Doğalgaz kesildi, Avrupa panikte

Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan doğalgaz krizi, önce Avrupa bölgesine ardından da Türkiye’ye sıçradı. Rusya, Polonya’ya verdiği gazı yüzde 5 kesti, Avusturya’ya gaz akışı yüzde 90, Çek Cumhuriyeti’ne yüzde 75 azaldı, Hırvatistan’da gaz tamamen kesildi, Bosna’nın yüzde 25 azaldı. Bulgaristan ve Yunanistan da gaz krizinden etkilenen ülkeler arasında.
Bu gelişmelerle birlikte Türkiye’nin Ukrayna üzerinden aldığı Rus gazı da dün sabah saatlerinde tamamen kesildi. Doğalgaz kesintisi, enerji yönetimini harekete geçirirken, Ankara’da yoğun diplomasi trafiği yaşandı. Türkiye, küresel ekonomik krizin etkisiyle günlük 130 milyon metreküpe kadar düşen doğalgaz ihtiyacını, Mavi Akım’dan gelen Rus gazındaki 8 milyon metreküplük artış ile depo ve LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) terminallerini devreye sokarak karşıladı. İran’dan gelen gazın da ihtiyaç halinde artırılabileceği belirtildi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, doğalgazda şu anda kesinti gerektirecek bir sıkıntı olmadığını belirterek, “Gerekli tedbirleri aldık. İnşallah halkımızı üşütmeyeceğiz” dedi.
Bakan Güler, “Bu sorunun parçası olmak istemiyoruz. İki ülke kendi aralarında sorunu çözmeli. Ancak gerekirse arabulucu oluruz. Benzer işareti Sayın Başbakan’dan da aldık” diye konuştu.

Mavi Akım’a yüklenildi
Fiyat anlaşmazlığı nedeniyle patlak veren doğalgaz krizi sonrası Rusya, Ukrayna üzerinden geçen gazı dün sabah tamamen kesti. Türkiye tarafı Gazprom ile temasa geçerek Mavi Akım’dan gelen gazın artırılmasını talep etti. Mavi Akım’dan sağlanan günlük 40 milyon metreküplük gaz miktarının 48 milyon metreküpe çıkarılması sağlandı.

Önce sanayi kesilir!
Güler, gazda yer altı deposu ve LNG terminallerinin kullanılmaya başlandığını söyledi. Güler, “LNG’de 6 gemi birden gelecek. Egegaz terminalinden 18 milyon metreküplük akış var. Silivri deposunda 15 milyon metreküplük gaz bulunuyor. İstenirse bunların kapasitesi 1-2 milyon metreküp daha artırılabilir. TPAO’nun da bir miktar gazı var. Onu da kullanabiliriz” dedi.
Güler, bir diğer tedbir olarak termik santrallarda ikinci yakıtlara geçildiğini, barajlarda da kullanılmayan kapasiteyi devreye soktuklarını aktardı. Güler, İran’dan gelen günlük 15 milyon metreküplük gazın artırabileceğini söyledi. Azerbaycan’dan da günlük 17 milyon metreküp gaz sağlandığı belirtildi.
Bakanlık yetkilileri, olası bir kesinti olması halinde, konutların son seçenek olacağını, ilk olarak BOTAŞ’ın kesintili tarifeye tabii müşterilerinin durumdan etkileneceğini söyledi.
Rusya Federasyonu’nun Ankara Büyükelçiliği kaynakları, gaz kesintisinin teknik bir sorundan kaynaklandığını, Türkiye’nin gazının kasıtlı olarak kesildiğinin asla düşünülmemesi gerektiğini bildirdi.

Kriz neden çıktı?
Rusya’nın, Ukrayna’nın geçen yıl bin metreküpüne 179 dolar ödediği gazın fiyatını 2009’da 250 dolara yükseltmek istemesi gazda bunalımı başlatmıştı. Daha sonra fiyatı önce 418 dolara, ardından da 450 dolara çıkaran Gazprom, Ukrayna’dan 1.5 milyar dolar borcunun dışında, ‘çaldığını’ iddia ettiği kısım için de ilave 600 milyon dolar istiyor. Kiev ise, Rusya’nın transit gaz ücretini 1.6 dolardan 2.5 dolara çıkarmasını talep ediyor.

AB acil çözüm istiyor
Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan doğalgaz sorununu düne kadar “ticari bir anlaşmazlık” olarak değerlendirmeyi tercih eden ve müdahil olmama konusunda özen gösteren Avrupa Birliği, üye ülkelere akış aksamaya başlayınca sert tepki verdi. AB Dönem Başkanı Çek Cumhuriyeti tarafından yapılan açıklamada kesintiler “Tamamıyla kabul edilemez” olarak nitelendirildi. AB, Ukrayna üzerinden üye ülkelere gelen doğalgaz akışının derhal normale dönmesini istedi. AB, kesintilerin daha önce verilen güvencelerle bağdaşmadığının ve herhangi bir ön uyarı yapılmaksızın gündeme geldiğinin altını çizerek Moskova’yla Kiev’in soruna kalıcı ve acil bir çözüm bulmak amacıyla müzakereleri sürdürmelerini talep etti.

Gaz savaşında ateşkes umudu
Rusya ile Ukrayna, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 9 ülkeyi kış koşullarında gazsız kalma tehlikesiyle karşı karşıya bırakan restleşmede tepkilerin ardından geri adım atarak masaya oturmaya karar verdi. Rusya-Ukrayna çekişmesinin Brüksel’de alarm zilleri çaldırması ve iki ülkeye yönelik sert açıklamalar yapılmasından sonra Naftogaz Başkanı Oleg Dubin, tarafların bugünkü Ortodoks Noeli ardından yarın Moskova’da yeniden masaya oturacağını açıkladı.

Ukrayna yeniden görüşme istedi
Ukrayna Büyükelçisi Korsunsky, anlaşmazlığın Türkiye’yi etkilemesi nedeniyle çok üzgün olduklarını belirterek, “Şu anda Ukrayna, kendi depolarından gaz kullanıyor. Bu depoların kapasitesi 30 milyar metreküp. İç tüketimden bunu kullanıyoruz. Nisana kadar yetecek gazımız var. Ancak uluslararası anlaşmalar nedeniyle depolara verilen gazı ihraç edemiyoruz, depolardan Avrupa’ya gaz aktaramıyoruz” dedi. 1000 metreküplük gazın 100 kilometre taşınması için Rusya’dan 1.6 dolar aldıklarını ve bu rakamın düşük olduğunu vurgulayan Korsunsky, “Gazprom’la hemen görüşme talep ettik. Sorunun bir kaç gün içinde çözülmesini umuyoruz” diye konuştu.

‘İstanbul gazsız kalmayacak’
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, günde 25 milyon metreküp doğalgaz tüketen İstanbul’un 1 milyar 650 milyon metreküp doğalgaz rezervinin bulunduğunu belirterek, Rusya’nın Türkiye’ye verdiği doğalgazı kesmesinin İstanbul’u gazsız bırakmayacağını söyledi.
Silivri’deki BOTAŞ depolarında 1 milyar 650 milyon metre küp depolanmış doğalgaz bulunduğunu ifade eden Topbaş, ellerindeki verilere göre İstanbul’un gazsız kalmayacağını bildirdi. Topbaş, Marmara Ereğlisi’ndeki LNG tanklarından da destek alınabileceğini, gerekirse İran’dan, Karadeniz’den de İzmir’deki LNG hatlarından İstanbul’un beslenebileceğini kaydetti.

Petrol 50 doları gördü
İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının sürmesi ve Rusya ile Ukrayna arasındaki doğal gaz anlaşmazlığının petrol arzına ilişkin kaygıları artırması, petrol fiyatını 50 doların üzerine çıkardı.
ABD ham petrolünün varil fiyatı şubat ayı teslimi 1.20 dolar artarak 50.01 dolara çıktı. ABD ham petrolünün varil fiyatı 2 Aralık’tan bu yana en yüksek seviye olan 50.10 doları gördü.