IŞİD’e karşı koalisyon Doğu Avrupa’ya birlik

Soğuk Savaş’ın bitiminden bu yana Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü’nün (NATO) rolünün tanımlanmasında en kritik öneme sahip Cardiff Zirvesi iki coğrafyaya yoğunlaşarak sonlandı. Askeri ittifak, Ukrayna krizi ve Irak’la Suriye’de İslam Devleti adını alan cihatçı örgüt IŞİD karşısında ‘dayanışma ve kararlılığı’ vurgulamak için “Hazırlık Eylem Planı”nı kabul ederek 28 üyenin kolektif savunmasını güçlendirme yoluna gitti.

‘Herkesin rolü farklı’
Zirvenin en merakla beklenen yönü IŞİD’e karşı koalisyon çabalarının alacağı son şekil oldu. Ürdün Kralı Abdullah IŞİD’le savaşmak için ‘adanmışlar koalisyonu’nun kurulmasını istedi. Politico gazetesine göre bizzat ABD Başkanı Barack Obama ve kurmayları perşembe günü boyunca IŞİD’e karşı kurulacak koalisyon katılmaları için NATO üyeleri nezdinde lobi faaliyeti yürüttü. ‘Resmi, imzalanmış ve mühürlenmiş’ bir anlaşmanın olmayacağına dikkat çekilirken ABD Savunma Bakanı Chuck Hagel’in Türkiye’ye, Dışişleri Bakanı John Kerry’nin de ‘bölgesel müttefikleri’ ikna için Ortadoğu turuna çıkacağı hatırlatıldı.
Hagel ve Kerry zirvenin son gününde yaptıkları ortak açıklamada, 16 Ekim’de yapılacak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun açılışına kadar “IŞİD’i yok edecek bir koalisyon” kurulması çağrısı yaptı. Reuters haber ajansına göre, IŞİD’e karşı stratejinin ne olması gerektiği konusunda Avustralya, Kanada, Danimarka, Fransa, Almanya, İtalya, Polonya ve Türkiye’nin dışişleri ve savunma bakanlarının katılımıyla toplantı düzenlendi. Ulusal Güvenlik Danışmanı Ben Rhodes ‘farklı ülkelerin farklı sorumlulukla yükleneceği’ koalisyonunda istihbarat, insani yardım ve askeri müdahale alanlarında desteklerin beklendiğini belirtti. Türkiye’nin, IŞİD’in elindeki 49 rehine nedeniyle koalisyona katılıp katılmayacağı tartışılıyordu.
Toplantı sırasında Kerry, “Buradaki herkes için kırmızı çizgi, karaya asker indirilmemesi” dedi. Hagel ise Türkiye’nin yanı sıra İngiltere, Fransa, Almanya, Kanada, Avustralya, İtalya, Polonya ve Danimarka bakanlarının bulunduğu toplantıda “Bu temel grup (İŞİD) ile mücadele etmek için gerekli olan daha büyük ve genişletilmiş koalisyonu kuracak” ifadesinde bulundu. Kerry, müttefiklerin BM Genel Kurulu’na kadar kapsamlı bir plan geliştirmesini umduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanı Hollande, uluslararası hukuka uygun şekilde İslam Devleti örgütüne karşı kurulacak bir koalisyona katılmaya hazır olduklarını, ancak “ne yapılabileceğine dair yeterli kanıt olmadığı sürece” Fransa’nın Suriye’ye yönelik eylemlere katılmayacağını söyledi.

NATO topraklarıyla sınırlı
Öte yandan, Rusya’nın Karadeniz kıyısındaki toprağı Kırım’i ilhak ettiği, doğusundaki bölgelerde ayrılıkçıları desteklediği Ukrayna’ya NATO tam destek açıkladı. Resmi adı “Çok Yüksek Hazırlık Ortak Görev Gücü” olan ‘öncü güç’, Rusya’nın Ukrayna’daki politikaları nedeniyle oluşturulmasına karar verilen ancak gelinen aşamada her türlü tehdide karşı caydırıcı rol oynamak için tasarlandı.
Rusya tehdidi altında olduğu düşünen Doğu Avrupa ve Baltık ülkelerinde NATO havada, karada ve denizde ‘düzenli’ varlık gösterecek. Öncü gücün en büyük özellikleri arasında uluslararası askeri operasyonlar için çok kısa olarak değerlendirilebilecek ‘2 günlük’ bir süre içinde ilgili ülkeye gönderilebilecek olması var. Öngörülen görev alanı, ‘NATO topraklarıyla’ sınırlı.