Fahiş fiyat inecek vergi kaybı bitecek! Gayrimenkulde şeffaflık dönemi
26.05.2025 - 06:37 | Son Güncellenme:
Türkiye’deki her taşınmazın verilerini dijital ortama taşıyacak ve piyasa değerini gösterecek bir sistem kuruluyor. Sistem kentsel dönüşüme, vergiye ve afet yönetimine veri sağlayacak.
HİLAL ÖZTÜRK / Haber Merkezi - Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün (TKGM) taşınmaz değerlerinin adil şekilde belirleneceği ‘Değer Bilgi Merkezi’ uygulamasını 2026’nın ilk çeyreğine kadar İstanbul’da, 2027 ortasına kadar da 81 ilde devreye alacak. Bakanlık açıklamasına göre uygulamayla parsel ve bağımsız bölüm bazlı değer haritaları oluşturulacak ve her taşınmazın piyasa değeri haritalara işlenecek. Türkiye’nin resmi, şeffaf değer sorgulama sistemi olacak uygulamayla konut ve arsa fiyatlarındaki manipülatif rakamların önüne geçilmesi hedefleniyor.
TKGM’nin dijital yapı envanteri çalışmaları ‘Üç Boyutlu Şehir Modelleri Projesi’ ve ‘Değer Bilgi Merkezi’ uygulamasıyla yeni bir aşamaya geçecek. Vatandaş, yapacağı bir yatırıma dair her bilgiye bu sistemden ulaşabilecek. Taşınmazın gerçek piyasa değerini, kendi mahallesi ve sokağındaki diğer taşınmazlarla karşılaştıran yapay zeka destekli dijital bir ortamda görebilecek.
Kritik bir adım
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum projenin afete hazırlık için ciddi katkı sunacağını belirterek, “Bu çalışma afet riskli iller için de büyük önem taşıyor. Sistemdeki veriler kentsel dönüşümden mekansal planlamaya kadar bir çok alana altlık oluşturacak” dedi. ‘Değer Bilgi Merkezi’ kapsamında her taşınmazın piyasa değeri haritalara işlenecek. ‘Üç Boyutlu Şehir Modelleri Projesi’ de şehirlerin dijital ikizlerini oluşturuyor. Sistem, kentsel dönüşüm, vergi, afet yönetimi, altyapı planlaması için temel veri altlığı sağlayacak.
‘Spekülasyona son verilecek’
Av. Ali Güvenç Kiraz (Gayrimenkul Hukukçuları Derneği Başkanı)
■ Bu çalışma, kişisel verilerin korunması kanununa aykırı değil. Değer haritası değer belirlemek üzere yapıldığı ve kamu kurumları kişisel verilere ulaşmada hak sahibi oldukları için bu noktada kişisel verileri alma ve kullanma konusunda hak ihlali bulunmuyor. Tabii ki bakanlık ve idari birimlerin bu kişisel verileri üçüncü kişi ya da kurumlarla paylaşmaması gerektiği de aşikar. Veriyi alma, kullanma, işleme konusunda kanuna aykırı bir çalışma değil.
■ Değer haritaları mevcut taşınmazları satın almak ve kiralamak isteyenler açısından şeffaf bir ortam sunmak istiyor. O taşınmazla ilgili o bölgede nasıl bir değerin oluştuğunu vatandaşın önüne koymak istiyor. Bu kamunun yaptığı değerli bir çalışma. Mağduriyetler giderilmiş olacak.
■ Taşınmazlar üzerinde spekülasyon oluşumu da engellenmek isteniyor. Çeşitli internet portallarında mahalle mahalle ilanlarla taşınmaz değerlerinin artırıldığı, haksız gelir elde edildiği görüldü.
■ Değer haritaları çok büyük ihtimalle tapuyla entegre olarak. Bundan sonraki dönemde belediye rayiç değerleri değil, burada bahsedilen mahalle ve sokak rayiç değerleri dikkate alınacak.
‘Balonlama’ bitecek gerçek değer görünecek
Nihat Şen (Kentsel Dönüşüm Uzmanı)
■ Değer haritaları, üç boyutlu şehirler çalışmasıyla ilgili. Başta İstanbul olmak üzere 81 ilin tamamında uygulanacak, il, ilçe, mahalle, sokak bazında hem gayrimenkuller hem arazilerin güncel değerleri tespit edilecek.
■ Kentsel dönüşümde uyguladığımız bir yöntemle değerler belirlenecek.
■ Bu haritalar internet sitelerinde ‘balonlama’ tabir ettiğimiz fiyatlarla satış yapan fırsatçıları engelleyecek. Satın almak istediğiniz taşınmazın gerçek ve güncel değerini, şeffaf, aracısız öğrenebileceksiniz. Bir konutun tüm envanteri ortaya çıkacak. Ruhsatlı mı, kontrolleri yapılmış mı, gerçek değeri nedir? Hepsi ortaya çıkabilecek.
■ Tapu işlemlerinde emlak değeri üzerinden harç alınıyor, emlak değeri düşük gösterilerek ciddi bir vergi kaybı yaşanıyor. Bu çalışma vergi kaybını da önleyecektir.
■ Bu çalışma 1 milyonluk eve 10 milyon lira istemenin de önüne geçiyor.
■ Haritalar belli olduktan sonra kira değerleri de stabil hale gelecektir.”
