Cerablus’a Fırat Kalkanı

Ankara, Gaziantep’in Karkamış ilçesi karşısında bulunan Suriye’nin Cerablus kentinin terör örgütü IŞİD’den temizlenmesi, PKK’nın Suriye kolu PYD’nin bölgede hakimiyet kurmasının engellenmesi ve bölgeye Özgür Suriye Ordusu’nun (ÖSO) yerleştirilmesi amacıyla dün sabaha karşı düğmeye bastı. Ankara “kırmızı çizgi” olarak nitelediği PYD’nin Fırat’ın batısına geçerek Afrin kantonuyla birleşecek bir “Kürt koridoru” oluşturma hamlesini engellemek amacını da taşıyan operasyon konusunda ABD ve koalisyon güçleriyle Rusya ve İran’dan destek aldı.

Biden’ın geldiği gün

Operasyonun ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’ın Ankara’ya gelmesine saatler kala başlatılması dikkati çekerken, harekâtın üç amacı “hudut güvenliğini sağlamak”, “IŞİD ile mücadele kapsamında koalisyon güçlerine destek vermek” ve “Suriye’nin toprak bütünlüğünü sağlamak” olarak gösterildi. Suriye sınırındaki 70 kilometrelik bir hattan IŞİD unsurlarının 40 kilometre derinliğin dışına püskürtülmesi amacıyla gerçekleştirildiği belirtilen operasyonun Cerablus dışındaki bölüme sarkmasının ilerleyen günleri bulacağı ifade ediliyor. Kulislerde, Cerablus’un ardından operasyonun Menbic ve El Bab’a da genişleyebileceğine yönelik değerlendirmeler yapılıyor.

Top atışlarıyla başladı

Dün sabah 04.00 sıralarında başlayan Fırat Kalkanı Operasyonu çerçevesinde ilk olarak yoğun top atışları gerçekleştirildi. Top atışlarının koalisyon güçlerinin havadan müdahalesiyle koordineli bir biçimde gerçekleştiği bildirildi. Bu kapsamda Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı Diyarbakır’daki 8. Ana Jet Üssü’nden havalandığı belirtilen F-16 savaş jetleri de daha önce belirlenen IŞİD hedeflerini vurdu. Savaş jetlerinin müdahalesine Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ait birlikler sınırdan Fırtına obüsleri ve çok namlulu roketatarlarla destek verdi. Topçu ve çok namlulu roketatar atışları sonucunda tespit edilen toplam 70 hedef tam isabetle vurularak imha edildi. Keklice ve Cerablus bölgesinde belirlenen hedeflere yönelik hava taarruzu icra edilirken, Harekâta Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na ait F-16 uçakları da katıldı. Harekât kapsamında 07.50 itibarıyla Hava Kuvvetleri’nce vurulması planlanan 12 hedefin tamamı vuruldu. Anlık hedefler de özel kuvvetler ve İHA’lardan gelen koordinatlarla yok edildi.

Operasyon çerçevesinde kullanılan insansız hava araçları da kullanıldı. İHA’ların belirlediği koordinatlar, harekât merkezine aktarıldı, bu çerçevede bölgeye sevk edilen F-16 savaş jetleri, belirlenen hedefleri vurdu.

Tanklar giriş yaptı

Öğlen saatlerinde harekât kapsamında tank birlikleri Suriye sınırından içeri girdi. Bu çerçevede yaklaşık 10 adet tank ve zırhlı personel taşıyıcının Suriye’ye girerek ÖSO militanlarına yer açtığı belirtildi. 2 bin kişilik ÖSO gücü, tanklar ve zırhlı araçlarla birlikte Türkiye sınırından Cerablus merkezine doğru ilerlerken, bölgede de 3 bin kişilik ÖSO gücünün çeşitli alanlardaki güvenliği sağlamaya yönelik faaliyet yürüttüğü kaydedildi. ABD uçakları da operasyonu bazı koordinatları vurarak desteklerken, ABD özel kuvvetlerine bağlı bazı askerlerin de koordinasyon ve bilgilendirme şeklinde operasyona katkı verdiği kaydedildi.

Talimat cumartesi günü

Bu arada, harekâtın başlangıcından itibaren Genelkurmay Karargahı’ndaki Silahlı Kuvvetler Komuta Harekât Merkezi’nde Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar, Genelkurmay 2. Başkanı Orgeneral Ümit Dündar ile ilgili komutanlarla kuvvet komutanlıklarının harekât merkezlerinde tüm komuta kademesi harekâtı yönetmek ve izlemek üzere hazır bulundu. 2. Ordu Komutanı Korgeneral İsmail Metin Temel’in de Karkamış’tan operasyonu yürüttüğü ifade edildi.

Operasyonda görevli Özel Kuvvetler Komutanlığı’na bağlı bordo berelilerin komutasını Korgeneral Zekai Aksakallı’nın bölgeden yürüttüğü, aynı şekilde piyade, tank ve topçu, istihkam, muhabere birlikleri, lojistik destek unsurları ile Hava Kuvvetleri’nin hava ve yer destek unsurlarının da bordo bereliler ve jandarma özel harekât unsurlarıyla bir bütün olarak büyük bir uyum içinde çalıştığı bildirildi. Aksakallı’nın operasyonu Kilis’in Elbeyli ilçesindeki Özel Kuvvetler Üssü’nden yönettiği ifade edildi.

Alınan bilgilere göre 15 Temmuz darbe girişiminin ardından Türkiye’nin güneyinde yaşanan gelişmeler bağlamında harekete geçmeyi düşünen Ankara, yaklaşık 10 gündür sürdürdüğü hazırlıkların ardından 20 Ağustos Cumartesi günü Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığında İstanbul’da toplanan güvenlik zirvesinde operasyonun yapılmasına kesin olarak karar verdi ve TSK’ya gerekli talimatlar verildi.

Başbakan Binali Yıldırım’ın, 22 Ağustos günü CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile Çankaya Köşkü’nde gerçekleştirdiği zirvede de konuyu muhalefet liderlerine kısmi olarak açtığı, bazı hazırlıklar konusunda bilgi verdiği öğrenildi. Bu süreçte ABD ve Rusya’ya da bilgi verildi. ABD’nin ve koalisyon güçlerinin onayı alındı.

YPG, Fırat’ın doğusuna çekiliyor

Türkiye’nin Cerablus’ta başlattığı operasyonun ardından YPG sözcüsü Redur Xelil tarafından “ABD tarafından desteklenen Demokratik Suriye Güçleri’nin (DSG) isteği üzerine YPG olarak Fırat’ın batısından çekiliyoruz” açıklaması yapıldı. Açıklamada geri çekilmenin DSG’nin isteği üzerine yapıldığı bilgisi dikkat çekti. Öte yandan, Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani’ye yakınlığıyla bilinen K24 sitesi, YPG’nin DSG’ye üye olan diğer grupların isteği üzerine Fırat’ın doğusuna çekilme kararı aldığını aktardı. (DIŞ HABERLER)

Türkiye meşru müdafaa hakkı kullanıyor

Türkiye, IŞİD terör örgütüne karşı uluslararası anlaşmalardan ve TBMM’nin verdiği yetkiden kaynaklanan haklarını kullanarak sınır ötesi operasyon düzenliyor. TSK tarafından gerçekleştirilen sınır ötesi operasyon, uluslararası koalisyon unsurlarıyla yürütülüyor. Meclis’in, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin gerektiği takdirde sınır ötesi harekat ve müdahalede bulunmak üzere yabancı ülkelere gönderilmesine yönelik kararı, hükümete risk ve tehditlerin giderilebilmesi için her türlü tedbiri alması imkanını sağlıyor. Terör saldırılarının kışkırtılmasına karşı koyma, bunlarla ilgili uluslararası kanun gereğince gerekli ve uygun tedbirlerin alınmasına yönelik de BM Güvenlik Konseyi kararı da bulunuyor. Terör örgütü IŞİD tarafından Suriye’nin kuzeyinden yapılan atışlar, Türkiye’ye, Birleşmiş Milletler Anlaşması’na göre meşru müdafaa hakkını kullanma imkanı veriyor. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yabancı ülkelere gönderilmesi, yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunması ve bu kuvvetlerin hükümetin belirleyeceği esaslara göre kullanılması ile hükümet tarafından belirlenecek esaslara göre gerekli düzenlemelerin yapılması için TBMM’nin kararıyla hükümete verilen bir yıllık izin 8 Eylül 2015’te 2 Ekim 2015’ten itibaren bir yıl daha uzatılmasına karar verilmişti.

‘Fırat Kalkanı’ nasıl konuldu?

Operasyona “Fırat Kalkanı” adının verilmesinin Fırat’ın batısının PYD ve IŞİD unsurlarından arındırılması maksadına işaret ettiği, bu nedenle operasyonun IŞİD unsurlarına olduğu kadar kadar daha önce “kırmızı çizgi” olarak nitelendirdiği PYD’nin Fırat’ın batısına geçmesi konusunda gösterilmeyen hassasiyet nedeniyle PYD unsurlarına yönelik olduğuna da dikkat çekiliyor. Güvenlik uzmanı Mete Yarar, operasyonun isminin Ömer Halisdemir Harekâtı olarak planlandığını, ancak yanlış anlaşılmalara karşı, “Fırat Kalkanı Harekâtı” adını aldığını belirtti.

Geçici üs ihtimali

Uzmanlar, Ankara’nın Cerablus yakınlarında uzun vadede Musul yakınlarındaki Başika’da yaptığı gibi bir üs bölgesi oluşturmayı amaçladığını, bu amacın ne zaman gerçekleşeceğine operasyonun seyrinin karar vereceğine dikkati çekti. Buna karşılık Cerablus temizlendikten sonra TSK’nın güvenliği sınırdan sağlayabileceği ve bölgenin kontrolünün bütünüyle ÖSO’ya verilebileceği de ifade ediliyor.

Operasyonu hazırlayan diplomasi

- 30 Haziran 2015: Milli Güvenlik Kurulu toplantısında, PYD’nin Afrin ile Kobani ve Cizire’yi birleştirmeye kalkmasının ‘kırmızı çizgi’ olduğu belirtilip bu durumda TSK’nın harekete geçeceği belirtildi. PYD’nin Fırat’ın batısındaki Cerablus’a ve Suriye’nin İdlib’in kuzeyine göç dalgasına yol açacak bir harekatının da ‘kırmızı çizgi ihlali’ olarak nitelendirileceği kaydedildi.

- 27 Temmuz 2015: New York Times gazetesi, Türkiye ile ABD’nin, Suriyeli isyancılar ile Türk ordusunun birlikte çalışarak, Suriye’nin kuzeyindeki 100 kilometrelik şeridi IŞİD militanlarından temizleyerek Suriyeliler için bir güvenlik koridoru oluşturmak konusunda anlaştığını duyurdu. Anlaşmada, Türkiye’nin uzun menzilli top atışları ve ikmal yardımı yapacağı belirtiliyordu.

- 9 Kasım 2015: Dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu, CNN’den Christiane Amanpour’a yaptığı açıklamada, Türkiye’nin IŞİD’e karşı bir operasyona katılabileceğini, ama hem karada hem de havada tüm koalisyon ülkelerinin entegre bir strateji oluşturduğu zaman bunun gerçekleşebileceğini söyledi.

- 15 - 16 Kasım 2015: Türk basınında çıkan haberlerde, Antalya’da düzenlenen G20 zirvesinde Türkiye’nin IŞİD’le mücadele konusunda Suriye’ye hava saldırısı ile destek vermesini içeren bir planın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e aktarıldığı ifade edildi.

- 24 Kasım 2015: Türkiye, hava sahasını ihlal eden Rus uçağını düşürdü. Türk jetleri bu tarihten sonra IŞİD’le mücadele eden koalisyon kapsamında Suriye’deki hava operasyonlara aktif olarak katılmadı.

- 27 Haziran 2016: Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Vladimir Putin’e yazdığı mektupta uçağın düşürülmesi ile ilgili olarak ‘derin üzüntü’ duyduğunu ifade ettiğini açıkladı.

- 9 Ağustos 2016: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Moskova’da bir araya geldi.

- 11 Ağustos 2016: Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye’nin Rus savaş uçağının düşürülmesinin ardından durdurduğu Suriye’deki IŞİD’e hava operasyonlarının yeniden başlayacağını vurguladı.

- 1 Haziran 2016: YPG önderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri, Türkiye’nin “kırmızı çizgi” ilan ettiği Fırat’ın batısına
geçerek Menbic operasyonuna başladı.

- 16 Ağustos 2016: Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, “ABD’nin ve hatta bizzat Obama’nın Menbic operasyonu bittikten sonra oradaki demokratik güçlerin içinde bulunan PYD’lilerin tekrar Fırat’ın doğusuna geçeceğine yönelik sözü var. Şimdi ABD’nin bu sözünü tutması gerekiyor. Beklentimiz de budur. Bu konudaki temaslarımızı sürdürüyoruz” dedi. Suriye’de Menbic’in IŞİD’den temizlenmesinin ardından bazı PYD’li isimler, “Kürt koridoru”nun tamamlanması için son bölge olan Afrin’e ilerleyeceklerini açıkladı.

- 21 Ağustos 2016: Suriyeli muhalifler, Özgür Suriye Ordusu’na bağlı muhaliflerin Suriye Demokratik Güçleri’nden (SDG) önce davranarak Cerablus’u IŞİD’in elinden almak için harekâta geçeceğini söyledi.

- 23 Ağustos 2016: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesud Barzani, Ankara’ya gelerek Cumhurbaşkanı ve Başbakan ile görüştü.

SAAT SAAT HAREKAT

- 04.00: Harekat yoğun olarak topçu ve ÇNRA atışları başlatıldı.
- 04.05: Daha önceden belirlenen noktalardan geçiş için iş makinaları geçitler açmaya başladı
- 05.45: Topçu OPÇU ve ÇNRA atışları sona erdi. 63 hedefe 224 atış yapıldı.
- 06.00: Askeri harekat nedeniyle Gaziantep Valiliğince bazı yerler, Özel Güvenlikli Bölge ilan edildi.
- 06.08: İlk hava harekatı 06.08’de gerçekleşti. 06.10 ve 06.30’da da hava harekatları devam etti. Harekata Türk F-16’ların da katıldığı açıklandı.
- 07.50: Hava Kuvvetleri’nce vurulması planlanan 12 hedefin tamamı vuruldu.
- 09.00: Askeri kaynaklar topçu ÇNRA, havan ve tüm ateş destek vasıtalarından yapılan atışlarla 70 hedef imha edildi.
- 09.14: Cerablus’tan atılan iki havan mermisi Karkamış’a düştü.
- 09.48: Harekata “Fırat Kalkanı” adı verildiği açıklandı.
- 10.25: Başbakanlık’tan yapılan açıklamada 81 hedefe 294 atış yapıldığı, atışların devam ettiği, havada sürekli bulunan iki F-16’nın anlık tespit edilen hedefleri vurduğu bildirildi.
- 10.41: ABD’li bir yetkiliden “Harekata havadan koruma sağlayacağız” açıklaması geldi.
- 11.02: Tanklar, Suriye topraklarına girerek IŞİD hedeflerini vurmaya başladı.
- 11.25: Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan “Şu anda ne yazık ki Suriye’den ülkemize, Gaziantep, Kilis ve tüm bu bölgelere yapılan bu tür saldırılar artık işi bir yere kadar getirdi. Artık son, dedik ki ‘bu iş burada noktalanması lazım’ ve dün sabah süreç başladı” açıklaması geldi.
- 11.30: Askeri kaynaklar ÖSO mensuplarının, Suriye sınırından yaklaşık 3 kilometre içerideki Keklice kasabasına ulaşmak üzere olduğunu bildirdi.
- 12.02: Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu “Özgür Suriye Ordusu sınırı geçti” açıklamasını yaptı.
- 13.00: ÖSO unsurlarının Keklice köyünü ele geçirildidiği açıklandı.
- 14.00: Cerablus’un batısındaki Kıvırcık, Elvaniye ve Güğüncük köylerinde de denetimin ÖSO’ya geçtiği açıklandı.
- 14.30: Cerablus’a ulaşan IŞİD’in ikmal yolları kesildi. Bab Bölgesi’nden destek için yola çıkan bazı araçlar da savaş uçakları tarafından vuruldu. 46 IŞİD militanının öldürüldüğü bilgisi geldi.
- 16.50: ÖSO, Cerablus ilçe merkezinin girişine ulaştı.
- 17.00: ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, Başbakan Binali Yıldırım ile yaptığı ortak açıklamada “Oradaki güçlere açıkça haber verdik. YPG ve Suriye kuvvetleri nehrin öbür tarafına geçmemelidir. Geçerlerse ve buna bağlı kalmadıkları takdirde ABD tarafından desteklenmeyeceklerdir” dedi.
- 17.10: Biden’ın Ankara’da açıklama yaptığı dakilalarda YPG’nin Demokratik Suriye Güçlerine üye diğer grupların isteği üzerine Fırat’ın batısından çekilme kararı aldığı iddia edildi.
- 17.50: Cerablus bölgesini kuşatan ÖSO güçleri ilçe merkezine girmeye başladı.
- 18.00: İlçe merkezine batı yönünden girmeye başlayan ÖSO, bir okul, fırın, su kulesi ile DAEŞ’in komuta merkezi olarak kullandığı bazı noktaları ele geçiridi.
- 18.50: ÖSO güçleri, Cerablus’taki resmi kurumlara ait binaların tümünün kontrolünü ele geçirdi. Fırat Kalkanı harekatı kapsamında, Cerablus ilçe merkezinin büyük bölümünde hakimiyet sağladı.
- 19.29: Cerablus ilçe merkezi ÖSO’nun kontrolüne geçti. TSK’da can kaybı olmazken, çatışmalarda 1 ÖSO mensubu öldü. (HABER MERKEZİ)