ettiğini belirterek “Önerilen modeller arasında 4+4, 3. dörtle ilgili 2 yıl olsun, 3 yıl olsun, mesleki eğitime yönlendirilsin çocuklar gibi tartışmalar var. Biz bakanlık olarak bütün bu tartışmaları titizlikle takip ediyoruz. Bunların içerisinden süzülecek, üzerinde uzlaşılmış konular olursa bunları alıp siyasi mekanizmalarla, Sayın Cumhurbaşkanımızla, kabinede istişare ederiz ve ondan sonra bir karar almamız gerekirse alırız. Şu an alınmış bir kararımız yok” dedi.
‘EĞİTİMDEN KOPARACAK’
Lise modellerinin tartışılmasına bazı eğitimciler ise karşı çıkıyor. Eğitim İş Sendikası’ndan konuyla ilgili yapılan açıklamada, model arayışının ‘Okumasınlar, evlensinler, çalışsınlar’ anlayışının kurumsallaşmasına hizmet ettiği kaydedildi. Sendika, “Söz konusu modeller, özellikle sosyoekonomik olarak dezavantajlı kesimlerden gelen öğrencilerin eğitim sisteminden hızla kopmasına ve erken yaşta iş gücü piyasasına itilmesine yol açacaktır” ifadelerine yer verdi.
