Göz kızarmasına ‘damla’ formülü

Son dönemde ölümlerin giderek artması ve ailelerin feryadının yükselmesiyle Türkiye’nin gündemine oturan ‘Bonzai’ tehlikesini, Narkotik Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü Madde Kullanımı Önleme ve İzleme Büro Amiri Başkomiser Uzman Psikolojik Danışman Uğur Evcin ile konuştuk.
Son derece çarpıcı açıklamalarda bulunan Evcin, “Madde bağımlılığının da bir alt kültürü var. Bu çocuklara kullandıklarında nasıl etkilerle karşılaşacakları, bu etkilerden nasıl kurtulacakları anlatılıyor. Gözleri kızaracağı için göz damlası veriliyor, kızlara gözaltı makyajı yapmaları söyleniyor” dedi.
İşte Evcin’in çarpıcı açıklamaları:

‘3’ü bir arada’
“Yaptığımız mülakatlarda ve ‘Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu İzleme Merkezi’nin yaptığı araştırmalarda şu ortaya çıkıyor, madde bağımlısı gençlerin yüzde 97’si bu maddeye sigara ile başladıklarını söylüyorlar. Türkiye’de gençler maddeye alıştırılmaya çalışılırken iki yöntem kullanılıyor. Birincisi, sigaranın içerisine sarılarak, ikincisi de ağrı kesici ilaçlar adı altında veriliyor. Bonzai’ye geldiğimizde de kişiye esrar, ‘sigara gibi bir şey’ denilerek daha kolay kullandırılıyor çünkü sigaraya sarılarak veriliyor. Esrar kullanıcıları, bonzai kullanıcılarına benzer bir profildeler. Esrar ‘sigaradan daha etkili’ diye, bonzai de ‘esrardan daha etkili’ diye veriliyor. Şöyle bir şey var biz maddeleri uyaran, uyuşturan ve hayal gördüren olarak 3’e ayırıyoruz. Esrar halüsinatif, eroin uyuşturan, ectasy uyarıcı bir maddedir. Bonzai ise hem uyarıcı, hem halüsinatif, hem bazı formlarında uyuşturucu bir maddedir.”
“Temel olarak birçok zirai, eczai ilaçları kullandıkları hatta mesela florasan camlarının tozunu dahi ekleyebiliyorlar, bunlar seyreltilerek sıvı hale getiriliyor ve daha sonra emilimi yüksek bitkiye püskürtülerek dumanla ya da hap haline getirilerek alınıyor. Kana hızlı karıştığı için daha çok dumanla alınıyor yani sigara formatında ya da ‘koca’ da denilen nargile benzeri bir düzenekle içiliyor. Fakat eğer sigara içilemeyecek, duman kokusunun fark edileceği bir ortamda ise kişi dikkat çekmemek için hap formatında da alabiliyor.”

‘Bu bir ergenlik sorunu’
“Bu bir ergenlik sorunu. Madde kullanımını açıklayan en önemli şey akran baskısıdır. Bir gencin madde kullanmamasını açıklayan en önemli etmen de aile kontrolüdür. Gence ‘Öleceksin’ demek bir işe yaramıyor. Ölüm ona çok uzak gerçekçi gelmiyor. Hayatında hiç ölümü düşünmediği için, bir anda bununla nasıl baş edebileceğini bilemiyor.”

‘Eskiden 5. suçtu’

“Ceza infaz kurumlarının verilerine göre şu an cezaevinde uyuşturucu suçundan 30 bin civarında kişi yatıyor ve bu tüm ceza infaz kurumları toplamında yüzde 17 civarında ve birinci sırada yer alıyor. 5 yıl önceye kadar uyuşturucu 5’inci suçtu. Bir anda yükseldi. İçeride bu suçtan yatanların da yüzde 95’i satıcı. Çünkü kullanıcılar denetimli serbestlikten faydalanıyorlar. Bunların sayısı da 130 bin civarında. Çünkü yasalar şunu öngörüyor: ‘Bu çok genç. Hapiste yatsa bu sicil kaydına işleyecek ve ömür boyu karşısına çıkıp hayata dahil olmasını zorlaştıracak. Bu nedenle onu kazanmaya bakmamız lazım.”

‘Morluklar için makyaj yap’

“Ailelerin en büyük handikapı fizyolojik belirti aramaları. Fizyolojik belirti beklerseniz 1.5 sene geçmesi lazım. Fizyolojik belirtileri elbet var, mesela en temel vurgu gözleri kızarır. Ama bu bağımlılar kendileri de bir alt kültür kuruyorlar. Hizmet içi eğitimden geçiyorlar. Kullandığında nasıl bir etki göreceksin, nasıl baş edeceksin, bunu gidermek için ne kullanacaksın? Diyelim gözlerin mi kızardı? O esnada ailenin yanına mı çıkacaksın? ‘O zaman ben sana bir göz damlası verceğim, onu kullanacaksın’ diyor. Ya da mesela diyelim genç kız kullanıcı ise ‘Makyaj yapacaksın, gözaltındaki morluklar belli olmasın diye’ diyor. Büyük sivilceler oluşur, oluşan yaralar orta yaşlı insan gibi yavaş iyileşir, nefes alış verişleri orta yaşlı insan gibi derinden olur. Ama önce sosyal değişimleri öngörmen lazım. Bunun için de çocuk ile aile arasında bedensel etkileşim olması gerekiyor.

‘Sürekli iş değiştirir’
Bu kişiler organize olamamaya başlarlar, basit görevleri yerine getirememeye başlarlar. Duygu bütünlüğü kayboluyor. Beş dakika önce gülerken beş dakika sonra ağlayabiliyor. Lambadaki ışık sizin için normal seviyededir, o bu ışıkları üzerine gelen koca bir TIR’ın ışığı gibi görür. Ses tonu normal olsa rahatsız olur. Bazısı ‘Sanki bir adım sonrasında Tanrı’nın yanına çıkacaktım’ diyor.”

‘Liselerde kullanım oranı % 10-20’

“Türkiye’de sosyal alanda istatistiki çalışmar yeterli düzeyde değil. İstanbul Narkotik Şubesi 2010’da yaptığı araştırmada gençlerin yüzde 45’inin sigara, 32’sinin alkol, yüzde 9’unun madde denediğini tespit etmişti. Bu 32 bin lise öğrencisi ile yapılmıştı. Amatem 2012’de yaptı, bu oran yüzde 10 çıktı. Bir de ‘Arkadaş çevrende deneyen var mı?’ diye soruldu. Bunda oran yüzde 20-25 arasında çıktı. Biz de buna bağlı olarak liselerde 2012’de kullanım oranı yüzde
10 ila 20 arasında diyoruz.”

Ömür boyu tedavi şart

“Aileler bilmeli ki yatarak tedavi sadece kanı temizliyor. Fakat sosyal ve psikolojik bağımlılık devam ediyor. Bu kişilerin bir ömür boyu psikolojik destek alması gerekiyor. Bağımlılık gelişince bırakmak diye bir kavram yok, temiz kalmak diye bir kavram var. Madde bağımlılığı geliştiyse aile bu gencin şeker hastası gibi olduğunu fark edecek. Ömür boyu belli şeylere dikkat ederek yaşaması lazım. Yaşam koçuna, uzman desteğine ömür boyu ihtiyacı var. Tedavi sonrasında da telefon rehberi silinmeli.”