Okul mimarisinde koruyucu önlemler

Eğitimin daha sağlıklı ve kaliteli olması için okullarda mekân tasarımının önemi pandemide bir kez daha anlaşıldı. Okula giriş çıkışlar ve koridorların ayrıştırılarak öğrencilerin birbirleriyle karşılaşmasının önüne geçilmesi, sınıflarda uygun mesafedeki oturma düzeni, kolay temizlenebilir açık raf sistemi, ortak alanlara yerleştirilen hijyen istasyonları, bağımsız çalışma alanları, belli sayıda öğrenciyle açık alanda yapılacak ders düzenlemesi... 

Salgın sürecinde okulların mekânsal tasarımında saymakla bitmeyecek önlemler hayata geçiriliyor. Peki, bu önemlerde dikkat edilmesi gereken noktalar neler? Yenilikçi eğitim yapıları ve okul ortamları üzerine çalışan pabedu ve PAB Mimarlık ekipleri, okullardaki olası fiziksel düzenlemeleri görselleştirerek, veli ve öğrencilere rehber olabilecek bir çalışma hazırladı. Farklı ülkelerin benimsediği standartlardan derlenen öneriler şöyle:

Sosyal mesafe şart

Salgında sınıf, öğrencinin, ders dışı zamanlarda da vakit geçirebileceği, sosyalleşebileceği bir yaşam alanı olarak kurgulanır. 20-24 öğrencinin bulunduğu sınıflar, salgın süresince uygulanabilecek hibrit eğitim modeliyle 10-12 öğrenci tarafından aynı anda kullanılabilir.

Sınıfta zemin kaplamasının değişimi ve zemindeki yönlendirme işaretleriyle öğrenci ve öğretmenlerin kullanım alanları tanımlanır; sirkülasyon ve oturma alanları ayrıştırılır.

Kolay temizlenebilir malzemeden üretilmiş, sabitlenmiş ve tekerleksiz masa ile sandalyeler, 1,8 metre olarak uygun sosyal mesafe kabulüne göre sınıf içerisine aynı yöne bakacak şekilde yerleştirilir.

Hijyen köşesi olsun

Öğrencilerin palto ve çanta gibi temel eşyalarını koyabilecekleri, her öğrencinin ayrı bir bölüme sahip olduğu, kolay temizlenebilir açık raf sistemi sınıfın belirli noktalarında oluşturulur.

Pencere önüne konumlanmış bir okuma nişi veya bağımsız bir çalışma köşesi öğrencinin aidiyet hissini güçlendirecektir.

Sınıf içerisinde girişe yakın konumlanacak bir hijyen köşesi, el yıkama, basit yemek ve içecek hazırlama, su doldurma gibi ihtiyaçların ortak alanlara çıkmadan, teması azaltarak, sınıfta çözülebilmesine destek olur.

Öğretmenin ders sırası ve ders dışı zamanlarda kullanabileceği çalışma köşesi, sınıf öğretmenleri ve aynı sınıfta bir sonraki derse devam edecek öğretmenlerin, öğretmenler odasına gitmeden kullanılabilecekleri özel bir alan sağlar.

Hibrit eğitimde dönüşümlü olarak kullanılan sınıfta, uzaktan eğitime imkân veren akıllı tahta, bilgisayar, tablet, kamera, mikrofon, iletişim yazılımları, yüksek hızlı internet gibi altyapı ve donanımlar kullanıma hazır bulunmalı.

Temassız hareket

Sınıfta maskeyle konuşurken ve uzaktan eğitim esnasında dijital ortamda, sesin daha iyi duyulabilmesi için sınıf duvar ve tavanlarında iyileştirici akustik önlemler alınabilir.

Açık alan düzenlemeleri iyileştirilebilir. Zemin kattaki sınıflar doğrudan kendi bahçe alanlarına açılabilir. Dönüşümlü olarak kullanılabilecek ‘açık derslikler’ oluşturularak, eğitimin açık havada devam etmesi sağlanabilir.

Ortak alanlardaki geniş mekanlar, panolar, cam bölme duvarlar, bitki duvarları gibi bölmelerle ayrılarak, hareket ve kullanım kısıtlanır. Bekleme alanlarında oturma birimleri, uygun mesafeye göre yerleştirilir ve bölmelerle birbirinden ayrılır.

Okul giriş ve çıkış kapıları ayrıştırılarak, karşılaşmalar önlenir; yaya hareketinin ayrı doğrultular üzerinde tek yönlü gerçekleşmesi sağlanır.

Ortak alanlarda uygun noktalara yerleştirilmiş hijyen istasyonları, dezenfektan, kağıt havlu gibi malzemeler dezenfeksiyona destek verir.

Ortak kullanım alanlarında, zeminlerde kullanılacak yönlendirme işaretleriyle uygun sosyal mesafe vurgulanır. Farklı yönlerdeki yaya hareketinin, ayrı doğrultular üzerinde, karşılaşmalarını önleyecek şekilde tek yönlü gerçekleşmesi sağlanır. Bu işaretler görme engelli kullanıcıları da kapsamalı.

Tuvalet kapıları gibi sık kullanılan kapıların sensörlü sistemlerle temassız açılması büyük fayda sağlar. Islak hacimler ve ortak alanlardaki lavabo bataryası, sabunluk gibi ekipmanların da sensörlü otomasyon sistemleriyle çalışması tercih edilebilir.