Yaş Antlaşması Kısaca Özeti: Tarihi, Maddeleri (Şartları), Önemi Ve Özellikleri

 Tarihin en önemli olaylarından olan savaşlar ve antlaşmalar toplumların tarihini, insanların yaşayışlarını şekillendirmiştir. Geçmişten günümüze birçok antlaşmalar yapılmıştır. Bazı antlaşmalar iki ülkenin de lehinde olan antlaşmalar olabilirken, bazen ise bir ülkenin tamamen aleyhinde olabilmektedir.

 Yaş Antlaşması Tarihi

 Yaş Antlaşması ismini antlaşmanın yapılması için görüşmelerin yapıldığı ve bu antlaşmanın imzalandığı Boğdan’da Seret suyunun kollarından birisin üzerinde yer alan Yaş isimli şehirden alınmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu daha önce kaybettikleri Kırım’ı tekrar alabilmek için Prusya ile İngiltere’nin teşvik etmesi ile savaş açmıştır. Fakat Avusturya’nın Rusya’nın yanında savaşa girmesi Osmanlı İmparatorluğunu zor bir duruma düşürdü. Rusya cephesinde de üst üste yenilgiler gerçekleşti.

 İsveç’in Rusya devletine karşı olarak savaşa girmesi ve Osmanlı devleti ile Prusya’nın ittifakı Rusya devletini barışa zorlamıştır. Fakat Babıali Prusya’nın aracı olması ile teklif edilmekte olan şartları reddetti. Fakat sürekli olan yenilgilerin ardından 1791 senesinde ağustos ayında Osmanlı devleti mecburen mütareke istemek zorunda kalmıştır. Yaş Antlaşması Rusya ve Osmanlı devletlerinin arasında 10 Ocak 1792 senesinde imzalanmıştır.

 Yaş Antlaşması Maddeleri (Şartları)

Osmanlı Devleti Kırım bölgesinin Ruslara verileceğini kabul edecek

Rus devleti işgal ettiği bölgeleri boşaltacaktır.

Prut Nehri ise iki devletin arasında bir sınır olarak belirlenecektir.

Ticari ilişkiler tekrardan dostane bir şekilde devam edecektir.

 Yaş Antlaşması Önemi

 Yaş Antlaşması ile birlikte gerileme dönemi sona ermiştir. Ardından dağılma ve çöküş dönemi de başlamıştır. Avusturya’nın savaştan çekilmesinin ardından yalnız kalmış olan Rusya barış istemiştir. Rusya ve Osmanlı Devleti arasında imzalanmış olan Yaş Antlaşmasıyla savaş sona ermiştir. 1792 senesinde savaş sona ermiş oldu. Bu antlaşmayla Kırım’ın Rusların hakimiyetine geçmiş olduğu onaylanmıştır. Dinyester ve Buğ ırmaklarının arasında kalmış olan bölge ile Özi kalesi bölgesi Ruslara bırakılmış oldu. Rusya ve Osmanlı devletlerinin arasında Dinyester ırmağı sınır olarak kabul edildi.

 Yaş Antlaşması Özellikleri

 Rusya ve Osmanlı devleti arasında 1787 ila 1791 senesinde Osmanlı Devleti’nin Kırımı tekrar kendi topraklarına katabilmek için savaş açmıştır. Aynı zamanda Transkafkasya’da da Rusya’nın etkilerinin azaltabilmesi için başlanmıştır. Osmanlı Devletinin Hükumeti Gürcistan ile Kırım’la ilgili olarak bazı isteklerini ültimatom ile Rusya’ya yollanmıştır. Rusya ise bu ültimatomu reddetmiş ve Osmanlı bunun üzerine savaş açmıştır.

 Rus çariçesi olan 2. Katerine Türk düşmanı olmasından dolayı bir saldırı planı hazırlamıştır. Sefere çıkılacağı sırada Avusturya Rusya’yla birlikte savaşa katılmış ve Osmanlı kuvvetleri bu nedenle ikiye bölünmek zorunda kalmıştır. Ardından arka arkaya Osmanlı Devleti sürekli yenilgiye uğramıştır. Bu nedenle Osmanlı Devleti çok zor durumda kalmıştır. 1787 senesinde Karadeniz’de Rus donanması ise Türk donanmasını yenmiştir.

 Bu savaşa daha sonra Rusya’ya karşı olarak İsveç’te girse de bu pek bir işe yaramamıştır. Fransa’da çıkan ihtilal nedeni ile Avusturya ile Osmanlı devletiyle Ziştovi Antlaşması yapılmış ve bu şekilde savaş dışında kalmıştır. Rusların ilerlemesi ve savaşta kullandıkları modern silahlar nedeni ile üstün olması Osmanlı devletini barış istemek zorunda kalmıştır. Bu olayın ardından 6 ay geçtikten sonra Osmanlı ve Rusya Yaş Antlaşmasını imzalamıştır.

 Antlaşmanın yapılabilmesinde ise İngiltere, Prusya, Sicilya ve İspanya’nın çok büyük rolü olmuştur. Yaş Antlaşmasının farklı bir özelliği ile iki ülkenin de delegelerine, Rus ve Osmanlı hükumetleri karşılıklı olarak çok değerli hediyeler vermiştir.