Güneşi tutamadık

Türkiye 11 Ağustos'taki yüzyılın son güneş tutulmasının en iyi izlenebileceği ülkelerin başında gelmesine karşın ancak 2 bin turist çekerken, Romanya'ya 200 bin kişi gidecek

Ercüment İşleyen


Yüzyılın son güneş tutulması için Romanya ve Avusturya ile giriştiğimiz turistik rekabette yaya kaldık. Güneş ve bulut garantisi olmayan Romanya'ya 200 bin, sadece Viyana'ya 94 bin kişi giderken Türkiye'ye geleceklerin sayısı 2 binde kaldı. Böylece krizdeki turizmimize soluk vermesi beklenen güneş tutulması turları da fiyaskoyla sonuçlandı.
Türkiye'nin fiyat avantajı da rakiplerinin önüne geçmesini sağlayamadı. Türkiye'de üç günü İstanbul'daki beş yıldızlı oteller, iki gün de güneş tutulmasının izlenebileceği yöreler olmak üzere 800 dolara turlar düzenlenirken, Romanya'daki tur fiyatı bin 200, Avusturya'da ise bin 699 dolar.
11 Ağustos'taki güneş tutulmasının en iyi izlenebileceği ülkeler sıralamasında Türkiye'nin baş sıraya yerleşmesi üzerine başta Diyarbakır, Sivas, Amasya olmak üzere tutulmanın izleneceği kentlerde turist çekme seferberliği başlatıldı. Hatta Viyana Senfoni Orkestrası'nın Amasya Ovası'ndaki Devlet Üretme Çiftliğindeki sahnede Gustav Holz'un "Gezegenler" adlı yapıtını sahnelemesi sağlandı.
Rezervasyon iptalleri
Ancak, tüm bu çalışmalara karşın istenen sonuca ulaşılamadı. Yapılan rezervasyonların bir bölümü de iptal edilmeye başlandı. Güneş tutulmasının en iyi izleneceği illerinden Diyarbakır'da "güvenlik endişesi" nedeniyle rezervasyon iptalleri gündeme geldi. Diyarbakır İl Turizm Müdürlüğü yetkilileri, tüm planlarını 2 bin turist için yaptıklarını ancak iptallerin yüzde 50'ye vardığını belirterek şöyle konuştular:
"Şu ana kadar geleceği kesinleşen Japon, ABD'li ve Kanadalı konuk sayısı yaklaşık 400. Özellikle Japon güvenlik endişesi duydukları için gelmiyorlar. Oysa biz İl Müdürlükleri, OHAL, Jandarma, Turizm Acentası ve otel temsilcilerinin yeraldığı Diyarbakır Turizm Koordinasyon Kurulu oluşturmuş ve çalışmalarımızı bir yıldır sürdürüyorduk."
Sivas Turizm İl Müdürlüğü yetkilileri de 4 bin turistin gelmesini öngörmelerine karşın yapılan rezervasyonların yüzde 30'unun iptali ile karşılaştıklarını söylediler.
Hayal kırıklığı
Güneş tutulması için Türkiye'ye geleceklerin yaklaşık yüzde 90'ının organizasyonunu Kandilli Rasathanesi ile protokol imzalayan Magister Turizm yapıyor. Projeyi yürüten kongre bölüm sorumlusu Mustafa Kartopu, "Kandilli Rasathanesi yabancı konuklara bilimsel açıklamaları yapacak. Başlangıçta onbinlerden söz eldiği için bugün hayal kırıklığı yaşanıyor. Her il tutulmayı kendisine maletmeye çalıştı. Ancak tahminimiz güneş tutulması için Türkiye'ye geleceklerin sayısı 2 bini aşmayacak" dedi.

Tutulma, bulutun gölgesinde kaldı

Son güneş tutulması 72 yıl önce gerçekleşti. Güneş tutulmasını görebilmek için 3 milyon kişi İngiltere'nin kuzeyine akın etti. Fakat, tutulma tam bir hayal kırıklığına dönüştü. Olayın görülebileceği en önemli 24 saniye, yaramaz bir bulut tarafından gölgelendi. Ertesi gün gazeteler, 1999'da böyle bir şanssızlık yaşanmayacağını çünkü teknolojinin bulut sorununa çare bulabileceğini yazdılar.

Rakip ülkeler öne geçti

Güneş tutulması turizmi için Avrupa'da Türkiye'ye Romanya ve Avusturya rakip oldu. Her iki ülke de Türkiye ile birlikte güneş tutulmasını izlemek isteyen meraklıları çekebilmek için yaklaşık dört yıl öncesinden çalışmalara başladı.
Avusturya'nın başkenti Viyana'da güneş tutulmasını izleyeceklere Harward Üniversitesi öğretim üyeleri rehberlik yapacak. Mağazaların vitrinlerini güneş tutulması hatıra eşyaları ve gözlükleri doldurdu. Güneş tutulmasını izlemek için sadece Viyana'ya gideceklerin sayısının yaklaşık 94 bin olduğu açıklandı. Ancak güneş tutulması Avusturya'nın sadece küçük bir bölümünden izlenebilecek. Üstelik uzmanlar Avusturya'da 11 Ağustos günü için güneş ve bulut garantisi veremiyor. Konuklar bulutlu bir havada güneş tutulmasını izleyemeden ülkelerine dönme riskine rağmen bin 699 dolarlık turlara büyük ilgi gösterdiler.
Güneş tutulmasını turistik fırsat olarak değerlendiren Avrupa ülkelerinin başında ise Romanya geliyor. Romanya'da 11 Ağustos günü başkent Bükreş'te Constitution Meydanı'nda Luciano Pavorotti bir konser verecek. Bükreş'e gelecekler için 10 Ağustos'ta "Güneş tutulmasına açılan kapı" adıyla bir folklor festivali düzenlendi. Romanya'da ayrıca Karadeniz kıyılarında 11 Ağustos günü "Deniz Festivali", tutulmanın en iyi görünebileceği Ramniou Valcea bölgesinde ise "Güneşi kutlama törenleri" yapılacak.
Romanya Turizm Bakanlığı kampanyalarnda yaklaşık 1 milyon konuğu hedefledi. Ancak özellikle geçtiğimiz hafta yağan yağmurlar nedeniyle tutulmanın en iyi izleneceği bölgede yolların bozulması planları bozdu. Yine de konukların adam başı bin 200 dolar ödediği Romanya'ya 200 bin kişinin gelmesi kesinleşti.

İllerde turizm seferberliği

Nena Çalidis

Güneş tutulmasını izlemek üzere Türkiye'ye en çok Japonlar rağbet etti. Kastamonu, Tokat, Amasya, Sivas, Elazığ, Diyarbakır ve Batman'da otelleri dolduracak olan Japonları, Amerikalılar ve Fransızlar başta olma üzere Avrupalılar takip edecek.
Tur operatörleri, güneş tutulmasıyla ilgili olarak yedi ile dokuz günlük paket programlar hazırladı. Bu turların ücreti ise 800 ile bin dolar arasında değişiyor. Program içinde transfer, gözlem parklarından yararlanma, konaklama bulunuyor. Yeterli otel bulunmayan illerde ise kamu misafirhaneleri de kullanılabilecek. Türk Hava Yolları da güneş tutulması için promosyon hazırladı. Şirket, müşterilerine olayı rahatça izlemeleri için özel güneş gözlükleri hediye edecek.

Güneş tutulmasının izlenebileceği illerde yapılan çalışmalar şöyle :

Diyarbakır: Silvan ilçesinin Bağdere köyünde bir çadırkent kuruldu. Çadırlarda jeneratör, internet, TV şebekesi, telefon, teleskop ve yöreyle ilgili otantik hatıra hediyeleri, il haritası satılacak. Gelen misafirler havaalanında folklor ekibi tarafından karşılanacak.

Amasya: Güneş tutulmasından önce ve sonra Viyana Senfoni Orkestrası konser verecek. Volkswagen firması da yeni aracı Caravelle'nin Türkiye tanıtımını burada yapacak. Amasya'nın 22 kilometre uzağında bir alana, Tarım İşleri Çiftliği tarafından bir gözlem alanı kurulacak. Alanda, tam teşekküllü sağlık hizmetlerinin de verileceği bir çadırkent oluşturulacak.

Sivas: Sivas'ta 9 - 10 ve 11 Ağustos tarihlerinde ana cadde trafiğe kapatılıp geniş çaplı gösteriler yapılacak. Bunlar arasında 70 kişilik Moskova sirki de bulunuyor. Deri kilim defileleri ve Sivas'a özgü hatıra eşyalarının satılacağı panayırda güneş ışınlarından koruma amaçlı gözlüklerde satılacak.

Tokat: Tokat'ın merkezinde güneş tutulmasının 2 dakika 10 saniye sürmesi bekleniyor. Turhal'ın şehir stadyumunda İTÜ Uzay Bilimleri Gözlem Araştırma ve Uygulama Merkezi ile Kore ve Rusya'dan 30'a yakın bilimsel grup araç gereçleriyle gözlem merkezine gelecekler. Şenlikler 13 Ağustos'a kadar devam edecek.

Filistin'de ulusal tatil

Filistin, güneş tutulmasının gerçekleşeceği 11 Ağustos'u ulusal tatil ilan etti.
Halka evde oturmaları için tavsiyelerde bulunan görevlilerin yanında Filistinli doktorlar da televizyonlara çıkarak halka, çıplak gözle izlenecek güneş tutulmasının yol açacağı zararları anlatıyor. Önceki gün alınan tatil kararıyla beraber halkın evde oturması için kampanyalar da başlatıldı.
İtalya'da ise 600 kişi üzerinde yapılan anketin sonuçlarına göre, ankete katılanların yüzde 2'si, yüzyılın son güneş tutulmasının, dünyanın sonuna işaret olduğuna inanıyor. İtalya'da yüzde 10 çoğunluğun "sağlık ve ruhi durumu etkileyebilecek bir olay" olarak değerlendirdiği güneş tutulması için yüzde 4'lük bir kesim de "doğaüstü bir uyarı" değerlendirmesini yapıyor.